Qoshanov: Bizdiń strategııalyq maqsatymyz – shıkizatqa táýeldilikten arylý
AQTAÝ. KAZINFORM – Májilis tóraǵasy Erlan Qoshanov Energetıka mınıstrligi Parlament Májilisimen birlesip Aqtaý qalasynda uıymdastyrǵan Munaı-gaz mashına jasaý forýmynda sóz sóıledi.
Іs-sharaǵa memlekettik organdardyń, bıznestiń, «QazMunaıGaz» ulttyq kompanııasynyń, salalyq qaýymdastyqtar men damý ınstıtýttarynyń, sondaı-aq otandyq jáne sheteldik munaı-gaz mashına jasaý kásiporyndarynyń ókilderi qatysty.
Forýmdy ashqan Májilis tóraǵasy Táýelsizdik jyldary Qazaqstan jahandyq munaı naryǵyndaǵy jetekshi elderdiń birine aınalǵanyn atap ótti. Sheteldik beldi kompanııalarmen birlesip iri munaı-gaz jobalaryn iske asyrýdyń arqasynda elimizde myńdaǵan joǵary bilikti ınjenerler men tehnıkter daıarlandy, eń ozyq tehnologııalar ıgerildi. Búginde biz munaı men gazdy óndirip qana qoımaı, belsendi túrde óńdeımiz. Elimizde úsh munaı óńdeý zaýyty bar, munaı-hımııa salasy qarqyndy damyp keledi.
Endigi kezekte Qazaqstannyń aldynda jańa strategııalyq mindet tur, ol – sapaly taýar óndirýshi ári eksporttaýshyǵa aınalyp, el ekonomıkasyn shıkizatqa táýeldilikten aryltý. Osy oraıda, munaı-gaz sektory erekshe ról atqarýǵa tıis. Májilis spıkeri bul forým aldaǵy maqsatqa barlyq múddeli taraptardyń atsalysýymen birlese qol jetkizý úshin ortaq sheshim ázirleýge baǵyttalǵanyn aıtty.
– Aldymyzda Qazaqstandy ındýstrııalyq qýatty memleketke aınaldyrý mindeti tur. Bul másele Memleket basshysynyń erekshe nazarynda. Osy jolda Parlament zańnamalyq turǵyda qoldaýdy jalǵastyra beredi. Úkimet jumysty sapaly uıymdastyryp, bıznes óz ónimin halyqaralyq standarttarǵa saı básekege qabiletti etýge umtylsa, jańa jumys oryndary ashylyp, Qazaqstannyń ekonomıkalyq derbestigi nyǵaıady, halqymyzdyń ál-aýqaty jaqsarady, - dedi Erlan Qoshanov.
Júrgizilip jatqan jumystar óz nátıjesin berýde. Energetıka mınıstrliginiń dereginshe, forým aıasynda 440 mıllıon AQSh dollarynyń kelisimsharttary jasalady dep josparlanǵan.
Saladaǵy jalpy ahýalǵa toqtalǵan Májilis spıkeri byltyrǵy jyldyń qorytyndysy boıynsha tek energetıka sektorynda jer qoınaýyn paıdalanýshylardyń jalpy qyzmet pen taýar satyp alý kólemi 6 trıllıon teńgeden asqanyn jetkizdi. Onyń 62 paıyzy úsh iri kompanııaǵa – Teńizshevroıl, KPO jáne NCOC úsheýine tıesili. Sóıtip, otandyq úlestiń kólemi arta bastady. Bul – Parlament pen Úkimettiń birlesken jumysynyń nátıjesi.
– Osy baǵytta Energetıka mınıstrligi men Májilis depýtattary eki jyl boıy júıeli jumys júrgizip keledi. 2 jylda úsh iri kompanııamen arada shamamen 900 mıllıon dollardyń kelisimsharty jasaldy. Júıeli nátıje bar – tenderlik rásimderge ishinara ózgerister engizildi, uzaq merzimdi kelisimsharttar jasaýǵa basymdyq berildi. Degenmen, bul jerde áli de úlken perspektıvalar bar, ıaǵnı birlesip jumys isteýdi jalǵastyrý kerek, - dep atap ótti Májilis tóraǵasy.
