Oljas Bektenov: Biz Túrkııamen ózara tıimdi yntymaqtastyqty keńeıtýge múddelimiz
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstan Premer-Mınıstri Oljas Bektenov jumys saparymen Ankaraǵa bardy. Basty maqsat – qazaq-túrik yntymaqtastyǵynyń sapaly damýyn qamtamasyz etý jáne Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev qoıǵan eldiń ekonomıkalyq ósýin jedeldetý jónindegi mindetke qol jetkizý úshin jańa perspektıvaly salalardaǵy ózara is-qımyl áleýetin ashý.
QR Úkimeti baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, bul rette astyqty tereń óńdeý, kómir hımııasy, munaı-gaz ónerkásibi, munaı-hımııa jáne basqa salalardaǵy birlesken jobalar qosylǵan quny joǵary ónimder shyǵarýǵa múmkindik beredi.
Oljas Bektenov Ankara qalasynda Túrik Respýblıkasy basshysynyń qabyldaýynda boldy, Túrkııanyń Vıtse-Prezıdentimen kelissózder júrgizdi, iri túrik kompanııalary men holdıngteriniń ókilderimen kezdesýde ınvestıtsııalyq yntymaqtastyq máselesin talqylady, sonymen qatar qazaq-túrik bıznes-forýmynda sóz sóıledi.
Qabyldaý barysynda Oljas Bektenov Túrkııa Prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵanǵa Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń ystyq sálemi men izgi tilekterin jetkizdi. Eki memleket basshylary deńgeıinde keńeıtilgen strategııalyq áriptestik rýhynda ózara is-qımyldy damytý boıynsha qol jetkizilgen ýaǵdalastyqtar saýda-ekonomıkalyq, ınvestıtsııalyq, energetıkalyq, kólik-logıstıkalyq, agrarlyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq yntymaqtastyqtyń barlyq salalarynda belsendi iske asyrylatyny atap ótildi.
Úkimetaralyq kelissózder barysynda Qazaqstan Premer-Mınıstri Oljas Bektenov pen Túrkııa Vıtse-Prezıdenti Djevdet Iylmaz ózara tıimdi áriptestikti damytýdyń naqty sharalaryn talqylady, sondaı-aq tranzıt jáne kólik, AÓK, óńdeý ónerkásibi, tsıfrlandyrý jáne týrızm salalaryndaǵy yntymaqtastyqtyń perspektıvalaryn keńeıtýge daıyn ekenderin jetkizdi.
Túrkııa Qazaqstannyń eń iri 5 saýda seriktesiniń biri jáne úzdik 20 ınvestorynyń qataryna kiredi. Búginde eki el úkimetteri kem degende $10 mlrd deńgeıinde turaqty saýda kólemin júıeli túrde qamtamasyz etý jumystaryn júrgizýde. Qazaqstan Túrkııaǵa ónimniń 34 túri boıynsha jalpy quny $630 mln-nan astam taýar eksportyn arttyrýǵa nıetti. Olardyń ishinde metallýrgııa, munaı-hımııa, azyq-túlik jáne mashına jasaý ónerkásibiniń ónimderi bar. Óz kezeginde túrik tarapy ekonomıkanyń perspektıvaly baǵyttary boıynsha jańa birlesken jobalardy júzege asyrýǵa qyzyǵýshylyq tanytty. Tek bir jyldyń ishinde temir jol kóligimen júk tasymaldaý kólemi shamamen 40%-ǵa ósken. Taraptar Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytynyń áleýetin damytý sheńberinde júk tasymaly kólemin úsh esege ulǵaıtý máselelerin talqylady.
Saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq jónindegi úkimetaralyq komıssııanyń 13-shi otyrysy sheńberinde delegatsııalar keńeıtilgen quramda ónerkásiptik kooperatsııany nyǵaıtý tetigin qarastyryp, farmatsevtıkalyq óndiristi lokalızatsııalaý, medıtsına salasynda ozyq tájirıbe almasý jáne mádenı-gýmanıtarlyq baılanystardy nyǵaıtý josparlaryn belgiledi.
Túrkııanyń bıznes-qoǵamdastyq ókilderimen kezdesýdiń basty taqyryby perspektıvalardy talqylaý jáne jańa baılanys núktelerin anyqtaý boldy.
