Ortalyq Azııadaǵy eń iri «Fedchenko» muzdyǵynyń 40%-ǵa jýyǵy erip ketti – ózbekstandyq sarapshy

TAShKENT. KAZINFORM – Qazirgi ýaqytta Ortalyq Azııadaǵy muzdyqtar qaıta qalpyna kelmesten erip jatyr. Bul týraly Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisine suhbat bergen Ózbekstandaǵy «Sýshy» qoǵamdyq birlestiginiń jetekshisi Tahır Madjıtov málim etti.

- 1991 jyly Ortalyq Azııada 6 mln gektarǵa jýyq sýarmaly jer bolsa, 2024 jyly olardyń kólemi 10 mln gektardan asty. Eger 1991 jyly aımaqta 45 mıllıonnan astam halyq tursa, búginde olardyń sany 80 mıllıonnan asty. Endi osy buqarany sýmen qamtamasyz etý máselesi ózekti bolyp tur. Qazaqstan men Ózbekstan negizgi tirshilik nári sanalatyn Syrdarııa men Ámýdarııa ózenderiniń eteginde ornalasqan. Sondyqtan atalǵan elderdegi sý máselesi kúrdelene túsýi yqtımal, - dedi Tahır Madjıtov Kazinform tilshisiniń saýalyna jaýap bere otyryp.

Ol atap ótkendeı, Ortalyq Azııa elderi sýdy tıimdi paıdalansa, qazirdiń ózinde sýarmaly jerlerdiń kólemin 2-3 mln gektarǵa deıin ulǵaıtyp, 100 mıllıon halyqty tirshilik nárimen qamtamasyz etýge qaýqarly.

- Sýdy ádil bólý, ony tıimdi paıdalanýdy retteıtin halyqaralyq birlestik nemese qaýymdastyq kerek. Osy oraıda, biz Aral komıtetin qurýdy usynamyz. Tıisinshe, onyń jumysy sý sharýashylyǵy salasyndaǵy basqarý júıesin jetildirýge múmkindik beredi. Ol óz kezeginde Ortalyq Azııadaǵy azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz ete alady. Bul komıtetti qurý úshin birneshe jyl kerek. Atalǵan jobaǵa barlyq Ortalyq Azııa memleketteriniń múddeli bolǵany qajet, - degen usynys aıtty Tahır Madjıtov.

Onyń sózinshe, Ortalyq Azııa elderine qajetti sý qory jınalatyn Qyrǵyzstan men Tájikstan taýly jerlerde ornalasqan. Syrdarııa men Ámýdarııa ózenderi qalyptasatyn joǵary aǵys elderi jazda sýdy jınap, kúz jáne qys mezgilderinde ony gıdroelektrostantsııalar úshin qoldanady. Al Qazaqstan men Ózbekstan jaz mezgilinde sýdy qajet etedi.

- Germanııadaǵy sý resýrstary jáne jer máseleleri jónindegi joǵary oqý oryndaryn támamdaǵan ózbekstandyq mamandardyń zertteýine sáıkes, Ortalyq Azııadaǵy eń úlken «Fedchenko» (Tájikstanda ornalasqan – avtor túsindirmesi) muzdyǵynyń 40%-ǵa jýyǵy erip ketti. Máselen, «Fedchenko» 1990 jyldan 2005 jylǵa deıin 50 metrge tómendedi. Onyń uzyndyǵy - 77, eni - 2,4, tereńdigi 1 shaqyrymǵa jetedi. Sonymen qatar Qyrǵyzstan aýmaǵyndaǵy muzdyqtardyń da 30%-dan astamy erip ketti. Buryn olar sýǵa aınalsa, onyń orny tolyp otyratyn. Qazirgi ýaqytta muzdyqtar qaıta qalpyna kelmesten erip jatyr, - dep túıindedi Tahır Madjıtov.

Eske salaıyq, BUU-nyń zertteýine sáıkes, Ortalyq Azııadaǵy sý tapshylyǵy óńirdiń ekonomıkalyq ósimin tejeıdi. Taıaýda Kazinform agenttigine suhbat bergen sarapshy Dınara Zıganshına Ortalyq Azııadaǵy sý tapshylyǵy máselesin tek syndarly dıalog arqyly sheshýge bolatynyn aıtty.

Buǵan deıin habarlaǵanymyzdaı, Halyqaralyq tabıǵatty qorǵaý odaǵy Ortalyq Azııadaǵy sý dıplomatııasyn damytýǵa nıetti.

Sonymen qatar Ortalyq Azııa men Aýǵanstan sý sharýashylyǵy salasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa múddeli.

Bıyl sáýirde Ózbekstannyń Sý sharýashylyǵy mınıstri Shavkat Hamraev Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisine suhbat berip, Qazaqstanmen yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa múddeli ekenin málimdegen edi.