OA memleketteri parlamentaralyq forýmy Túrkistan deklaratsııasynyń mátini jarııalandy
Biz, 2023 jylǵy 9-10 aqpanda Túrkistan qalasynda ótken Ortalyq Azııa memleketteriniń birinshi parlamentaralyq forýmynyń qatysýshylary,
Qazaqstan Respýblıkasy, Qyrǵyz Respýblıkasy, Tájikstan Respýblıkasy, Túrikmenstan jáne Ózbekstan Respýblıkasy Parlamentteriniń atynan ókildik ete otyryp,
Tatý kórshilik pen ózara syılastyq qaǵıdattaryna negizdelgen ǵasyrlar boıǵy tarıhı, rýhanı jáne mádenı tutastyq pen Ortalyq Azııa halyqtarynyń dostyǵyna súıene otyryp,
Tarıhı qalyptasqan myqty kórshilik qatynastar negizinde óńirlik yntymaqtastyqty damytýdyń údemeli protsesin rastaı otyryp,
Ortalyq Azııa memleketteri basshylarynyń ózara tıimdi óńirlik yntymaqtastyqty nyǵaıtý jónindegi kúsh-jigerin joǵary baǵalaı otyryp,
2022 jylǵy 21 shildede Sholpan-Ata qalasynda ótken Ortalyq Azııa memleketteri basshylarynyń konsýltatıvtik kezdesýiniń mánin, sondaı-aq Parlamentaralyq forým ótkizý týraly qol jetkizilgen ýaǵdalastyqty is júzinde iske asyrýdyń mańyzdylyǵyn atap kórsete otyryp,
2023 jylǵy 14-15 qyrkúıekte Dýshanbe qalasynda Ortalyq Azııa memleketteri basshylarynyń besinshi mereıtoılyq konsýltatıvtik kezdesýin ótkizýdi quptaı otyryp,
Parlamenttik dıplomatııa beıbitshilikti, ózara túsinistikti jáne ózara tıimdi yntymaqtastyqty nyǵaıtýdyń mańyzdy quraly bolyp tabylatyny týraly pikirlerdiń birligin rastaı otyryp,
Parlamenttik yntymaqtastyq Ortalyq Azııa memleketteriniń ómirlik mańyzy bar jáne uzaq merzimdi ulttyq múddelerine saı keletinine senim bildire otyryp,
Óńirdegi, sondaı-aq álemdegi ótkir syn-qaterlerdi sheshýde parlamentaralyq baılanystar róliniń artyp kele jatqanyna mán bere otyryp,
Parlamentterdiń beıbitshilikti, turaqtylyq pen qaýipsizdikti qamtamasyz etý múddesinde ashyq jáne aýqymdy ózara is-qımylǵa daıyndyǵyn rastaı otyryp,
2022 jylǵy jeltoqsanda qabyldanǵan BUU Bas Assambleıasynyń 77-shi sessııasynyń Ornyqty damý maqsattaryna qol jetkizýdi jedeldetýdegi parlamentterdiń rólin kúsheıtý týraly Qararynyń mańyzdylyǵyn quptaı otyryp:
1. Ortalyq Azııa memleketteri arasyndaǵy jan-jaqty áriptestikti qoldaý úshin parlamentaralyq baılanystardy odan ári nyǵaıtýdy qoldaımyz.
2. Ortalyq Azııa óńirin damytý, órkendetý jáne ornyqty damytý maqsatynda ekijaqty jáne kópjaqty is-sharalar ótkizý, parlamenttik delegatsııalardyń ózara saparlaryn júzege asyrý arqyly parlamentaralyq yntymaqtastyqty keshendi damytýǵa beıildilikti rastaımyz.
3. Ortalyq Azııa memleketteriniń zańnamalaryn jetildirý protsesinde jalpy óńirlik múddelerdi eskere otyryp, tyǵyz ózara is-qımyldy jalǵastyrýǵa daıyn ekendigimizdi bildiremiz.
