Óskemende ábden tolǵan eski polıgonǵa qoqys qashanǵy tógile bermek
ÓSKEMEN. KAZINFORM — Óskemen qalasynda jańa qoqys polıgony qajettigi máselesi ózektiligin joımaı tur. Qala halqynyń sany ósken saıyn onsyz da tolyp turǵan eski polıgonǵa qaldyqtar syımaı jatyr. Kazinform tilshisi máseleniń mánisine úńilip kórdi.
Jańa polıgon nege salynbady
68 jyl boıy jumys istep kele jatqan eski polıgonnyń jabylýy týraly másele 2020 jyly kóterilgen. 2022 jyly Eýropalyq qaıta qurý jáne damý bankimen polıgondy jańartý jobasyn 2024 jyldyń sońyna deıin aıaqtaý jóninde kelisim jasalǵan. Alaıda joba qunynyń qymbattaýyna baılanysty joba iske aspaı qaldy.
Redaktsııa saýalhatyna jaýap joldaǵan qalalyq TÚKSh bóliminiń málimetinshe, jańa polıgon salý úshin 5 jer ýchaskesi qarastyrylǵanymen, naqty tańdaý jasalmaǵan. Polıgon ornyn belgileý úshin ýtılızatsııa ádisin anyqtaý, qajetti aýmaqty esepteý, ınjenerlik-geologııalyq izdenister júrgizý qajet.
— Qazirgi ýaqytta oblystyq deńgeıde ShQO tabıǵı resýrstar jáne tabıǵat paıdalanýdy retteý basqarmasy ınvestıtsııalyq jobalardy qarastyrý aıasynda qaldyqtardy kádege jaratý jáne qaıta óńdeý tásilin anyqtaý boıynsha jumystar júrgizip jatyr, — dep habarlady vedomstvo ókilderi.
Budan shyǵatyn qorytyndy jumysty tejep turǵan negizgi faktor — jer tańdaý emes, jobalaý kezeńindegi naqtylyqtyń joqtyǵy men ınvestıtsııa tartýdyń kesheýildeýi.
Osy rette, eski polıgondy ýaqytsha paıdalaný qansha jylǵa sozylýy múmkin degen zańdy suraq týyndaıdy.
Tolymdylyǵy shegine jetken polıgonda qaldyqtar qazir «bıiktik tásilimen» jınalyp jatyr. ıAǵnı, jańa alań bólinbeı, qoqys qabattap tógiledi. Qala ákimdiginen bul ádis jańa polıgon iske qosylǵanǵa deıin ýaqytsha sheshim bolatynyn málim etti.
— Taheometrııalyq túsirilim nátıjesinde polıgonnyń áli qaldyq qabyldaıtyn belgili bir kólemi bar ekeni anyqtaldy. Qoldanylyp otyrǵan bıiktik tásili shamamen úsh jylǵa deıin sozylýy múmkin, — delingen ákimdik aqparatynda.
Qazirdiń ózinde polıgonda 7 mln tonnadan astam qoqys jınalǵan. ıAǵnı bul ekologııalyq baqylaýdy kúsheıtýdi, topyraqtyń lastaný táýekelderin muqııat baǵalaýdy qajet etedi.
Óskemen qalalyq qoǵamdyq keńestiń múshesi Serik Orazbaıuly bul máseleniń jyldar boıy sheshilmeýin júıelik kemshilik retinde baǵalady.
— Halqy kóbeıip kele jatqan qala úshin jańa qoqys polıgonyn salý máselesiniń sheshilmeýi — óte ózekti másele. Jyl saıyn 60–70 myń tonna qoqys shyǵarylady. Biz muny jyldar boıy aıtyp kelemiz, biraq másele kúrdelene túsýde, — dedi ol.
