Oralda Alashorda úkimetiniń 100 jyldyǵyna oraı shara ótkizildi
Oraldyq ólketanýshylar men tarıhshylardyń atalmysh sharany dál osy jerde uıymdastyrýy tegin emes. Óıtkeni osydan týra 100 jyl buryn, 1917 jyly 19-22 sáýir kúnderi Oral oblysy qazaq komıtetiniń uıymdastyrýymen oblystyq qazaq sezi qazirgi J.Dosmuhamedov atyndaǵy pedagogıkalyq kolledjge qarama-qarsy ornalasqan Juban saıabaǵynyń ornynda bolǵan ǵımaratta ótken eken. Osyndaı qasterli orynda M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti stýdentteri (stsenarıı avtory Nurlan Sádir, rejısseri Álııa Súndetqalıeva) teatrlandyrylǵan kórinis qoıyp, azattyq týyn kóterip, óz aldyna el bolýdy maqsat etken Alash qaıratkerleriniń is-qımylyn beıneledi. Ásirese, Álıhan Bókeıhanov, Halel Dosmuhamedov syndy Alash arystarynyń jerdi halyq úshin saqtaý, qazaq memleketinde memleket qurýshy ulttyń til, din, dil jáne ulttyq mádenıet ústemdigi bolýy kerektigi týraly sózderi áserli shyqty. Maǵjan Jumabaevtyń «Men jastarǵa senemin», Sultanmahmut Toraıǵyrovtyń «Alash urany» atty óleńderi oqyldy. «Alash uranyn» (ánin jazǵan Ushqyn Jamalbek) «Batys star» toby áýelete shyrqap, jınalǵandardyń rýhyn kóterdi.
Jıynda alashtanýshy, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Dámetken Súleımenova, ólketanýshy, eńbek ardageri Jaısań Aqbaı, aqyn, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Aqushtap Baqtygereeva, M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń dotsenti, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Jańabek Jaqsyǵalıev sóz alyp, Alash qaıratkerleri kótergen memlekettilik ıdeıasynyń búgingi kúnniń maqsat-mindetterimen tolyq úndesetinin, olar ańsaǵan táýelsizdikti saqtap qalý úshin Elbasynyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty maqalasynda aıtylǵanyndaı, búkil elimiz úshin rýhanı jańarý qajettigin atap ótti.
«Oral qazaqtarynyń birinshi sezi 1917 jylǵy 19 sáýirde túski 12.00-de bastalyp, oǵan qazaq jeriniń ár aımaǵynan, osy óńirdegi aýyl, bolystardan, ýezderden 800-den astam delegat qatysqan. Ol kezde bul jerde aǵashtan turǵyzylǵan tsırk úıi bolǵan. Adamdar ishke syımaı, syrtta turǵandary ne aıtylyp jatqanyn bir-birinen bilip otyrǵan. Jahansha Dosmuhamedov tóraǵa bolyp saılanǵan jıyn Reseıde bolǵan saıası tóńkeristiń mánin, qazaq halqyna óz táýelsizdigine qol jetkizetin mezgil kelgenin uqtyrýdy maqsat etken. Sezdi uıymdastyrýshylardyń biri Ǵubaıdolla Álibekov te Jahansha Dosmuhamedov sekildi Oral realdyq-áskerı ýchılışesiniń (bul oqý orny qazirgi J.Dosmuhamedov atyndaǵy pedkolledj ǵımaratynda orny tepken) túlegi edi. Sezde Ǵubaıdolla Álibekov pen Alpysbaı Qalmenov Jahansha Dosmuhamedovtiń orynbasary bolyp saılandy. Hatshylyqqa saılanǵan Ǵabbas Jetpisov, Qaıyrshah Ahmetjanov, Ermuhanbet Arǵynshıevter de sol kezdegi kózi ashyq, zııaly qaýym ókilderi bolatyn. Tórt kúnge sozylǵan sezde memlekettik basqarý júıesi, Reseıdegi Ýaqytsha úkimetke, birinshi dúnıejúzilik soǵysqa degen kózqaras, agrarlyq jáne dinı máseleler, Jahansha men Halel Dosmuhamedov usynǵan «Ýaqytsha erejeler» baǵdarlamasy talqylandy. El basyna kún týǵan qıyn-qystaý kezeńde memlekettik basqarý júıesin osylaısha jarııa etý qazaq zııalylarynyń, sonyń ishinde Oraldaǵy oqyǵan qazaqtardyń óte bilimdarlyǵyn, iskerligin jáne memleket, halyq úshin janyn qııýǵa daıyn bolǵandyǵyn tanytady. Al ýaqytsha erejeler Qazaq avtonomııasyn qurýdyń alǵysharty edi», dedi Dámetken Súleımenova. 
