Polıpropılen óndirisi: Qazaqstannyń ındýstrııalyq damýynyń jańa kezeńi
ASTANA. KAZINFORM — Buryn Qazaqstan polıpropılendi negizinen syrttan satyp alatyn. Ony otandyq óndiriste óndirýge múmkindik bolǵanymen, qosylǵan qun tizbegin qalyptastyrýǵa naqty qadam jasalmaǵan edi. Alaıda 2022 jyldyń sońynda iske qosylǵan KPI (Kazakhstan Petrochemical Industries Inc.) zaýyty bul jaǵdaıdy ózgerte bastady.
Polıpropılen – strategııalyq mańyzdy shıkizat túri bolmasa da, qazirgi zamanǵy ónerkásip saıasatynyń kemeldenýin naqty kórsetetin materıaldardyń biri. Munaı, gaz nemese metall sekildi bastapqy shıkizat qataryna jatpaıtynyna qaramastan, dál osyndaı aralyq ónimder qazirgi ındýstrııada qosylǵan qun tizbeginiń negizine aınalyp otyr.
Sońǵy jyldary Orta Azııa elderi, sonyń ishinde Qazaqstan da, shıkizat eksportyna táýeldilikten óńdeý sektoryna birtindep kóshýdi bastady. Bul úrdistiń aıqyn kórinisi – polıpropılen óndirisi.
Buryn Qazaqstan polıpropılendi negizinen syrttan satyp alatyn. Ony otandyq óndiriste óndirýge múmkindik bolǵanymen, qosylǵan qun tizbegin qalyptastyrýǵa naqty qadam jasalmaǵan edi. Alaıda 2022 jyldyń sońynda iske qosylǵan KPI (Kazakhstan Petrochemical Industries Inc.) zaýyty bul jaǵdaıdy ózgerte bastady. Bul joba kólemi men tehnologııalyq arhıtektýrasy jaǵynan ǵana emes, halyqaralyq seriktestikterdiń qatysýymen de erekshelenedi: qurylysqa qytaılyq merdigerler tartyldy, al reseılik SIBÝR iske qosý men tehnologııalyq súıemeldeý kezeńinde qoldaý kórsetti. Mundaı áriptestik jobanyń turaqty jumys isteýine negiz boldy jáne óndiris standarttaryn bekitti.
Eń qyzyǵy – KPI tek ónim óndirip qana qoımaı, otandyq naryqty óz aınalasyna shoǵyrlandyryp jatyr. 2025 jyldyń alǵashqy jartyjyldyǵynyń qorytyndysy boıynsha, kompanııa ishki naryqtyń 70%-dan astamyn qamtamasyz etip otyr (byltyr – 57%). Bul ósim tek ımporttyń azaıýymen emes, sonymen qatar otandyq qaıta óńdeý kásiporyndarynyń kóbeıýimen jáne jumys istep turǵan óndiristerdiń júktemesiniń artýymen de baılanysty. 2025 jyldyń qańtar-mamyr aılarynda zaýyt 175 myń tonna polıpropılen óndirdi, al el ishindegi qaıta óńdeý kólemi 28%-ǵa ósti.
Bul resmı baǵdarlamanyń sheńberinde júrgizilip jatqan ındýstrııalandyrý emes. Bul – naryqtyń turaqty shıkizat kózine táýeldilik arqyly tabıǵı túrde damýy. KPI tutynýshylardy tehnologııalyq turǵydan súıemeldep, jańa kásiporyndar úshin arnaıy kommertsııalyq usynystar usynyp, 12 túrli polıpropılen markasyn shyǵaryp otyr. Sonymen qatar jańadan ashylǵan kompanııalarmen tyǵyz jumys isteıdi. Osy saıasat aıasynda 2025 jyly Central Asia PlastWorld kórmesinde Almatydaǵy TI kompanııasymen jasalǵan kelisim – jaı ǵana kommertsııalyq mámile emes, shaǵyn jáne orta bızneske baǵyttalǵan turaqty tutynýshylar bazasyn qalyptastyrýdaǵy mańyzdy qadam.
Eksport ázirge basty baǵyt emes. Túrkııa, Qytaı, Reseı jáne Eýropaǵa jetkizilimder týraly aıtylǵanymen, egjeı-tegjeıli aqparat berilgen joq. Ázirshe ishki naryqqa basymdyq berilip otyr. Bul – pragmatıkalyq sheshim: logıstıkalyq qıyndyqtar bar, al el ishindegi suranys áli qalyptasý ústinde. Osyndaı jaǵdaıda KPI tek óndirýshi rólin ǵana emes, qaıta óńdeýshiler úshin seriktes, keńesshi rólin de atqaryp otyr – tehnologııany ıgerýge, logıstıkaǵa, oqytýǵa kómektesedi. Mundaı qoldaý resmı qujattarda jazyla bermese de, qalyptasyp jatqan ónerkásiptik ınfraqurylym úshin óte mańyzdy.
Aldaǵy kezeńde polıpropılen klasteriniń turaqty damýy kólik, qoımalyq ınfraqurylym, jabdyqtarǵa qoljetimdilik jáne mamandar daıarlaý syndy ilespe salalardyń damý qarqynyna baılanysty bolady. Búginde KPI osy úderistiń qarqynyn belgilep otyr. Endi bul qarqynnyń qanshalyqty uzaq ári turaqty bolatynyn ýaqyt kórsetedi.