Prezıdent N.Nazarbaevtyń daǵdarysty basqarý qajettiligi týraly oıy ulttyq memleketterdiń aıaqtarynan tik turýynyń jalǵyz ǵana formýlasy bolyp tabylady - ázirbaıjandyq saıasattanýshy

BAKÝ. Mamyrdyń 6-sy. QazAqparat /Arnur Muhametkárim/ - Qazaqstan Prezıdentiniń el halqyna dástúrli Joldaýyn jasaǵanyna eki aı ýaqyt ótti. Jalǵasyp otyrǵan ekonomıkalyq daǵdarys jaǵdaıynda sheteldik sarapshylar Qazaqstannyń qarjy daǵdarysynyń saldarymen kúresý jónindegi tájirıbesine múddelilik tanytyp otyr.

Atap aıtқanda, әzirbaıjandyқ saıasattanýshylar men ekonomıster de Қazaқstan Prezıdentiniң daғdarysқa қarsy kүresýdiң «Daғdarys arқyly jaңarý men damýғa» atty baғdarlamasyn zerttep jatyr. Osyғan baılanysty ҚazAқparat oқyrman nazaryna tanymal saıasattanýshy, «RIA «Novostı» agenttiginiң sarapshylar keңesiniң mүshesi, Әleýmettik jobalar қorynyң prezıdenti Rashad Rzaқұlıevtiң pikirin ұsynady. - Әlemniң barlyқ elderin әbirjitip otyrғan әlemdik ekonomıkalyқ daғdarys kөptegen memleketterdi talyқsytyp, sol keңistikterde tұryp jatқan әrbir adamғa teris әser etip otyr. Daғdarys әli jalғasatyn syңaıly, oғan қatysty boljamdar da kөңil kөnshitpeı otyr. Әlemniң kөptegen elderinde bұl daғdarys ұzaққa sozylyp, үlken shyғyndar әkelýi mүmkin. Meniң kөzқarasym boıynsha, әlemniң birқatar elderinde қarjy daғdarysymen қosa, aıtýly daғdarystyқ trendter oryn alýda. Bұl - sotsıogýmanıtarlyқ daғdarys, halyқaralyқ құқyқ daғdarysy men қaýipsizdikke қater tөndiretin daғdarys. Үshinshi myңjyldyқtyң basy «mılıtarı» stılindegi jaңa dәýirdiң - alpaýyt ımperııalardyң қırap, kezinde kelisilgen halyқaralyқ құқyқ pen ekonomıkalyқ yntymaқtastyқ formattary қaıta қaralyp otyrғan kezeңdegi әlemdik laңkestikpen kүresý dәýiriniң bastamasy. Meniң tүsinigimshe jaһandaný ıdeıasyn jalaýlatyp, әlemge bılik jүrgizýge talpynyp otyrғan қýatty transұlttyқ saıası-қarjy kүshteriniң jolyna tek ұlttyқ memleketter ғana tұra alady. Soңғy onjyldyқta oryn alғan osynaý oқıғalardyң barlyғy birinshi kezekte, jaңa әlem elderi үshin synaқ bolyp otyr. Jaңa dәýirdiң daғdarysy taңdaýly elderge ғana emes, barlyқ өrkenıetti әlemge әser etedi. Tәýelsiz memleketter dostastyғy elderine de osynaý қıyn-қystaý kezeңnen өtýlerine týra keledi. Bastysy bizdiң elderimizdiң, bizdiң қoғamnyң bүgingi қıyn-қystaý kezeңnen bedeldi jәne bilikti kөshbasshynyң jol bastaýymen ғana aman-esen өte alatynyn tүsinýimiz kerek. Ұzaқ jyldar boıy jaңa formatsııadaғy ұlttyқ memleketterdiң қalyptasý mәselelerimen aınalysyp kelgen saıasatker retinde, maғan Қazaқstan Prezıdentiniң bıylғy Joldaýymen tanysý asa қyzyқty boldy. Men, Prezıdent N.Nazarbaevtyң Joldaýyndaғy eң maңyzdy degen eki mәselege toқtalyp өtkim keledi. N.Nazarbaev «jaһandyқ daғdarystan keıin әlemdik қarjy jүıesi өzgeredi, memleketterdi saıası basқarý da өzgerýi mүmkin», dep atap kөrsetti. Osy kontekste, halyқaralyқ koordınattar jүıesin tүbegeıli құrylymdyқ өzgertkende ғana, қalypty jәne logıkalyқ negizdelgen Tarıhty - әlemniң saıası-ekonomıkalyқ kartasynyң birligin saқtaý mүmkindigi bolatyndyғy týraly Қazaқstan basshysynyң senimdi oıy baıқalady. Nұrsұltan Әbishұlynyң taғy bir maңyzdy pikiri: «daғdarys қaıtalanady, bizdiң maқsatymyz - olardy basқarýdy үırený» degen oıy, ұlttyқ memleketterdiң daғdarystan aman-esen shyғýlarynyң jalғyz ғana formýlasy bolyp tabylady. Dәl osy mәseleniң sheshimi ғana jaңa býyndy - jaңasha oılanyp, jaңasha әreket etetin ұrpaқty jұmyldyrýdyң keң jәne keshendi baғdarlamasyna negiz bolmaқ. Қazaқstan men Әzirbaıjanda қalyptasyp otyrғan jaғdaıdyң, sөzsiz, ұқsastyқtary kөp. Bizdiң elderimiz - 200 mıllıondaı halқy bar tүrki әleminiң kөshbasshy elderiniң biri, mıllıardtan astam halқy bar ıslam әlemi men bes mıllıard өkili bar mýltımәdenıetti jәne mýltıkonfessııaly eýrazııalyқ өrkenıettiң құramdas bөlshegi. Әzirbaıjan da, Қazaқstan da - құrlyқaralyқ energetıkalyқ, saýda-ekonomıkalyқ jәne mәdenı dәlizdiң negizgi elementteri. Al eң bastysy ? eki eldi de naғyz KӨShBASShYLAR basқaryp otyr. Halyқtyң absolıýtti senimi artylғan, ýaқyt pen tarıh syndarynan өtken kөshbasshylar - әlemdik saıasattyң biregeı өkili, Қazaқstan Respýblıkasynyң Prezıdenti Nұrsұltan Әbishұly Nazarbaev pen «erkindik dәýiri» dep atalyp jүrgen jaңa saıasattyң jarқyn өkili Әzirbaıjan Respýblıkasynyң Prezıdenti Ilham Geıdarұly Әlıev basқaryp otyr. ıAғnı, eki baýyrlas halyқtyң bүgingi daғdarysty aman-esen eңserip, jaңarý jәne damý dәýirine birge jetetindigine senim zor.