Prezıdent Ortalyq Azııa elderi qaýipsizdik keńesteriniń hatshylaryn qabyldady
ASTANA. KAZINFORM – Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Ortalyq Azııa elderi qaýipsizdik keńesteriniń hatshylaryn qabyldady.
Prezıdent delegatsııa basshylaryna iltıpat bildire otyryp, Ortalyq Azııa elderi qaýipsizdik keńesteri hatshylarynyń alǵashqy kezdesýi syrtqy jáne ishki syn-qaterler men qaýiptiń aldyn alý úshin kúsh-jiger biriktiretin, sondaı-aq oǵan qarsy turýǵa qajetti sharalardy ázirleıtin tıimdi alańǵa aınalýy kerek ekenin atap ótti.
– Aımaqtyq yntymaqtastyq barlyq baǵyt boıynsha qarqyndy damýda. Osy turǵydan alǵanda, bul – óte mańyzdy ári oń úrdis. Memleketaralyq saıası dıalog ta múlde jańa deńgeıge kóterilip keledi. Óńir elderi arasyndaǵy ózara saýda-ekonomıkalyq yqpaldastyq belsendi túrde keńeıýde. Sońǵy bes jylda óńirishilik saýda-sattyq kórsetkishi 80 paıyzdan astam artyp, 10 mıllıard dollardan asqan. Bul rette elder arasyndaǵy eksporttyq-ımporttyq operatsııalardy josparly túrde ulǵaıtý, taýarlardyń nomenklatýrasyn kóbeıtý máseleleri sheshilip jatyr. Bıznes arasyndaǵy baılanys kúsheıip, birlesken kásiporyndardyń sany arta tústi. Aımaqtyq iri jobalar bárimizge aıtarlyqtaı paıda ákelip qana qoımaı, Ortalyq Azııa ekonomıkasynyń búkil qurylymyn da ózgertedi. Kólik-logıstıka áleýetiniń eselenýi óńirdiń qarqyndy damýy úshin berik negiz bolady. Sondaı-aq mádenı-gýmanıtarlyq baılanystar jandanyp, Ortalyq Azııa memleketteri arasyndaǵy qatynastardyń odan ári nyǵaıa túsýine yqpal etedi, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaevtyń pikirinshe, bul protsester óńirlik qaýipsizdik pen turaqtylyqty qamtamasyz etý salasyndaǵy nátıjeli dıalogpen dáıektelýge tıis. Qasym-Jomart Toqaev zamanaýı syn-qaterlerdiń kóbi transshekaralyq sıpatqa ıe ekenin aıtty. Sondyqtan olarǵa qarsy turý úshin kúsh-jiger biriktirý qajet.
– Bul jerde, eń áýeli, halyqaralyq ekstremızm men terrorızmge, esirtki tasymalyna, qarý-jaraq saýdasyna qarsy kúres týraly sóz bolyp otyr. Osy oraıda Aýǵanstanǵa basa mán berýimiz kerek. Bul elde kúrdeli ári túrli baǵyttaǵy protsester júrip jatyr. Onda belgili bir deńgeıde turaqtaný, ekonomıkalyq jaǵdaıdyń jandaný belgileri bar ekenin moıyndaý qajet. Ekinshi jaǵynan, halyqaralyq terrorıstik uıymdardyń belsendiligine baılanysty qaýip-qaterdiń joǵary deńgeıi saqtalyp otyr. Buǵan Máskeý oblysynda jurtty qanǵa bóktirgen lańkestik áreket dálel bola alady. Bizdiń oıymyzsha, Aýǵanstandy óńirlik baılanystarǵa belsendi tartý – dál qazirgi kezdegi strategııalyq mindetterdiń biri. Munda kóp nárse bizdiń elderimizdiń úılesimdi ustanymyna baılanysty. Qazaqstanda Ortalyq Azııa men Aýǵanstan úshin BUU-nyń Ornyqty damý jónindegi aımaqtyq ortalyǵyn ashý ózekti másele dep sanaımyz, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysynyń aıtýynsha, búgingi basqosý Ortalyq Azııa memleketteri basshylarynyń altynshy Konsýltatıvtik kezdesýine daıyndyqtyń mańyzdy kezeńi sanalady. Atalǵan jıyn 9 tamyzda Astanada ótedi. Sondaı-aq Qazaqstan uıymnyń bıylǵy tóraǵasy retinde aldaǵy sammıttiń áleýetin nyǵaıtý úshin belsendi jumys júrgizip jatyr.
