Oral qalasynda jańa stadıon salyna ma
ORAL. KAZINFORM — Batys Qazaqstan oblysynda fýtboldy damytý úshin ne istelip jatyr? «Jaıyq» klýbynyń qazirgi deńgeıi qandaı? Kazinform tilshisi mamandarǵa jolyǵyp, osy máseleni zerdelep kórdi.
Stadıondar talapqa saı ma
Oral qalasynda fýtbol matchtary eki stadıonda ótkiziledi.
Keıingi ýaqytta P.Atoıan atymen atalatyn stadıon 1927 jyly salynǵan, Qazaqstandaǵy baıyrǵy sport nysany bolyp esepteledi.
Ekinshi nysan — «Aqjaıyq» stadıony da eskirgen.
BQO dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń basshysy Baqdáýlet Sábıtovtiń málim etkenindeı, qazirgi kezde Oral qalasynda eýropalyq standarttarǵa saı keletin jańa fýtbol stadıonyn salý úshin bıýdjet esebinen qarjy qarastyrylmaǵan.
Onyń sózine qaraǵanda, qoldanystaǵy sport nysandaryn jańǵyrtý baǵytynda keshendi jumys júrip jatyr. Sonyń biri — P. Atoıan atyndaǵy stadıon kúrdeli jóndelýden ótti.
Oǵan jeke demeýshiler esebinen 270 mln teńge, sondaı-aq memleket tarapynan aǵymdaǵy jóndeý jumystaryna 48 mln teńge bólindi.
Merdigerler — Qazaqstan fýtbol federatsııasy «Alań» jobasy aıasynda, sondaı-aq «EmirStroy» JShS, «Aıan» JK jáne «Batyr» JK.
— Qaladaǵy ekinshi nysan — «Aqjaıyq» stadıony oblystyq joǵary sporttyq sheberlik mektebiniń teńgeriminde. Stadıonda qazirgi ýaqytta trıbýnalardy jańartý, kúz-kóktem mezgilinde ǵımaratqa sý ótkizbeý maqsatyndaǵy ishki jáne syrtqy gıdroızolıatsııa, sondaı-aq basqa da birqatar jóndeý jumystary júrip jatyr, — deıdi B.Sábıtov.
«Jaıyq» klýbynyń jaǵdaıy
Oralda 1968 jyly irgesi qalanǵan «Aqjaıyq» fýtbol klýbynyń taratylǵany belgili. Bıylǵy jyl basynda onyń ornyna «Jaıyq» fýtbol klýby qurylyp, komanda sporttyq jolyn ekinshi lıgadan bastady. Maýsym qorytyndysymen «Jaıyq» birinshi lıgaǵa joldama aldy.
Qazaqstanda fýtbol klýbtarynyń jekeshelendirilip jatqany málim. Basqarma basshysynyń aıtýynsha, «Jaıyq» klýby jeke qurylym bolǵandyqtan jekeshelendirý jumystary qarastyrylmaıdy.
Aldaǵy maýsymda «Jaıyq» fýtbol klýbynyń birinshi lıgaǵa qatysýy úshin memleket tarapynan 400 mln teńge beriledi.
Sonymen qatar klýb basshylyǵy men quryltaıshylary tarapynan demeýshilerdi tartý baǵytynda jumys jalǵasyp jatyr.
«Jaıyq» klýbynyń bas bapkeri, jergilikti maman Vıacheslav Nevolnıkovtiń naqtylaýynsha, quramda ázirge ózgeris joq.
— Oıynshynyń bári — jergilikti oıynshylar. Jańa maýsymǵa daıyndyq jeltoqsan aıynyń basynda bastaý almaq. Aldymen birinshi jáne ekinshi oqý-jattyǵý jıynyn ótkizemiz. Sodan soń naqty mindet qoıylady. Árıne, eń basty maqsat — Premer-lıgaǵa joldama alý. Ol úshin quramdy kúsheıtý qajet. Ekinshiden, Oralda jabyq manejdiń joqtyǵy fýtboldyń damýyna qatty kedergi keltiredi. Bolashaqta osy másele sheshilse, durys bolar edi, — deıdi V.Nevolnıkov.
