Osınov asýy, Almatyǵa aparap jol: ShQO-da qurylysy tym sozylyp ketken joldar qashan salynyp bitedi
Jol salasy – elimizdegi eń kóp synalatyn, halyqtyń ómir sapasyna tikeleı áser etetin, asa mańyzdy sala. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev sońǵy Joldaýynda osy saladaǵy túıtkildi máselelerge toqtalyp ótken edi. Búginde Shyǵys Qazaqstanda talaı jyldan beri qurylysy aıaqtalmaı kele jatqan joldar bar. Sol joldardyń jaı-kúıin bilý úshin Kazinform agenttiginiń tilshisi Jol aktıvteriniń ulttyq sapa ortalyǵy ShQO fılıalynyń dırektory Erjan Ýsmanovpen suhbat qurǵan bolatyn.
- Jyl basynan beri oblys boıynsha júrgizilgen jol jóndeý jumystarynan qansha kemshilik anyqtaldy?
- Jol aktıvteriniń ulttyq sapa ortalyǵy ShQO fılıalynyń mamandary osy jyldyń basynan bastap jóndelgen joldarǵa barlyǵy 464 ret tekserý júrgizdi. Sonyń nátıjesinde, 426 zańbuzýshylyq anyqtaldy. Kóbinese jol jóndeýde qoldanylǵan materıaldar talapqa sáıkes kelmeıdi. Bir jarym myń synamanyń úshten biri bekitilgen normalarǵa sáıkes kelmeı shyqty. Osylaısha, merdigerler barlyq kemshilikti óz qarajaty esebinen joıyp, 121 mln teńgeniń jumysyn qaıta istedi. Jalpy, bizdiń mekeme 2019 jyly Úkimet qaýlysymen qurylǵan. Biz joldardy salý, kútip ustaý, kúrdeli jóndeý, qaıta jańǵyrtý jáne dıagnostıkalyq jumystarǵa saraptama júrgizýge quqylymyz.
- Ortalyq qurylǵaly 4 jyl ǵana ótipti. Osy ýaqyt ishinde jol sapasyna qatysty qansha zańbuzýshylyq tirkeldi?
- Óńir boıynsha tórt jyldyń ishinde joldarǵa 3900 ret tekseris jasalyp, 2300 aqaý anyqtaldy. Búgingi tańda aqaýlardyń barlyǵy joıyldy. Merdigerler sol olqylyqtardyń ornyn tolyqtyrýǵa óz esebinen 977 mln teńge jumsady. Eger tekseris júrgizilip, bul aqaýlar anyqtalmaǵan jaǵdaıda bálkim, joldar sondaı kúıde qala berer me edi.
- Jyldan-jylǵa jol jóndeýdegi kemshilikter azaıyp kele me, álde kerisinshe artýda ma?
- Azaıyp keledi. Máselen, 2021-2022 jyldary tabylǵan aqaýlardyń kórsetkishi – 33 paıyzdy qurasa, osy jyldyń toǵyz aıynda – 26 paıyz. Demek, jyl ótken saıyn jol jóndeıtin merdigerler óz mindetterine jaýapkershilikpen qarap, aqaýlardy jibermeýge tyrysýda.
- Endi oblys halqy jıi synǵa alatyn joldarǵa qatysty sóz qozǵasaq. Respýblıkalyq mańyzy bar «Almaty-Óskemen», «Omby-Maıqapshaǵaı» tasjoldarynyń qurylysy áli aıaqtalmaı jatyr. Nege bul jumystar tym sozylyp ketti?
- «Almaty-Óskemen», «Omby-Maıqapshaǵaı» tasjoldarynyń qurylysy 2019 jyly bastalǵan. Negizi 2022 jyly tolyqtaı aıaqtalýy tıis edi. Alaıda 2020 jylǵy koronavırýs pandemııasy, odan keıin naryqtaǵy qurylys materıaldarynyń qymbattaýy keri áserin tıgizip, jumys baıaýlap qaldy. Al qazirgi ýaqytta jumys qarqyny arttyrylǵan. 2024 jyldyń sońyna deıin qurylys jumystary tolyqtaı aıaqtalady dep josparlanyp otyr.
- Bıyl osy joldardy qansha ret tekserdińizder?
- 2023 jyly bul tasjol ýchaskelerine 87 ret bardyq. Barlyǵy 530-ǵa jýyq synama alyndy. Aspaptardy tekserý barysynda 67 aqaý anyqtalyp, 75 materıal talapqa saı kelmeı shyqty. Búginde osy aqaýlardyń 70 paıyzy jóndelgen. Bul maqsatta merdigerler 44 mln teńge jumsady. Qalǵan kemshilikter jyl sońyna deıin jóndelýi tıis.
- Qurylysy «jyr» bolǵan joldardyń biri - Osınov asýy. Bul - óte mańyzdy jol. Sebebi Altaı aýdanyndaǵy Buqtyrma sý qoımasyna jáne el aýzynda "Ekinshi Shveıtsarııa" atanǵan Katonqaraǵaı aýdanyna týrıster tek osy jolmen jetedi. 5 jyl ótse de jol áli salynyp bitpedi.
- 2019 jyly Osınov asýynda bastalǵan jol qurylysy bir jyldan keıin toqtap qaldy. Sebebi jol salýshylar orman sharýashylyǵynyń jerine kirip ketip, qıynshylyqtar týyndady. Qazir barlyq másele sheshimin tapty. Burynǵy merdiger naryqtaǵy baǵanyń ózgerip ketýine baılanysty kelisimshartty toqtatty. Keıin qaıta baıqaý ótkizilip, jańa merdiger bekitildi. Kelesi jyly jumys qarqyndy júrgizilip, 2025 jyly jol qurylysy máresine jetedi dep kózdelgen.
- Jol salasynda maman tapshylyǵy bar ma?
- Iá. Mamandar jetispeı jatyr. Bul tek Shyǵys Qazaqstanda emes, muqym respýblıka boıynsha qalyptasqan jaǵdaı. Naqty aıtqanda, jol sheberleri, prorabtar, mehanızatorlar óte tapshy. Sol úshin biz mektepterge baryp, oqýshylardy jol salasyna qyzyqtyryp, baǵyt-baǵdar berip júrmiz. Stýdentterge Ashyq esik kúnin de ótkizemiz. Sonyń barysynda jolǵa materıaldar qalaı salynatyndyǵyn, zerthanadaǵy jumystar qalaı júrgiziletindigin kórsetemiz.