Parlament reformasy — ýaqyt talabyna jaýap: eýropalyq sarapshylar pikiri
ASTANA. KAZINFORM — Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń Parlamentti bir palataly organǵa aınaldyrý bastamasy eýropalyq saıasattanýshylar arasynda qyzyǵýshylyq týǵyzdy. Kóp jaǵdaıda pikirler toǵysady, reforma ýaqyttyń ózekti syn-qaterin beıneleıdi, al onyń naqty nátıjesi úderistiń ashyqtyǵy men ınklıýzıvtiligine baılanysty bolmaq.
Saıası júıeniń jahandyq syn-qaterge ıkemdiligi
Eýropalyq Odaqtyń syrtqy jáne qorǵanys saıasaty jónindegi sarapshysy Alına Belskaıa mundaı ózgerister jahandyq syn-qaterge jaýap berip, memlekettiń ózgeriske jedel áreket etý qabiletin arttyratynyn aıtyp otyr.
— Saıası júıeni reformalaý — kóptegen elde baıqalyp otyrǵan ózekti suranysqa jaýap. Óıtkeni Parlament ókildi organ retinde qarqyndy ózgerip jatqan álemge jedel ári tıimdi jaýap berý qabiletine ıe bolýy tıis, — dedi Alına Belskaıa Kazinform agenttigine bergen suhbatynda.
Onyń pikirinshe, Parlamenttiń negizgi fýnktsııasy — azamattardyń erkin bildirý, al reformany talqylaýǵa berilgen ýaqyt keń ınklıýzııaǵa jáne qoǵam senimin nyǵaıtýǵa múmkindik jasaıdy.
— Parlamenttiń azamattardyń erki men múddelerin bildirýi mańyzdy. Bul reformany talqylaýǵa uzaq ýaqyt bólingeni — ınklıýzıvti saıası júıe qalyptastyrýǵa jáne qoǵamnyń bılik ınstıtýttaryna senimin arttyrýǵa jaǵdaı jasaıdy, — deıdi ol.
Ortalyq Azııa men Shyǵys Eýropa elderi boıynsha mol tájirıbesi bar Alına Belskaıa Qazaqstan úshin bılik pen qoǵamdyq-saıası kúshtiń ózara is-qımylyn qamtamasyz etý asa mańyzdy ekenin de tilge tıek etti.
— Qazaqstan aldynda aýqymdy ári kúrdeli mindet tur. Osyndaı jaǵdaıda ártúrli qoǵamdyq jáne saıası kúshpen keń aýqymdy ózara is-qımyldy qamtamasyz etip, el bolashaǵyna arnalǵan ortaq kózqarasty júzege asyrýǵa sep bolatyn reformalardy qoldaý óte mańyzdy, — dedi ol.
Óńirlik kontekst: Ortalyq Azııadaǵy ınstıtýtsıonaldyq ózgerister sabaǵy
Kazinform agenttigine bergen suhbatynda Ortalyq Azııanyń qazirgi saıasaty men tarıhyn zertteýshi, Staffordshır ýnıversıtetiniń ókili Alan Tomas reformanyń saıası saldary týraly oı bólisti. Aldyńǵy sarapshy sekildi ol da bir palataly júıege kóshý kezinde sheshim qabyldaý úderisiniń jedeldigi arta túsetinine nazar aýdardy.
— Prezıdent Toqaev sózinde Qazaqstannyń zań shyǵarýshy qurylymdary 1990-jyldardaǵy qarqyndy ózgeris kezeńinde qalyptasqanyn atap ótti. Sol ýaqyttan beri Ortalyq Azııa respýblıkalary óz júıesin naqty jaǵdaıǵa beıimdedi. Munda aıyrmashylyqtar da, uqsastyqtar da bar. Mysaly, Qyrǵyzstan da eki palataly júıeden bas tartty, al Ózbekstan, kerisinshe, soǵan kóshti, — dedi ol.
Onyń aıtýynsha, Senat ókilettigin qaıta bólý atqarýshy bılikti kúsheıtip, bıleýshi partııanyń pozıtsııasyn nyǵaıtady.
Ulybrıtanııanyń Qazaqstandaǵy burynǵy elshisi ári Caspian Policy Center taldaý ortalyǵynyń konsýltatıvtik keńesiniń múshesi Djeıms Sharp ta oıyn ortaǵa saldy.
Onyń aıtýynsha, reformalardy tıimdi júzege asyrý úshin saıası mádenıetti nyǵaıtý, kóppartııaly yntymaqtastyqty qoldaý, azamattyq qoǵamdy, táýelsiz BAQ-ty damytý jáne básekeli saılaýdy qamtamasyz etýdi qamtıtyn ilespe sharalar qajet.
Buǵan deıin Ázerbaıjan sarapshylary Prezıdent Joldaýyna qatysty bolashaqqa baǵyttalǵan is-qımyl baǵdarlamasy degen pikirmen bólisken edi.