Dóńgelek ústelge iri kompanııalar basshylyǵy, túrik bıznesiniń alyptary: YDA Holding qurylys kompanııalary tobynyń basqarma tóraǵasy Hýseın Arslan, álemdik hrom ónerkásibindegi tórtinshi iri kompanııa – Yildirim Holding ónerkásiptik toptyń basqarma tóraǵasy Robert ıÝksel Iyldyrym, álemdegi eń iri aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn óndirý jáne eksporttaý kompanııalarynyń biri Tiryaki Holding basqarma tóraǵasy Ahmet Tırııakıoglý, jetekshi túrik logıstıkalyq kompanııasy S Sisitem Lojistik basqarma tóraǵasy Hýseın Barlın, Abdi Ibrahim holdıngtik tobynyń bas atqarýshy dırektory, Túrkııanyń farmatsevtıkalyq naryǵynyń kóshbasshysy Sıýha Tashpolatoglý, farmatsevtıkalyq ónimderdiń jetekshi óndirýshisi Nobel ILAC basqarma múshesi Samı Týrkoglý jáne t.b. qatysty.
Ekijaqty dıalog ári qaraı isker toptardyń 500-den astam ókiliniń qatysýymen ótken bıznes-forým aıasynda jalǵasty, onyń barysynda túrik kásipkerleri Qazaqstannyń ınvestıtsııalyq ahýalymen jáne ınvestorlardy memlekettik qoldaý sharalarymen tanysty. Búginde jalpy quny shamamen $3,8 mlrd bolatyn 100-ge jýyq birlesken qazaq-túrik ınvestıtsııalyq jobasy iske asyrylýda.
Oljas Bektenov bıznes ókilderine elimiz mańyzdy jobalardy iske asyrýǵa qoldaý kórsetýge daıyn ekendigin atap ótti.
«Elimizdiń ınvestıtsııalyq áleýeti zor jáne biz Túrkııamen ózara tıimdi yntymaqtastyqty odan ári keńeıtýge múddelimiz. Qazaqstan Úkimeti ozyq tehnologııalardy transfertteý, óndiristerdi lokalızatsııalaý jáne tereń óńdeý klasterlerin qurýǵa nıetti. Atalǵan baǵytta yntymaqtastyqqa daıyn ınvestorlarǵa qajetti resýrstar usynylady jáne ınfraqurylymmen qamtamasyz etilip, qoldaý kórsetilmek. Qazaqstan Úkimeti elimizge bıznes júrgizý úshin kelgenderdiń barlyǵyna senimdi seriktes bolýǵa daıyn», — dep atap ótti QR Premer-Mınıstri.
QR Úkimetiniń basshysy kásipkerlerdiń nazaryn neǵurlym perspektıvaly salalarǵa aýdardy. Olardyń ishinde munaı-gaz hımııasy, kómir hımııasy, óndiristi lokalızatsııalaýdy tereńdetýge jáne shyǵarylatyn tehnıkanyń modeldik qataryn keńeıtýge baǵyttalǵan mashına jasaý salasyna basymdyq berildi.
«Túrkııa men baýyrlas Qazaqstan arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq qarym-qatynasta oń dınamıka baıqalady. Bul – bıznes ókilderiniń, ınvestorlardyń, eksporttaýshylardyń úlken eńbegi. Búgingi kelissózderdiń erekshe mańyzdylyǵyn atap ótkim keledi. Bizdiń elderimizdiń úkimetteri ekonomıkany damytý boıynsha birlesken kúsh-jiger jumsaýdy jáne bızneske jan-jaqty járdem kórsetýdi jalǵastyrady. Jańa kelisimderdiń arqasynda Qazaqstan men Túrkııanyń yntymaqtastyǵy keńeıetinine senimdimin», — dep atap ótti Túrkııa Respýblıkasynyń Vıtse-Prezıdenti Djevdet Iylmaz.
Bıznes-forým nátıjesinde Qazaqstan men Túrkııa delegatsııalary basshylarynyń qatysýymen jalpy quny $180 mln-nan astam ınvestıtsııalyq yntymaqtastyq salasyndaǵy kommertsııalyq 10 qujatqa qol qoıyldy. Onyń ishinde daıyn ónimdi eksporttaý jónindegi memorandým, logıstıkalyq hab salý týraly kelisimder, sondaı-aq kaltsılendirilgen soda, jańbyrlatyp sýarý jabdyqtaryn, toqyma emes materıaldar shyǵaratyn birqatar zaýyttar salý týraly, sýarý jabdyqtaryn qurastyrý boıynsha kelisimder bekitildi. Sonymen qatar tuqym sharýashylyǵy salasyndaǵy ozyq tájirıbe almasý, sondaı-aq tuqym jetkizý perspektıvalary týraly kelisimge qol qoıyldy.