4. Parlamentter arasyndaǵy dostyq jáne ózara tıimdi baılanystardy odan ári nyǵaıtý maqsatynda zań shyǵarýshy organdardyń yntymaqtastyq jónindegi parlamentaralyq komıssııalary, dostyq toptary, beıindi komıtetteri arasyndaǵy ózara is-qımyldy keńeıtýdiń mańyzdylyǵyn atap ótemiz.
5. Parlamentterdiń ekonomıkalyq, áleýmettik, sý-energetıkalyq, kóliktik, logıstıkalyq, týrıstik jáne mádenı-izgilik áleýetterdi jan-jaqty damytý, sondaı-aq ortalyq azııa óńiri memleketteri halyqtarynyń ál-aýqaty men ómir súrý sapasyn arttyrý úshin quqyqtyq negiz qurýdaǵy syndarly rólin atap kórsetemiz.
6. Óńiraralyq, shekara mańyndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtý jáne transshekaralyq týrıstik marshrýttardy damytýǵa járdemdesý maqsatynda óńir memleketteriniń jergilikti ókildi organdary arasynda tyǵyz baılanystar ornatýdy jaqtaımyz.
7. Parlamentshilerdiń tómen kómirtekti ekonomıkany qurýǵa, klımattyń ózgerýimen kúreske, qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, sý-energetıkalyq resýrstardy tıimdi paıdalanýǵa, energetıkalyq jáne azyq-túliktik qaýipsizdikti qamtamasyz etýge, sondaı-aq atalǵan salalarda halyqaralyq jobalar men baǵdarlamalardy ilgeriletýge qosqan úlesin arttyrý qajettigin atap kórsetemiz.
8. Parlamentterdiń halyqaralyq terrorızmge, dinı ekstremızmge, zańsyz kóshi-qonǵa, transshekaralyq uıymdasqan qylmysqa, esirtki quraldarynyń zańsyz aınalymyna jáne esirtki trafıgine qarsy kúreste óńir elderiniń odan ári ózara is-qımyly úshin qajetti quqyqtyq jaǵdaılar jasaýǵa ázirligin bildiremiz.
9. BUU-nyń 2030 jylǵa deıingi ornyqty damý jónindegi kún tártibin iske asyrý maqsatynda zań shyǵarýshy organdardyń kúsh-jigerin úılestirýdiń mańyzdylyǵyn rastaımyz,
10. Óńir memleketteriniń bilim berý jáne densaýlyq saqtaý salalaryndaǵy birlesken bastamalardy qoldaýǵa baǵyttalǵan parlamentaralyq baılanystaryn odan ári keńeıtýdi qoldaımyz.
11. Ortalyq Azııa memleketteri áıelderiniń qoǵamdyq, áleýmettik-ekonomıkalyq mártebesi men jaǵdaıyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan zańnamany jetildirý jónindegi ózara is-qımyldy jalǵastyrýdyń, tájirıbe almasýdyń jáne birlesken kúsh-jigerdi úılestirýdiń mańyzdylyǵyn atap kórsetemiz.
12. Ortalyq Azııadaǵy baýyrlas halyqtardyń ortaq mádenı muralary men rýhanı qundylyqtary negizinde mádenı-gýmanıtarlyq yntymaqtastyqty tereńdetýdegi Parlamenttiń rólin atap kórsetemiz.
13. Túrkistan qalasynda parlamentshilerdiń kópjaqty tikeleı dıalogyn damytýǵa jáne parlamentaralyq yntymaqtastyqty odan ári tereńdetýge yqpal etken Ortalyq Azııa memleketteriniń birinshi Parlamentaralyq forýmyn uıymdastyrǵany úshin Qazaqstan Respýblıkasy Parlamentiniń Senatyna alǵys bildiremiz.
14. Kópjaqty parlamentaralyq dıalogtyń qajettiligin rastaǵan jáne bolashaqta osy formatta turaqty kezdesýler ótkizýge negiz bolǵan Ortalyq Azııa memleketteriniń birinshi Parlamentaralyq forýmynyń qorytyndylaryna qanaǵattanýshylyq tanytamyz jáne onyń mańyzdylyǵyn atap kórsetemiz.
Túrkistan qalasy, Qazaqstan Respýblıkasy
2023 jylǵy 10 aqpan