Onyń pikirinshe, munaı-gaz mashına jasaý óndirisin odan ári keńeıtý úshin birqatar naqty sharalar qabyldaý qajet. Birinshisi – otandyq óndirýshilerge satyp alý rásimderin jeńildetip, uzaq merzimdi kelisimder men ofteık-kelisimsharttar jasaý. Ekinshisi – otandyq munaı-gaz mashına jasaý kásiporyndaryn kúrdeli jabdyqtar shyǵarýǵa yntalandyrý. Úshinshisi – iri munaı kompanııalarynyń qazaqstandyq taýar men azyq-túlik salasyndaǵy qyzmetterge kóshýi. Bul qazirgi qajettilikterdiń birazyn ótep, sonyń ishinde «Aýyl amanaty» jobasy boıynsha jospardaǵy mindetterdi jabady. Atalǵan máselede Qarashyǵanaq operatorynyń jaqsy tájirıbesi bar.
Májilis spıkeri memlekettiń munaı-gaz salasyn keshendi qoldaýy týraly aıta kele, «Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly» kodekske engizilgen jańa túzetýlerge toqtaldy. Endi iri jer qoınaýyn paıdalanýshylar otandyq mamandarǵa basymdyq berýge mindetti. Buǵan qosa, kúrdeli jobalarǵa elishilik qundylyqtyń úlesin anyqtaý bekitildi, Of-teık kelisimsharttarda otandyq úlestiń eń tómen deńgeıi boıynsha talaptar kúsheıtildi. Sonymen qatar otandyq óndirýshilerdiń biryńǵaı reestri zańmen bekitildi.
Erlan Qoshanov ótken sessııa barysynda Májilistiń Ekologııa máseleleri jáne tabıǵat paıdalaný komıteti jergilikti qamtýdy arttyrý boıynsha aýqymdy ári júıeli jumys atqarǵanyn eske saldy. Munaı-gaz salasyndaǵy iri operatorlardyń esebi tyńdaldy, olardyń qorytyndysy boıynsha arnaýly hattamalar jasaldy. Ósimniń naqty ındıkatorlary aıqyndalyp, oryndaý nátıjelerin depýtattar turaqty túrde tyńdaıtyn bolady.
Forýmda Mańǵystaý oblysynyń ákimi Nurdáýlet Qılybaı, Energetıka vıtse-mınıstri Qudaıbergen Arymbek, «QazMunaıGaz» UK AQ basqarma tóraǵasy Ashat Hasenov, «Nord Kaspıan Opereıtıng» kompanııasynyń basqarýshy dırektory Rýıý Djankarlo, «Qarashyǵanaq Petrolıým Opereıtıng B.V.» Bas dırektory Marko Marsılı jáne basqalar sóz sóıledi.
Forým alańynda qazaqstandyq óndirýshilerdiń kórmesi ótip, 45 kompanııa metall qurylymdar, qubyrlar, sorǵylar, munaı-hımııa, hımııalyq jabdyqtar jáne t.b. ónimderin usyndy.
Óńirge jumys sapary aıasynda depýtattar Mańǵystaý atom energetıkalyq kombınaty men «QazAzot» kompanııasyna bardy. Buǵan deıin olar Jańaózendegi «Kaskor-Mashzavod» munaı jabdyqtaryn óndiretin jańa zaýyttyń qurylysymen tanysty, sondaı-aq Jetibaı aýylynda sý tazartý stansasyn salý jumystaryn qarap shyqty.
Eske sala keteıik, buǵan deıin Qatarda qazaqstandyq munaıshylarǵa suranys artýy múmkin ekenin habarlaǵan edik.