Pandemııa, Aýǵanstan, Qazaqstannyń beıbit saıasaty — Aıbek Smadııarov resmı ókil qyzmetinde nesimen este qaldy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Syrtqy ister mınıstrliginiń resmı ókili bolǵan Aıbek Smadııarov segiz jyldan keıin qyzmetinen ketti. Elimizdiń syrtqy saıasatyna qatysty málimdeme jasaı alatyn laýazymdy tulǵa bolǵandyqtan, Kazinform agenttigi Aıbek Smadııarovtyń bul qyzmette nesimen este qalǵanyna sholý jasap kórdi.
Aıbek Smadııarovtyń mansaby 2006 jyly bastalǵan, osy ýaqyt aralyǵynda ol konsýldyq qyzmet departamentiniń mamanynan komıtet tóraǵasyna deıin ósti. Segiz jylǵa jýyq ýaqyt boıy (2018 jyldan bastap) Aıbek Smadııarov mınıstrliktiń baspasóz qyzmetin basqaryp, Syrtqy ister mınıstrliginiń baspasóz hatshysy retinde vedomstvonyń bet-beınesine aınaldy.
Ol 2023 jyly SІM Kommýnıkatsııalar departamentiniń dırektory boldy, al 2025 jyldyń naýryzynda — Halyqaralyq aqparat komıtetiniń tóraǵasy — SІM resmı ókili bolyp taǵaıyndaldy.
Aıbek Smadııarov Eýropa jáne Ońtústik-Shyǵys Azııa elderindegi Qazaqstan elshilikterinde jumys istegen, konsýldyq qyzmet pen dıplomatııalyq jumysta mol tájirıbe jınaǵan. Qazaq, orys, aǵylshyn jáne túrik tilderin meńgergen. 2022 jylǵy shildede oǵan II synypty Tótenshe jáne ókiletti ýákil dıplomatııalyq dárejesi berildi.
Aıbek Smadııarovty jurtshylyq eń aldymen Syrtqy ister mınıstrliginiń resmı ókili retinde tanıdy. Osy qyzmette ol Qazaqstan dıplomatııasynyń «daýysyna» aınalyp, mańyzdy halyqaralyq oqıǵalarǵa qatysty pikir bildirip, elimizdiń ustanymyn túsindirip, tilshiler suraǵyna jedel jaýap berip otyrdy.
«Jýsan» operatsııasy
Onyń qyzmetindegi eń iri oqıǵalardyń biri — Qazaqstan úshin aýqymdy ári mańyzdy gýmanıtarlyq mıssııalardyń biri sanalatyn «Jýsan» operatsııasyn aqparattyq súıemeldeý boldy. Arnaıy operatsııa arqyly Sırııadaǵy qaqtyǵys aımaqtarynan 607 Qazaqstan azamaty, negizinen áıelder men balalar elge qaıtaryldy. Aıbek Smadııarov evakýatsııa barysy men qaıtarylǵandardy reabılıtatsııalaý sharalary týraly turaqty túrde habarlap otyrdy.
«MID, pomogı!» — Koronavırýs pandemııasyndaǵy aqparattyń mańyzy
2020 jyly COVID-19 pandemııasy bastalǵanda Syrtqy ister mınıstrligi sheteldegi otandastardy elge jetkizýmen aınalysty. Aıbek Smadııarov pandemııanyń alǵashqy tolqynynda — 2020 jyldyń qańtar–naýryz aılarynda sheteldegi (ásirese Qytaı, Ońtústik Koreıa) Qazaqstan azamattarynyń jaǵdaıy týraly naqty, resmı aqparat berip otyrdy. Tipti Ýhannan stýdentterdi qalaı alyp shyqqandaryn eske aldy.
— Ýhanda koronavırýs oshaǵy anyqtalǵanda eń birinshi bizdiń eldiń stýdentterin tasymaldaǵan ushaǵy ushyp keldi. Bizdiń Beıjińdegi dıplomattardyń myqtylyǵy sonsha, eń birinshi bolyp bizdiń ushaq 3 memlekettiń stýdentterin alyp shyqty. Ýhan qalasy jabyq, aerodrom jabyq. Qytaı azamattary qashyp ta jatty, kirip te jatty. Sonyń arasynan 200-300 stýdentti qalaı alyp shyǵamyz dep kúni-túni oılandyq. Ushaq daıyn, aqsha bar, stýdentter bir qonaqúıge jınalǵan, bári daıyn. Biraq, kirip-shyǵý qıyn. Qytaı bıliginiń ókilderine habarlassaq, bir de bir notamyzǵa, bir de bir telefon qońyraýyna jaýap bermeıdi. Sonymen Qytaıdyń osy jerdegi elshiligi arqyly sóılesip, Beıjińdegi bılikpen máseleni sheshti. Bizge az ǵana ýaqyt berdi, 3 saǵatta ushaqty qondyryp, stýdentterdi alyp shyqtyq, — dep eske aldy Aıbek Smadııarov.