Úılerdegi qoqys ýaqtyly shyǵarylmaıdy
Óskemende qoqys shyǵarýmen aınalysatyn negizgi eki kompanııa bar: «Óskemen-Tazalyq» jáne «Óskemenspetskommýntrans». Budan bólek, tek zańdy tulǵalarǵa qyzmet kórsetetin birneshe uıym jumys isteıdi.
Alaıda turǵyndar konteınerlerdiń ýaqtyly tazalanbaıtyny men aýladaǵy antısanıtarııaǵa jıi shaǵymdanady.
— Ne úshin aqsha tólep otyrmyz?! Balalarymyz kúnde kúlimsi ıisti ıiskep ótedi. Úıilgen qoqysty únemi keshigip shyǵarady. Onyń ústine qoıylǵan konteıner sany da az, — deıdi qala turǵyndary.
Kompanııa ókilderi máseleniń bir sebebin úılerde turatyn halyqtyń naqty sanyn bilmeýmen baılanystyrdy.
— Kelisimshart jasaǵan turǵyndardyń kópshiligi úıde turatyn adam sanyn az qylyp kórsetedi. 14 jasqa deıingi balalar tirkeýge alynbaıdy. Sondyqtan konteıner tek tirkeýdegi eresek adamdar sanyna esepteledi. Bul konteınerlerdiń shamadan tys ári tez tolýyna áser etedi. Qalalyq maslıhattyń sheshimi boıynsha bir konteıner 150 adamǵa eseptelgen. Biz bir mekenjaıda qansha adam tirkeýde turǵanyn bile almaımyz. Bul aqparatty bizge jergilikti atqarýshy organdar berýi tıis, — dedi «Óskemen-Tazalyq» JShS dırektorynyń orynbasary Nazgúl Seıtenǵazına.
Turǵyndardyń qoqys tastaý mádenıeti nashar
Múlik ıeleri birlestiginiń tóraǵalary másele tek qyzmet kórsetýshide emestigin aıtady.
— Biz aqparattyq túsindirý jumystaryn únemi júrgizemiz, áleýmettik jelilerde, messendjer chattarynda eskertýler jiberemiz. Jalpy, qoqys ýaqytynda shyǵarylady. Ásirese jazda qaýyn-qarbyz maýsymynda qoqys tez jınalady. Keıde tehnıkanyń buzylýy nemese júrgizýshi jetispeýi saldarynan bir kún keshigýi múmkin. Biraq óte sırek, — dedi Esenberlmn kóshesindegi úılerdiń múlik ıeleri birlestiginiń tóraǵasy Serjan Ádilbekov.
Onyń aıtýynsha, eń úlken problema turǵyndardyń iri qatty qaldyqtardy konteınerge tastaı salýy.
— Úı jóndeýden qalǵan iri qurylys materıaldaryn da laqtyryp ketedi. Bir-eki jaǵdaıda ıesin anyqtap, qaıtaryp aldyrttyq. Biraq kóbine anyqtaý múmkin emes. Qoqys jınaıtyn kompanııalardyń mindetine jatpaıtyn iri qaldyqtardy birneshe úı birigip shyǵaryp turýǵa týra keledi. Turǵyndar da óz aýlalaryna jany ashyp, uqypty paıdalansa deımiz, — dedi ol.
Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıinin aıtar bolsaq, Óskemendegi qoqys polıgony máselesin ýaqytsha sharalarmen ǵana ustap turýǵa kelmeıtini ańǵaryldy.
Qaldyq kómý kóleminiń artýy, jobany daıyndaýdaǵy kidiris jáne ınfraqurylymnyń tozýy qalanyń turaqty damýyna teris áser etetin faktorǵa aınalyp otyr.
Sondyqtan jańa polıgon men qaıta óńdeý keshenin salý tek ekologııalyq qaýipsizdik úshin ǵana emes, shahar damýynyń uzaqmerzimdi jospary úshin de mańyzdy qadam bolmaq.
Eske salsaq, osyǵan deıin Aqtóbe ekologteri polıgon janyna qoqys tógý deregin tekseretini habarlanǵan.