«Oqýlyqty tegin ári túgel alǵyńyz kelse...» - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 4 tamyz, seısenbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

"Egemen Qazaqstan" basylymynda Qytaı-Qazaqstan-Ázerbaıjan elderin jalǵaǵan transkaspıılik tranzıt jolynyń ashylýyna qatysty maqala jarııalandy.

"Transkaspıı óńirine mańyzy zor oqıǵa Kaspıı teńiziniń Ázerbaıjan astanasy Bakýden 65 shaqyrym jerde ótkizildi. Jańadan ashylǵan Alıat teńiz portynda Transkaspıı tranzıttik «Shıhazı (QHR)-Dostyq-Aqtaý porty-Alıat porty-Kıshly (Baký mańynda)» baǵdarymen alǵashqy qarlyǵashy «Nomad ekspress» konteınerlik poıyzyn qarsy alý saltanaty boldy", - dep jazady basylym "Transkaspıı tranzıti" atty maqalada.

Saltanatty sharaǵa Ázerbaıjan Premer-mınıstriniń orynbasary Ábıd Sharıfov, Kólik mınıstriniń orynbasary Arıf Áskerov, «Qazaqstan temir joly» UK» AQ prezıdenti Asqar Mamın, «Ázerbaıjan temir joly» JAQ tóraǵasy Djavıd Gýrbanov, Grýzııa temir jolynyń basshysy Mamýka Bahtadze, Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Ázerbaıjan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi Hýn Tszıýın qatysty.

"Bul jyljymaly quram Qy­taı, Qazaqstan, Ázerbaıjan el­deri men Aqtaý jáne Alıat teńiz porttarynyń birlesken úıles­ti­rilgen qyzmetteriniń nátıjesi bolyp tabylady. Konteınerlik poıyz Qazaq­stan men Kaspıı teńizi arqyly 3500 shaqyrym uzaq joldy bes táýlikte júrip ótti. Poıyz Dos­tyq stansasynan Aqtaý portyna bardy. Aqtaýdan parom arqyly Ázer­baıjan Respýblıkasynyń Alıat portyna jetkizildi. Odan ári qaraı Baký mańyndaǵy Kıshly stansasyna baǵyt aldy", - delingen maqalada.

"Egemen Qazaqstannyń" kelesi maqalasynda Taraz qalasynyń Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna daıyndyǵy taqyrypqa arqaý bolyp otyr.

"Alla qalasa, Qazaq handyǵynyń mereıtoıy 11 qyrkúıek kúni Astana qalasynda, 9-10 qazan kúnderi Tarazda atalyp ótpek. Dál qazir toıǵa daıyndyq jumystary qyzý júrip jatyr. Toı qarsańynda Taraz qalasynda birqatar nysandardyń boı kóterip, elimizdiń barlyq oblystary men qalalary mereıtoıǵa atsalysyp, qalany kórkeıtýge, abattandyrýǵa óz úlesterin qosyp jatqanyn buǵan deıin jazǵan bolatynbyz. Premer-Mınıstrdiń orynbasary Berdibek Saparbaev toı dúbiri bastalǵaly beri osy óńirge birneshe márte atbasyn buryp, qurylystardyń jaı-kúıimen tanysyp, oblys-qalalardyń qolǵa alǵan nysandaryn aralap kórdi. Shynynda, elimizdiń 14 oblysy kómekke kelip, kóne qalanyń toı ótetin jerlerin abattandyrý, jańartý, kórkeıtý jumystaryn júrgizýdi mindetterine alǵaly beri Tarazdyń tórindegi qurylystar qatary kún sanap kóbeıip, qarqyn alyp keledi. Qazirdiń ózinde Qyzylorda, Qostanaı, Mańǵystaý, Atyraý, Pavlodar oblystarynyń aldy mindetterine alǵan qurylystardy aıaqtaýǵa jaqyndasa, sońy jumystyń jartysynan astamyn eńserip tastapty", - delingen "Taraz. Toıǵa daıyndyq. Qyzý qurylys" atty maqalada.

Jalpy, gazettiń jazýynsha, bul baǵyttaǵy is-sharalar mereıtoı tujyrymdamasyna sáıkes júrýde.

"Dál qazir «Ejelgi Taraz» mýzeıi, ashyq aspan asty murajaıy, «Qazaq handyǵy» monýmenti, Dostyq úıi sekildi jańa nysandarǵa respýblıkadan qarajat bólinip, qurylystaryn bastady. Sonymen birge, birneshe nysanǵa oblystyq bıýdjetten qarjy bólinip, kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilýde. Odan bólek ulttyq kompanııalar, jergilikti kásipkerler demeýshilik tanytyp, qalada abattandyrý jumystary keńinen júrip jatyr. ıAǵnı, mereıtoıǵa deıin ejelgi Taraz jańaryp, kelbettene túsetin bolady", - dep atap ótedi basylym.

***

"Bilim jáne ǵylym mınıstrligi ata-analar men mektep oqýshylaryna tamyz aıynyń 10-nan bastap 2015-2016 oqý jyldaryna arnalǵan mektep oqýlyqtaryn taratý bastalatynyn habarlaıdy!" dep jazady «Aıqyn» gazeti «Oqýlyqty tegin ári túgel alǵyńyz kelse...» atty maqalada.