Onyń aıtýynsha, pandemııa kezinde áleýmettik jeli arqyly Syrtqy ister mınıstrligine júginýshiler sany eselep artqan.
— Koronavırýs kezinde saǵatyna myńnan asa teg shyǵyp jatty. «MID, pomogı!», «Tokaev, otprav samolet!», «My týt ýmıraem!» degen sııaqty tegtiń bári oryssha ketti. Biz ne isteımiz? Memleketter arasyndaǵy shekaralar jabyq. Ómiri jabylmaıtyn Shengen elderi shekaralaryn jaýyp tastady. Máskeýdegi Sheremetevo men Vnýkovo áýejaılarynyń arasynda baılanys joq. Bizdiń Eýropada júrgen azamattar Vnýkovoǵa ushyp keledi, Qazaqstanǵa Sheremetevodan ushýy kerek. Arada 1 saǵat ýaqyt qana bar. Vnýkovodan Shremetevoǵa 1 saǵattyń ishinde ushyp kele almaıdy. Máseleni sheshý úshin elimizdiń Premer-mınıstrine habarlastyq. Bizdiń Premer-mınıstr Reseı Premer-mınıstrine telefon shalyp, eki áýejaı arasyna bizdiń azamattarymyzǵa jeke konvoı berip, tasymaldaýǵa ruqsat suradyq. Kishigirim jumys bolsa da, joǵary deńgeıde sheshimin tabatyn máseleler bar, — dedi ol.
«Bul bizdiń soǵys emes» — Smadııarov qazaqstandyqtardy sheteldik toptarǵa tartý áreketi týraly
2023 jyly Aıbek Smadııarov sheteldik qarýly toptardyń jasyryn tartý áreketteri jóninde Qazaqstan jastaryna úndeý jasady jáne sheteldegi qarýly qurylymdarǵa qatysqany úshin qylmystyq jaýapkershilik qarastyrylatynyn ashyq eskertti. Bul sóz órshı túsken aımaqtaǵy qaqtyǵystarǵa qatysty Qazaqstannyń ustanymyn aıqyn kórsetkendikten, keń aýdıtorııanyń esinde qaldy.
— Mundaı toptarǵa barýdy oılap júrgen nemese solarǵa qosylýdy josparlaǵan barlyq azamattqa 5 jyldan 9 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jazasy qarastyrylǵanyn eskertkimiz keledi. Bul Qazaqstanda qylmystyq jaýapkershilikke jatady. Olardyń elestetkenindeı eshqandaı «romantıka» joq. Aıtqym keletini, jigitter, bul sizderdiń soǵystaryńyz emes. Abaı bolyńyzdar, týǵan-týystaryńyzdy oılańyzdar. Barlyǵyńyz — eresek adamsyzdar, — dedi Aıbek Smadııarov Astanada jýrnalıstermen kezdesýde.
«Kabýl ashyq kún raıymen qarsy aldy»
Aıbek Smadııarov 2021 jyldan bastap Aýǵanstanǵa gýmanıtarlyq júk jetkizgen qazaqstandyq delegatsııa quramynda boldy. Qazaqstandyqtar bul kezeńdi Aıbek Smadııarovtyń Kabýlda túsken fotosýreti arqyly jaqsy eske saqtaǵan.
Eske sala keteıik, ol kezde Qazaqstan Aýǵanstanǵa únemi azyq-túlik, dári-dármek jáne alǵashqy qajetti taýarlardy jiberip otyrdy. Sondaı-aq Qazaqstan Aýǵanstannyń bıligimen gýmanıtarlyq jáne saýda-ekonomıkalyq máselelerdi sheshý úshin jumys baılanystaryn qoldaı bastaǵan edi, Bul dıalog óńir turaqtylyǵy úshin mańyzdy boldy.
Good office — Smadııarov Qazaqstannyń beıbit kelissózderdegi róli týraly
Armenııa men Ázerbaıjan arasyndaǵy beıbit qatynastar týraly deklaratsııa 2025 jyly ornady. Oǵan deıin Qazaqstan eki taraptyń kelissózder protsesin daıyndaýǵa dıplomatııalyq qoldaý kórsetti. Tipti beıbit kelisimdi talqylaý úshin eki eldiń syrtqy ister mınıstrleriniń kezdesýin Almatyda ótkizý usynyldy. Bul jospardy 2024 jyldyń sáýirinde Aıbek Smadııarov kópshilikke jarııalaǵan edi.