– Biz Aımaqtyq kooperatsııany damytý jónindegi «Ortalyq Azııa – 2040» strategııasyn ázirledik. Óńirlik tyǵyz qarym-qatynastyń basymdyqtary, eń aldymen, besjaqty yqpaldastyqty keńeıtýge jáne Ortalyq Azııanyń halyqaralyq sýbektiligin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan. Bul qujatty Astanadaǵy sammıt barysynda qabyldaýdyń óńir úshin kontseptýaldy máni zor bolatynyna senimdimin. Elderimiz arasyndaǵy qatynastardyń erekshe sıpaty Ortalyq Azııany HHІ ǵasyrda damytýdy kózdeıtin dostyq, tatý kórshilik jáne yntymaqtastyq týraly shartta bekitilgen. Bul qujat strategııalyq seriktestikti jańa deńgeıge kóteredi. Osy tarıhı shartqa qol qoıý rásiminiń aıaqtalýy jáne onyń kúshine enýi Astanadaǵy sammıttiń basty nátıjesiniń biri bolar edi dep sanaımyn. Bizdiń besjaqty formatty ınstıtýtsıonaldyq turǵyda odan ári jetildirý ózekti bolyp qala beredi, – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Qasym-Jomart Toqaev dostyq, tatý kórshilik jáne odaqtastyq rýhyndaǵy óńirlik yqpaldastyqtyń deńgeıi joǵary ekenin atap ótti. Onyń aıtýynsha, yntymaqtastyq tek óńir ishinde ǵana shektelip qalmaıdy.
– Sheteldik seriktestermen jan-jaqty baılanystar josparly túrde nyǵaıyp keledi. Ózderińizge málim, álemdik oıynshylar «Ortalyq Azııa +» formatyndaǵy belsendi yqpaldastyqqa zor qyzyǵýshylyq bildirip otyr. Byltyr ótkizilgen kezdesýlerdiń (Ortalyq Azııa – Eýropa Odaǵy, Ortalyq Azııa – QHR, Ortalyq Azııa – AQSh, Ortalyq Azııa – Shyǵanaqtaǵy arab memleketteriniń yntymaqtastyq keńesi, Ortalyq Azııa – Germanııa) qorytyndylary – sonyń aıqyn dáleli, – dedi Memleket basshysy.
Qazaqstan Prezıdenti jıynǵa qatysýshylardy aımaqtaǵy elderdi bir-birine qarsy qoıýǵa jáne olardy arazdastyrýǵa tyrysýshy bógde kúshterge birlesip qarsy turýǵa shaqyrdy.
– Biz mundaı tásilder men áreketterge ashyq qarsymyz. Buǵan kúmán bolmasyn. Jalpy, bizdiń elderimiz arasynda ózara ońtaıly sheshim taba almaıtyn másele joq jáne bolmaýǵa tıis. Tek ortaq is-qımyl sınergııasy men ózara qoldaý baýyrlas halyqtarymyzdyń órkendeýine jol ashatynyna senimdimin. Osy múmkindikti paıdalana otyryp, Qazaqstandaǵy sý tasqyny kezinde baýyrlas halyqtardyń tileýlestik tanytyp, kórsetken kómegi úshin sizderdiń elderińizge shyn júrekten rızashylyǵymdy bildirgim keledi. Biz muny joǵary baǵalaımyz jáne ony shynaıy dostyqtyń, tatý kórshiliktiń jáne ózara qoldaýdyń aıqyn dáleli retinde qarastyramyz, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev búgingi kezdesýdiń qorytyndysy Ortalyq Azııa elderiniń qaýipsizdik salasyndaǵy yntymaqtastyǵyn nyǵaıtýǵa yqpal etetinine senim bildirdi.
– Biz ahýaldyń yntymaqtastyqty damytý jáne ózara senim baǵytyna qaraı túbegeıli ózgergenin erekshe atap ótemiz. Osydan 10 jyl buryn Ortalyq Azııa óńirinde mundaı jaǵdaı bolǵan joq dep nyq senimmen aıta alamyn. Ekonomıkalyq vedomstvolardy basqaratyn tulǵalardan bólek, qazir memleketter basshylary, úkimetter men kúshtik qurylymdardyń jetekshileri, qaýipsizdik keńesteriniń hatshylary bir-birimen tyǵyz qarym-qatynas jasaıdy. Bul Ortalyq Azııa aımaǵyndaǵy jaǵdaıdyń ornyqty damý baǵytyna túskenin kórsetedi, – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Jıynǵa Qazaqstan Qaýipsizdik Keńesiniń hatshysy Ǵızat Nurdáýletov, Qyrǵyzstan Qaýipsizdik Keńesiniń Hatshysy Marat Imankýlov, Tájikstan Qaýipsizdik Keńesiniń hatshysy Nasrýllo Mahmýdzoda, Ózbekstan Qaýipsizdik Keńesiniń hatshysy Vıktor Mahmýdov jáne Túrikmenstannyń Qazaqstandaǵy elshiliginiń áskerı attashesi Annamyrat ıAgmyrov qatysty.