«Budan bylaı mektep oqýlyqtary burynǵydaı tamyz aıynyń sońǵy kúnderi nemese qyrkúıektiń basynda emes, tamyz aıynyń 10-nan bastap úlestiriledi. Arnaıy jasalǵan keste boıynsha, aldaǵy 10 tamyz kúni 1-synyp oqýshylaryna, 11 tamyzda 2, 3-synyptarǵa, 12 tamyzda 4, 5-synyptarǵa kitap taratylady. Osyndaı tártippen jalǵasatyn kitap taratý tártibine sáıkes, 11-synyp oqýshylary oqýlyqty 18 tamyzda alady", - delingen maqalada.

Bizdiń eldegi mektepterde barlyq oqý­lyq­tar ár 4 jyl saıyn qaıta basylyp tura­dy. Al sol oqýlyqtardy basyp shy­ǵarý qarjysyn tóleý de, oqýlyqtardy mek­tepterge tasymaldap jetkizý de jer­gilikti atqarýshy bılikke júktelgen. Qys­qa qaıyrǵanda, oqýlyq shyǵarý isine res­pýblıkalyq bıýdjetten qarjy bólin­beıdi. Bul mindet jergilikti bıýdjettiń moı­nynda. Biraq osy mindetti keıbir ob­­lystardyń tolyqqandy júzege asyra al­maı jat­qan jaıy bar.

Mınıstrlik málimetterine qaraǵanda, búgingi kúni Astana jáne Almaty qala­la­ryndaǵy mektepterge oqý quraldarynyń 98 paıyzy jetkizilgen bolsa, keıbir óńirlerde jaǵdaı tómen. Máselen, shilde aıynyń 23-i kúngi málimet boıynsha, Qostanaı ob­lysynda oqýlyq jetkizý - 12,5 paıyz, Aqtóbe oblysy - 18 paıyz, Shyǵys Qazaq­stan oblysy -12, Mańǵystaý oblysy - 38 paıyz, Qyzylorda oblysy -18 paıyzdy qurap otyr.

« Aıqynnyń » búgingi sanynda syrttaǵy qandastarymyzdyń tarıhı otandaryna qaıtarýdyń túıtkilderine qatysty materıal jarııalandy.

"Syrtta júrgen qandastarymyz túpkilikti atamekenine túgeldeı oralmaı, oralman máselesine núkte qoıý múmkin emes. Kerisinshe, basy sátti bastalǵan uly kóshtiń sońǵy jaǵy tym sıyrquıymshaqtanyp ketkeni belgili. Sál keıinge sheginsek, sonaý 1991 jyly jeltoqsanda elimiz táýelsizdik alǵan soń araǵa birer apta salyp, Elbasy syrttaǵy qazaqqa «Dúnıejúzindegi qazaqtyń jalǵyz Otany - Qazaqstan» dep saýyn aıtty. Atamekenge oralǵysy keletinderge esik ashyq ekenin eskertti. Sodan bergi kezeńde atamekenge 1 mıllıonǵa taqaý qazaq bet burdy. Týǵan elmen qaýyshty. Bir qaraǵanda bári jaqsy, bári ońdy. Áli de syrtta 5 mıllıonnan astam qandasymyz júr. Olardyń da atamekenge qaz­daı tizilip kelgisi bar. Alaıda, she­shilmeı jatqan tirlik kóp. Aza­mat­tyq turmaq tirkeýge turýdyń ózi ıttirlikpen jú­retin sharýaǵa aınalǵaly qashan. «Ózim» degen qandasty ózekke tebetin boldyq", - deıdi basylym « Elge el qosylsa - qut... » atty maqalada.

"Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstri Tamara Dúısenova shetelden keletin qandastarymyzǵa barlyq jaǵ­daılar jasa­latynyn, olardyń azamattyq alýyna baılanysty quqyqtyq kedergiler alynyp tastala­tynyn aıtqan bolatyn. Biraq «baıaǵy jartas sol jartas» qal­pynda qalǵan sııaqty. Par­lament depýttary «Kóshi-qon zańyna» tezdetip ózgerister en­gizýi kerek edi. Ókinishke qa­raı, olar qazaq úshin eń kerekti zańdy saǵyzsha sozyp otyr. Nege? Ne sebepti? Shekara asyp kelgen qandas­tarymyzdy osylaısha, teń­seltip qoıǵan jaıy bar. Oralmandar «Kóshi-qon» zańyndaǵy «Kelgen mem­leketinen sottalmaǵany týraly jáne kelgen mem­le­ketindegi azamat­tyqtan shyǵý týraly tarmaqtar» sergeldeńge salyp qoıǵanyn jıi aıtady. Eger de ózgeriske túsip jatqan zańda osy tarmaqtar alynyp tastal­sa, azamattyq alýǵa múmkin­dik­ter ashylar edi deıtin qandas kóp. Biraq ar­qany keńge salǵan depýtat­tar asyǵar emes", - delingen maqalada.

***

Semeı sheneýnikteri jol qurylysy jumysyna saldyr-salaq qaraıtyn alaqol merdigerlerge yqpal jasaýdyń jolyn tapty, dep habarlaıdy resmı tilde jarııalanatyn "Ekspress K" basylymy.

"Endi jyl saıyn joldy sapasyz jasap kelgender 10 tamyzǵa deıin joldy qaıta salyp shyǵýlary tıis, áıtpese kelesi jol jóndeý jumystaryna qatystyrylmaıdy. Máselen, byltyr Aımaýytov kóshesiniń bir shaqyrymy bıýdjetke 62 mln. teńgege shyqqan bolatyn. Biraq bıyl jazda "mıllıondardyń" ústi jarylyp, shuńqyrlar qaptap ketti", - delingen "Odnorazovye dorogı" atty maqalada.

Gazettiń jazýynsha, Semeı ákimi Ermak Sálimov joldarǵa reıd jasap, merdigerlerge qatań eskertý jasady.