Pandemııa, shıelenister men apattardyń ana jáne bala densaýlyǵyna áseri zor - BUU

ASTANA. QazAqparat – Shıelenister, COVID-19 pandemııasy jáne klımattyń ózgerýi – adam ómirine eń keri áser etetin faktorlar. Birikken Ulttar Uıymynyń jańa baıandamasynda olardyń balalar, jastar men áıelder densaýlyǵy salasyndaǵy jaǵdaıdy nasharlata túskeni aıtylady, dep habarlaıdy QazAqparat.

Málimetter boıynsha pandemııa kesirinen 2021 jyly 25 mln bala qajetti ekpelerdiń barlyǵyn ala almaǵan, tipti múldem vaktsına salynbaǵandary da bar. Bul – 2019 jylǵydan 6 mln-ǵa kóp, ıaǵnı qaýipti aýrýlardy juqtyrý yqtımaldyǵy artty.

Sondaı-aq, 104 eldegi balalardyń 80 paıyzy, ıaǵnı mıllıondaǵan oqýshy mektepke barmady. BUU buǵan deıin de atap kórsetip júrgendeı, kóptegen elde mektep – balalardyń bilim alyp, qaýipsiz jaǵdaıda qatarlastarymen aralastyn orny ǵana emes, sonymen birge olar tolyqqandy tamaq iship, medıtsınalyq qyzmetke qol jetkizetin nysan.

«COVID-19 pandemııasynyń balalar, jasóspirimder men áıelderdiń densaýlyǵy men ómirine uzaq merzimdi keri áseri aıqyndalyp keledi», - deıdi Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń bas dırektory Tedros Gebreıesýs.

Sandarǵa kóz júgirtsek, 2020 jyly 5 mln bala bes jasqa jetpeı kóz jumǵan. Sondaı-aq, 45 mln astam bala toıyp tamaq jeı almasa, 150 mln balanyń ósip-jetilýinde qıynshylyq týyndaǵan. Bul rette keıingi 20 jylda Afrıka óńirinde ósýi tejelgen bala sany 54,4 mln-nan 61,4 mln-ǵa deıin jetkeni atalyp ótedi. Bul aımaqtaǵy áıelderdiń júktilik pen bosaný kezinde qaıtys bolý qaýpi de Eýropa men Soltústik Amerıka turǵyndarymen salystyrǵanda 130 ret joǵary. Al, tabıǵı apattar, shıelenister men basqa da sebepterge baılanysty 2021 jyly 89,3 mln adam Aýǵanstan, Efıopııa, Pákistan, Somalı, Ýkraına men Iemennen úılerin tastap ketýge májbúr bolǵan.

Baıandama avtorlary álem qaýymdastyǵyn 2030 jylǵa qaraı Turaqty damý maqsattaryna qol jetkizý jónindegi mindettemeler aıasyndaǵy ýádeni oryndaýǵa shaqyrady.

«Jaǵdaıdy ózgertý óz qolymyzda. Bastapqy medıtsınalyq-sanıtarııalyq kómek júıesine qarjy quıý, josparly ımmýnızatsııa baǵdarlamalaryn engizý jáne densaýlyq saqtaý salasynda eńbek resýrstaryn keńeıtý arqyly árbir ana men balanyń medıtsınalyq kómekke qol jetkizýin qamtamasyz ete alamyz», - deıdi ıÝNISEF basshysy Ketrın Rassel.

Aıta ketsek, «Ýádeni oryndaý» dep atalatyn zertteýdi áriptester toby daıyndaǵan, olardyń arasynda Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy, ıÝNISEF jáne ıÝNFPA qorlary bar.

Foto: news.un.org