Ózbekstanda Áıteke bıdiń 380 jyldyǵy toılandy
TAShKENT. KAZINFORM – Naýaı oblysy ákimdiginiń qoldaýymen uıymdastyrylǵan aýqymdy shara úsh kúnge jalǵasty, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń Tashkenttegi menshikti tilshisi Álıhan Asqar.
Ataýly merekege jer-jerden joǵary mártelebi meımandar, shet elderdegi qazaqtar men Áıteke bıdiń urpaqtary jınaldy. Alystan kelgen qonaqtardy jergilikti jurt zor qurmetpen qarsy aldy.
Іs-sharaǵa jınalǵandar áýeli Nurata taýy mańyndaǵy kesenege baryp, baba basyna zııarat etti, artynsha as berildi.
Atalǵan aýdan qazaq, ózbek jáne qaraqalpaq halyqtarynyń jıi at izin salatyn mekeni. Óıtkeni, munda Áıteke bı men onyń babasy Seıitqul áýlıe jerlengen. Qos tarıhı tulǵanyń zıraty eki el arasyn rýhanı turǵyda baılanystyryp turǵandaı. Sebebi táý eter orynǵa jyl saıyn myńdaǵan meıman keledi.
«Bizdiń oblysymyz kóp ultty. Tamdy, Kenımeh, Zarafshan, Úshqudyq aýdandarynda qazaqtar turady. Sondyqtan biz bir-birimizdi jaqsy túsinemiz. Ótkenimiz ben búginimizdi baǵalaımyz. Osy sharaǵa Qazaqstan tarapynan mártebeli meımandar kelip, eki halyq arasyndaǵy mádenı-rýhanı baılanystyń tereńde ekeni dáleldenip jatyr. Munyń bári qarym-qatynasty odan ári nyǵaıtýǵa yqpal etedi», - dedi Naýaı oblystyq mádenıet basqarmasynyń basshysy Akram Mýkımov.
Tarıhı derekterge saı, Seıitqul áýlıe HVI ǵasyrda Qazaly óńirinen Nurataǵa 40 myń alshyn otbasymen qonys aýdarǵan. Keıin osy ólkeden qajylyq saparǵa attanyp, din jolyna túsedi. Al Áıteke bolsa 25 jasynda bı atanyp, erekshe qabiletimen daralanady.
«Qazaq halqynyń altyn ǵasyry sanalatyn Táýke zamanynda Áz-Táýkeni úsh júzdiń hany etip saılaýǵa úles qosqan adam. Sol kezdiń ózinde Áıteke babamyz: «Bir hanǵa, bir pirge, bir áskerı qolbasshyǵa baǵyný kerek», - dep aıtqan. Sonda qazaqty alatyn jaý joq dep. Ol paıym qazirgi zamanǵa da saı keledi», - dep bólisti «Jalańtós bahadúr» qorynyń tóraǵasy Najmedın Musabaev.
Qazir Naýaı oblysynyń ákimdigi men jergilikti qandastar babanyń zırat basyn kútip-baptap otyr. Kóktem shyǵa keshen mańynda abattandyrý jumystary júrgizilgen. Al mýzeıdiń ǵımaraty taıaýda ǵana kúrdeli jóndeýden ótti.
«Munyń bári eki eldiń arasyndaǵy dostyqtyń belgisi dep oılaımyz. Qazaqtyń ózi rýlyq emes, ulttyq deńgeıge kóship jatyr», - dep toqtaldy «Seıitqul áýlıe - Áıteke bı» qoǵamdyq qorynyń tóraǵasy Erbol Erkebaev.
380 jyldyqqa 3 myńnan astam qazaqstandyq ónerpaz arnaıy kontserttik baǵdarlamamen keldi. Tutas qazaqqa qadirli tulǵanyń ónegeli ómir joly halyqaralyq aqyndar aıtysynda nasıhattalyp, odan keıin Kenımeh aýdanynda kókpar berildi. Onda elimizdiń birqatar aımaǵynan jáne Reseı, Germanııadan kelgen qazaqtar men jergilikti qandastardyń basy qosyldy.
«Áıteke bı - Qazybek, Tóle atalarymyzdyń úzeńgiles dosy. Qazaqtyń qamyn oılap, elimizdiń beıbitshiligin bekemdeýge atsalysqan tulǵa. Tıisinshe, Áıteke bı babamyzdyń urpaqtary osy jerde bas qosyp, baba rýhyna taǵzym jasap jatyrmyz», - dep málim etti Qazaqstannyń Halyq ártisi Altynbek Qorazbaev.
Іs-sharaǵa qatysqan Qazaqstannyń Ózbekstandaǵy elshisi Beıbit Atamqulov Naýaı oblysynyń hokımi Normat Týrsýnovpen kezdesip, eki halyqtyń ortaq tarıhy men qazirgi qazaq-ózbek qatynasyn nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan ıgi isterge toqtaldy. Buǵan qosa ol 380 jyldyqty joǵary deńgeıde uıymdastyrýǵa atsalysqan jergilikti ákimdikke alǵysyn bildirdi.
Naýaı oblystyq týrızm basqarmasynyń málimetinshe, Áıteke bıdiń kesenesine jyl saıyn 7-8 myń adam zııarat etedi. Al bıyl onyń qatary eselep artyp otyr.
Aıta keteıik, 2008 jylǵa deıin Áıteke bıdiń qaıda jerlengeni beımálim bolyp kelgen edi. Keıin jergilikti halyqtan surastyra kele, Nurata aýdanynda baba zıraty anyqtalyp, zertteý jumystary júrgizilgen. Artynsha, ıaǵnı 2009 jyly urpaqtary, belgili saıası qaıratkerler jáne jergilikti qazaqtardyń qoldaýymen kesene boı kóterdi. Sodan keıingi jyldary keshenniń mańyna meshit, mýzeı, shyraqshyǵa arnalǵan úı-jaı salyndy. Tıisinshe, keshen tolyq 2012 jyly ashyldy.