Óńirde osynaý sport túrin keńinen damytý úshin onyń buqaralyǵyn arttyrý jáne balalar fýtbolyn órkendetý kerektigi daý týǵyzbaıdy.
BQO dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń málimetine sáıkes oblysta buqaralyq fýtbolmen 31 764 adam aınalysady, bul — sportpen shuǵyldanatyn turǵyndardyń 11,6 paıyzy.
Fýtbol baǵytynda 14 balalar-jasóspirimder sport mektebi jumys istese, sonyń 13-i aýdandarda, bireýi Oral qalasynda. Sport mektepterinde 50 jattyqtyrýshy 1 115 jasóspirimge tálim beredi (onyń ishinde aýdandarda — 812 bala, 35 jattyqtyrýshy).
Oral qalasyndaǵy № 1 olımpıadalyq rezervtiń mamandandyrylǵan balalar-jasóspirimder sport mektebinde 15 bapkerdiń jetekshiligimen 303 jas fýtbolshy jattyǵady.
«Jaıyq» fýtbol akademııasy klýb janynda turaqty jumys isteıdi. Akademııada 145 bala (110 ul, 35 qyz) daıyndalady, olar kásibı fýtbolǵa rezerv retinde tárbıelenedi.
Memlekettik sport tapsyrysy (Damu Bala) aıasynda jeke mektepterde fýtbolmen 1 543 bala aınalysady. Oǵan qosa tórt aýdandaǵy (Bórli, Báıterek, Terekti, Shyńǵyrlaý) jeke mektepterde 204 bala bar.
Oral qalasynda 1 339 jas sportshy (56 jattyqtyrýshy) fýtbolmen shuǵyldansa, olarǵa 26 ónim berýshi qyzmet etedi. Jalpy, shahar aýmaǵynda onnan astam jeke fýtbol komandalary belsendi jumys júrgizýde.
Fýtbol janashyrlary ne deıdi
Búgingi tańda Premer-lıgada Batys Qazaqstan oblysynyń namysyn qorǵaıtyn klýbtyń joqtyǵy ókinishti. Kezinde «Batys», «Aqjaıyq» komandalary týrnır kestesiniń basynda bolmasa da, keıde ortasynda, keıde sońynda júretin. Endi bıyl ǵana qatarǵa qosylǵan «Jaıyq» klýby aldaǵy jyldary Premer-lıgaǵa laıyqty ekenin dáleldeı ala ma — másele sonda.
Astana qalasynda turatyn sport sarapshysy Darhan Saǵıdýllın osyǵan qatysty óz oı-pikirin ortaǵa saldy.
— Oral óńirinde balalar fýtbolyna erekshe mán berilgen jón. Qalanyń ár buryshynda, aýdan ortalyqtary men aýyldarda kem degende bir alań bolǵany abzal. Balalar fýtbolynyń óz jemisin beretinin almatylyq «Qaırat» akademııasy dáleldedi. Sport basqarmasynyń arnaıy skaýttary aýyl-aýyldy aralap, ár aýdanda túrli deńgeıdegi fýtbol jarystaryn uıymdastyrsa deımin. Sonymen qatar qala ishindegi qos stadıon jóndeý jumystaryn qajet etedi. Jáne ol stadıondar aýyl jastaryna da qoljetimdi bolǵany durys, — deıdi fýtbol janashyry.
Onyń paıymdaýynsha, sonymen qatar Qazaqstan fýtbol federatsııasy tarapynan da erekshe qoldaý qajet. Qazaq fýtbolynyń kári qurlyq dodasynda baq synaýyna tikeleı áser etken qalada osynaý álemge keńinen tanymal sport túriniń damýy kesheýildep jatqany kóńilge kirbiń túsiredi.
