Plastık qoqysty órtegende qaterli isik qaýpi týyndaıdy – ekolog
«Jyl saıyn lastanýdyń tikeleı nemese janama áserinen mıllıondaǵan adamdar men janýarlar qaza tabady. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy onkologııalyq aýrýlardyń kóbeıýin ekologııalyq lastanýmen baılanystyryp otyr. Kúndelikti ómirde qoldanylatyn plastık adamdarǵa qaterli isik, ımmýnıtettiń tómendeýine jáne genetıkalyq mýtatsııalarǵa shaldyǵý qaterin tóndirip otyr. Sondyqtan qazir ondaǵan elderde plastıkti tutynýǵa qatysty shekteýler birtindep engizilip jatyr. Frantsııada bir rettik plastık ydysty qoldanýǵa tyıym salynǵan. Kelesi jyly AQSh, Ulybrıtanııa, Kanada kosmetologııalyq ónimdegi mıkroplastıkterge tyıym salady. Al Kenııada plastık úshin aıyppuldan bólek, abaqtyǵa qamaý jazasy da qarastyrylǵan», - dedi ekolog Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngte.
Ásirese maman Qazaqstanda aýyldyq eldimekenderde plastıkterdiń jıi órteletinin eske saldy.
«Aýyldarda plastıkalyq bótelkelerden bastap, sýsabyn, kir jýǵysh untaq qaptamalary sııaqty qaldyqtardy órteıtin ádet bar. Bul ahýaldy odan ári qıyndatady. Kádimgi polıetılen paket janǵan kezde aýaǵa 70-ge jýyq kantserogendik zattar bólinedi. Aýaǵa taraǵan zııandy zattar adam aǵzasyna túsedi jáne keri shyǵarylmaıdy. Osylaısha, onkologııalyq aýrý qaýpi týyndaıdy. Máselen, Qazaqstanda 2019 jyldyń sońyna qaraı qaterli isikpen aýyratyn 180 myń adam tirkeldi. Al tirkelmegenderi qanshama?
Sonymen qatar jyl saıyn 35 myńǵa jýyq jańa jaǵdaılar tirkeledi. Bul óte qorqynyshty tsıfrlar», - deıdi M. Drobot.
Árbir qazaqstandyq jylyna 400-450 keli nemese kúnine 1,5 keli qoqys shyǵarady. Qaldyqtardyń tek 3% ǵana suryptalady jáne qaıta óńdeledi.
«Bul - óte tómen kórsetkish jáne turǵyndardyń qoqysty suryptaýdan góri, laqtyra salýy ońaı ekenin kórsetedi. Mundaı aýqymmen biz jaqyn arada óte kúrdeli ekologııalyq daǵdarysqa tap bolamyz. Sondyqtan adamdardy kóbirek aqparattandyryp, ekologııalyq aǵartýshylyq arqyly qorshaǵan ortaǵa uqypty qaraýǵa tárbıeleý óte mańyzdy», - dedi ol.
Aıta keteıik, Qazaqstanda óńirlerdiń plastıkpen lastanýyn zertteıtin «Jasyl Arystan» jobasy tanystyryldy. Qor ókilderiniń aıtýynsha, árbir qazaqstandyq jylyna 42 keli plastık qoqys shyǵarady.