Oljas Bektenov Máskeýde ShYU elderi úkimetteri basshylarynyń keńesine qatysty

ASTANA. KAZINFORM – QR Premer-mınıstri Oljas Bektenov Máskeý qalasynda Reseı Federatsııasynyń Prezıdenti Vladımır Pýtınniń Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymyna múshe memleketter delegatsııalarynyń basshylarymen ujymdyq kezdesýine, sondaı-aq ShYU-ǵa múshe elderdiń úkimetteri basshylary keńesiniń shaǵyn jáne keńeıtilgen quramdaǵy otyrysyna qatysty.

Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtınmen ujymdyq kezdesý barysynda Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymyna múshe memleketter arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq ózara is-qımyl máseleleri talqylandy. ShYU elderiniń jahandyq ekonomıkaǵa qosqan úlesi Uıym qyzmetiniń jyldarynda 2 eseden astam ósti jáne búgingi tańda 30%-dan asady. Qazaqstannyń ShYU-ǵa múshe memlekettermen taýar aınalymy ótken jyldyń ózinde $67 mlrd-tan asty.

ShYU elderi úkimetteriniń basshylary keńesiniń jumysyna Belarýs Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Aleksandr Týrchın, Irannyń birinshi vıtse-prezıdenti Mohammad Reza Aref, Qytaı Halyq Respýblıkasy Memlekettik keńesiniń Premeri Lı Tsıan, Qyrǵyz Respýblıkasy Mınıstrler kabınetiniń tóraǵasy – Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy Adylbek Qasymalıev, Reseı Federatsııasy Úkimetiniń tóraǵasy – ShYU-ǵa múshe memleketter úkimetteri basshylary keńesiniń tóraǵasy Mıhaıl Mıshýstın, Tájikstan Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Kohır Rasýlzoda, Ózbekstan Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Abdýlla Arıpov, Pákistan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń orynbasary – syrtqy ister mınıstri Mýhammad Ishak Dar, Úndistan Respýblıkasynyń syrtqy ister mınıstri Sýbramanıam Djaıshankar, ShYU janyndaǵy baqylaýshy memleketterden Mońǵolııa Premer-mınıstri Gombojavyn Zandanshatar qatysty. Sondaı-aq dıalog boıynsha seriktes elder ókilderi, solardyń biri Qatar memleketiniń Premer-mınıstri – syrtqy ister mınıstri Mohammed bın Abdýlrahman ál Tánı jáne AÓSShK, TMD, EAEO sııaqty basqa da halyqaralyq uıymdardyń basshylary qatysty.

Shaǵyn quramdaǵy otyrysqa qatysýshylar kún tártibindegi ózekti máseleler boıynsha pikir almasty. ShYU Tıantszın sammıtiniń (bıylǵy 31 tamyz – 1 qyrkúıek) qorytyndylary boıynsha memleketter basshylarynyń qol jetkizgen ýaǵdalastyqtaryn eskere otyryp, Uıym qyzmetin odan ári jetildire túsýge nazar aýdaryldy.

Keńeıtilgen quramda saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq, qarjy sektory, kólik jáne logıstıka, tsıfrlyq sala jáne JI, sý resýrstary, ekologııa jáne taǵy da basqa salalardaǵy ózara is-qımyl máseleleri talqylandy.

«Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Tıantszın sammıtinde ShYU-nyń erkin jáne ádil halyqaralyq saýdany damytýǵa baǵyttalǵan is júzindegi qadamdaryn qoldady. Búgingi tańda ShYU elderi jahandyq JІÓ-niń úshten birin qamtamasyz etip otyr, bizdiń ózara ishki saýdamyz $1 trln-ǵa jýyq. Eleýli ekonomıkalyq áleýetke ıe uıym teń seriktestik negizinde jan-jaqty ekonomıkalyq ósýge umtylady. Bul turǵyda boljamdy saýdany yntalandyrý úshin qolda bar resýrstardy damyta otyryp, pragmatıkalyq turǵyda paıdalaný mańyzdy», — dep atap ótti Oljas Bektenov.

Jıynda kólik-tranzıttik yntymaqtastyqty damytýǵa basa nazar aýdaryldy. Qazaqstan Eýrazııanyń negizgi habtarynyń biri retinde temirjol, avtojol, avıatsııa jáne port ınfraqurylymyn jańǵyrtý arqyly tranzıttik qýatyn qarqyndy túrde arttyrýda. Elimizdiń ústimen 5 temirjol dálizi ótedi. Jalpy, sońǵy 5 jylda Qazaqstan arqyly tranzıttik tasymal kólemi 2 esege jýyq artyp, ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha 27,5 mln tonnaǵa jetken.

ShYU elderi júzege asyryp jatqan «Bir beldeý, bir jol» jobasyn Qazaqstannyń negizgi kólik dálizderimen úndestirý mýltıplıkatıvti áser beredi ári ónerkásip kooperatsııasyn damytý jáne búkil óńirdiń ıntegratsııalyq protsesterin nyǵaıtý úshin ornyqty negiz bolady. Dúnıejúzilik banktiń baǵalaýy boıynsha, osy bastama sheńberinde jobalardy tabysty júzege asyrý álemdik saýdanyń jyl saıyn 6%-ǵa deıin ósýin qamtamasyz etip otyr.

Jahandyq tsıfrlandyrý jaǵdaıynda ShYU JI damýyndaǵy kóshbasshyǵa aınalýda. Osyǵan baılanysty jasandy ıntellekt tehnologııalaryn tıimdi paıdalaný salasyndaǵy ózara is-qımyl máseleleri talqylandy, bul Qazaqstannyń tsıfrlyq el bolý maqsatyna sáıkes keledi.

Ónerkásip kooperatsııasy sheńberinde ShYU Damý bankin qurý jáne ınvestıtsııalyq jobalardy súıemeldeý tetigin engizý mańyzdy qadam bolmaq. Bul baǵytta Qazaqstan «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń múmkindikterin paıdalanýǵa daıyn.

Sondaı-aq ekologııa, sý resýrstary salasyndaǵy birlesken is-sharalarǵa, mádenı-gýmanıtarlyq saladaǵy ózara is-qımylǵa jáne basqa da baǵyttarǵa nazar aýdaryldy.

Delegatsııa basshylary óńirdegi turaqtylyqty nyǵaıtý jáne jahandyq ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý úshin kópjosparly yntymaqtastyqty damytýǵa nıetti ekendikterin rastady.

ShYU ÚBK otyrysynyń qorytyndysy boıynsha kópjaqty saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq, kólik qatynasy, áleýmettik damý, qorǵanys jáne taǵy da basqa salalarda birqatar qujatqa qol qoıyldy.

Aıta keteıik, 2026 jyly Astanada ShYU sarapshylarynyń JI boıynsha alǵashqy kezdesýi ótedi.