Qazaqstan namysyn qorǵaǵan Nurbol Jumasqalıev, Stas Pokatılov, Rýslan Valıýllın, Erkin Tapalov syndy talanttardy tárbıelegen óńirden áli talaı juldyzdardyń shyǵýyna septigin tıgizý úshin ınfraqurylymdy durystaý qajet.
Qazir ár óńirde fýtbol klýbtaryn jekeshelendirý jumystary júrgizilip jatyr. Oraldyq metsenattar klýbtyń ıesi bolmasa da, aýdanaralyq, oblystyń deńgeıdegi týrnırlerdiń ótýine tikeleı atsalyssa, nur ústine nur bolar edi.
Bir jyldary ár aýdan ákiminiń kýbogy QR chempıonaty formatynda ótetin. Apta saıyn bir aýyl ekinshisine qonaqqa baryp, básekege túsetin. Júlde qory da qomaqty edi. Osylaı balalardyń fýtbolǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrýǵa bolady.
— QJ lıga, medıa men áýesqoı fýtbol lıgasyna da aıryqsha kóńil bólgen abzal. Jaqynda ǵana BQO-nyń namysyn qorǵaǵan «Jelaev» klýby áýesqoı fýtbol lıgasynyń fınalyna deıin bardy. Fýtbol bárine qoljetimdi sport bolýǵa tıis. Fýtboldy shyn súıetin basshylar ǵana óńirdegi fýtboldy damyta alady. Astanaǵa qonys aýdarsaq ta, bar oıymyz Oralda ekenin jasyrmaımyn. Osydan úsh jyl buryn «Aqjaıyq» fýtbol klýby el kýbogynyń fınalynda «Ordabasymen» kezdeskende, tamasha oıyn órnegin kórsetti. Ókinishtisi, sol jyly quldyraý bastaldy. Degenmen «Jaıyq» fýtbol klýby oraldyq jankúıerlerdi qýantyp, áli-aq Premer-lıgada jarqyraıdy dep úmittenemiz, — dedi D. Saǵıdýllın.
Oraldyq jankúıerlerdi alańdatatyn bir másele — birinshi lıganyń ózinde báseke joǵary. Sondyqtan «Jaıyq» klýbynyń Premer-lıgaǵa ótýi úshin jetkilikti mólsherde qarjy qaralyp, komandanyń myqty oıynshylarmen jasaqtalýy shart.
Fýtbol dese, ishken asyn jerge qoıatyn jannyń biri, baıyrǵy jankúıer Dastan Muqanbetqalıev sonymen qatar Oral qalasynda jańa stadıon salý qajettigine ekpin túsirdi.
Onyń sózinshe, buǵan naqty negiz bar. Óıtkeni qalanyń bir bóligi Eýropa jaǵynda ornalasqan. Sonyń arqasynda Qazaqstan ÝEFA-ǵa kirip, Eýropa elderinde óner kórsetýge múmkindik aldy.
Eger ÝEFA talaptaryna saı keletin stadıon boı kóterse, onda osynda klýbtar men Qazaqstan quramasynyń matchtaryn ótkizýge bolar edi. Bul Eýropa elderine de tıimdi, jol qysqaryp, shyǵyn azaıady.
— Ekinshiden, mamandardyń esebine qaraǵanda, Oral qalasynyń halqy taıaý bolashaqta 500 myń adamǵa jetpek. Demek, jankúıer de kóbeıedi. Sondyqtan eskini jamap-jasqaı bergennen góri kúni buryn josparlap, jańa stadıondy salýdy oılastyrý kerek. Osyǵan deıin Qyzylorda men Túrkistanda fýtbol stadıondary boı kóterdi. Aqtóbe men Shymkentte stadıondar qurylysy qolǵa alynbaq. Endeshe Oraldyń olardan nesi kem?! Áli kúnge deıin halyqaralyq talaptarǵa saı keletin stadıonnyń joqtyǵy qynjyltady, — dep túıdi oıyn D. Muqanbetqalıev.
Eske sala keteıik, budan buryn «Aqjaıyq» fýtbol klýbynyń tuıyqtan nelikten shyǵa almaı kele jatqanyn jazǵan edik.