«Paıyzsyz» ıpoteka: Islam bankteri qazaqstandyqtardy baspanamen qamtýǵa kómektesedi

ASTANA. KAZINFORM — Osy aptada Úkimet halyq úshin ıpotekalyq nesıeni eki ese arttyryp, baspanany qoljetimdi etetin sheshim qabyldaǵan edi. Májilis depýtaty Erkin Amanjoluly bul bastamanyń nege kóterilgenin jáne qalaı iske asyrylatynyn aıtyp berdi.  

Sarapshy Lázzat Janmoldaeva bazalyq mólsherleme ósken saıyn ıpotekamen qamtý qıyndaıtynyn atap ótti. Eger paıyzdyq mólsherleme joǵary bolsa, azamattardyń aı saıyn tóleıtin somasy da artady. Al eger turǵyn jumysynan aıyrylyp, aýyryp, ıpotekany tóleı almaı qalsa, bank júıesine de, el ekonomıkasyna da soqqy tıedi.

— Prezıdenttiń bıylǵy Joldaýynda osy jaǵdaıdyń barlyǵy aıtyldy, onyń ústine ıslamdyq júıeni iske qosýǵa tapsyrma berdi. Kóptegen memleket, ásirese Malaızııa, Sıngapýr, Iran sekildi damyǵan elderde, tipti Reseıdegi Tatarstanda, Kavkaz elderinde ıslamdyq júıemen jumys isteıtin ıpotekalyq baǵdarlamalar engizilip jatyr. Al bizdiń elde ıslam bankınginiń úlesi óte tómen, tipti arnaıy zań qabyldanbaýy sebepti mundaı ıpotekamen qamtý múmkindigi bolmaı otyr. Sondyqtan osy joba zań tolyǵymen qabyldanyp, iske asqansha memleket qurylys kompanııalary men ıpotekalyq baǵdarlamalar úshin 500 mlrd teńge bólip otyr. Biraq bul qaıtarymsyz qarajat emes, kómek retinde qaraýymyz kerek, keıin bári qaıtarylady, — dedi L. Janmoldaeva KAZINFORM agenttiginiń «Bizdin orta» podkastynda.

Onyń aıtýynsha, Prezıdent jyl aıaǵyna deıin barlyq zańnamalardy ózgertip, ıslam bankınginiń iske asýyna múmkindik jasaýdy tapsyrdy. Qazirgi zańnamada ıslam bankıngi jóninde bir ǵana bap bar, al naqty tetikteri qarastyrylmaǵan. Sol sebepti Májiliste bank qyzmetine ózgerister engizý týraly zań jobasy qaralyp jatyr.

Islamdyq júıe ıpoteka baǵdarlamalarymen, kásipkerlikti damytý, azamattardyń qajettilikterine nesıe berýmen aınalysady. «Sýkýk» dep atalatyn jyljıtyn, jyljymaıtyn múlikterge lızıng baǵdarlamalary, aktsııa, oblıgatsııa quraldary Islam sharıǵatyna saı, paıyzsyz júzege asyrylady.

— Árıne eshbir bank paıda tappasa jumys istemes edi. Islam bankınginde eger qurylys kompanııasy úı salatyn bolsa, ıslam banki oǵan qarjy beredi. ıAǵnı qurylys kompanııasyn kásipker dep qarasaq, soǵan Islam banki óz qarjysyn qosady da, sodan túsken tabysty ekeýi bólip alady. ıAǵnı bul jerde paıyzdyq mólsherleme joq, ıslam sharıǵattaryna qaıshylyq bolmaıdy. Alýshy azamatqa da bólip tóleýge múmkindik beredi. Qazir ádettegi bankter qaryzdy berdi de tek qaıtarýdy talap etedi. Barlyq táýekel nesıe alýshynyń moınynda bolady, al ıslam banki tabysty da, syn-qaterdi de teń bólisedi. Sondyqtan ıslam banki qarajat bergende jobalardy irikteıdi, ınvestor kózqarasymen qaraıdy. Kásipkerdiń tabysty bolýyna bank te múddeli bolady jáne kásipkerge barynsha kómektesedi, nesıelik kanıkýldar beredi, — dep túsindirdi maman.

Islam bankınginiń eń jaqsy tusy – Ulttyq banktiń bazalyq mólsherlemesine táýeldi bolmaıdy. Bul júıeniń durys jumys isteıtinin kórgen soń Eýropa elderi jáne Anglııa osy júıelerdi qoldap, ózderine engizýge jaǵdaı jasap jatyr.

— Musylman eli bolǵandyqtan bizde de bul tıimdi dep esepteımin. Bizdiń kóp kásipkerlerimiz bul júıe týraly bilmeıtin shyǵar, biraq keıin zań qabyldansa, júıe jaqsy jolǵa qoıylady dep oılaımyn. Máselen Iran — sanktsııalardyń astynda qalǵan jabyq el. Biraq osy júıemen jumys isteý arqyly ekonomıkasyn damytty, ózderinde kólik shyǵarady, shaǵyn jáne orta kásipti damytady. ıAǵnı bul memleket dúnıejúzilik damýdan qalyp qoıdy dep aıta almaımyz, — dedi L. Janmoldaeva.

Eske salsaq, bıylǵy Joldaýda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev bankter týraly zańdy 2025 jyldyń aıaǵyna deıin qabyldaý kerek ekenin atap ótti.

Bankter týraly zań jobasynda ıslamdyq qarjylandyrý nazarǵa alynady.