— Iá, mundaı kelissózderdi Almatyda ótkizý josparlanyp otyr. Biz Ázerbaıjan men Armenııadaǵy áriptesterimizben baılanystamyz. Aldaǵy kelissózder tek qana eki tarap arasynda júrgiziledi. Astananyń deldaldyǵy týraly sóz joq ekenin atap ótkim keledi. Biz tek qana «Good office» dep atalatyn izgi nıet qyzmetterin kórsetemiz. Ótetin kúni nemese basqa da aqparat qosymsha habarlanady, — degen edi Aıbek Smadııarov.
Sonymen birge, Aıbek Smadııarov bul kelissózge jumsalatyn qarajat týraly tilshiler suraǵyna jaýap berdi.
— Bul sondaı aýqymdy shara emes. Qazaqstan qandaı da bir shyǵyndardy óteýi múmkin, biraq qos tarap mámilege kelip jatsa, onyń paıdasy tutas aımaqqa septigin tıgizedi, — dep jaýap berdi resmı ókil.
«Bizde áıelder erlerden artyq jumys isteıdi» — Smadııarov dıplomat áıelder týraly
2024 jyly Smadııarov qazaqstandyq dıplomatııadaǵy áıelderdiń úlesi men eńbegine nazar aýdardy. Elshiler arasyndaǵy áıelder sany týraly tilshiler suraǵyna jaýap berip, mınıstrlik qyzmetkerleriniń jartysyna jýyǵy áıelder ekenin aıtty.
— Fınlıandııadaǵy elshimiz áıel. Nıý-Iorktegi bas konsýl da áıel, Frantsııada da áıel elshi bar. Olar óte belsendi jumys isteıdi. Dıplomattar arasynda áıelder sanaýly bolǵanymen, Syrtqy ister mınıstrliginiń qurylymynda úlesi aıtarlyqtaı. Ortalyq apparattyń shamamen jartysy boıjetkender men áıelder. Olar erlermen bir qatarda, tipti keıde artyq jumys isteıdi. Olar muqııat ári tyńǵylyqty, — dedi ol.
Qyzmetindegi negizgi sátter
Syrtqy ister mınıstrliginiń bas spıkeri: 2018 jyldan beri Aıbek Smadııarov syrtqy saıası vedomstvodan resmı aqparat beretin negizgi tulǵa bolyp, qoǵamdy der kezinde ashyq habardar etýge úles qosty.
Naqty jáne jedel pikirler: Ol eń kúrdeli ári san alýan jaǵdaılar boıynsha, sonyń ishinde sheteldegi qazaqstandyqtarǵa qatysty máselelerde árdaıym pikir bildirýge daıyn bolýymen este qaldy.
Vızalyq rejımdi jeńildetý boıynsha jumys: Onyń jýyrda jasaǵan málimdemeleriniń biri qazaqstandyqtar úshin shengen vızasyn alý protsesin jeńildetý jónindegi kelissózderge qatysty boldy. Bul — kópshilik úshin mańyzdy taqyryp.
— Byltyr Qazaqstan Eýropalyq odaqpen vızalyq rejımdi ońaıtýla týraly kelissózderdi bastaǵanyn habarlaǵan edik. Bul jumys kúndelikti júrgizilip jatyr. Ol úshin Eýropalyq odaqtyń ár memleketimen jeke sóılesý kerek. Jaqynda bizdiń delegatsııa Germanııaǵa baryp, nemis tarapymen sóılesip qaıtty. Kelesi aptada bizdiń Srytqy ister mınıstrliginiń delegatsııasy taǵy Eýropaǵa barady. Іshki ister mınıstrligi bar, Ulttyq qaýipsizdik bar, Syrtqy ister mınıstrligi bar, mıgratsııalyq máseleler bar, bári jan-jaqty qaralýy kerek. Sondyqtan bul másele 1-2 kún emes, biraz jyldy qajet etedi, — dedi Aıbek Smadııarov.
Óziniń qyzmetten ketýi týraly ol búgingi brıfıngte jýrnalısterge habarlady.
— Men bul kúnge daıyndalyp júrdim. Bul kenetten qabyldanǵan sheshim emes, ózimniń jeke sheshimim. Segiz jyl boıy osy minberde turdym… Osy jyldary elimiz syrtqy saıasatta kóptegen kezeńnen ótti, kóptegen másele boldy. Tek sizderdiń arqalaryńyzda búkil álem Qazaqstandy tanydy. Sizder Syrtqy ister mınıstrligine orasan zor qoldaý kórsettińizder, — dedi Aıbek Smadııarov.