Nurtóre Júsip: Qatań jaza – qoǵamdy qaýipti qylmyskerlerden qorǵaýdyń tıimdi ádisi

ASTANA. KAZINFORM – Parlament Senatynyń depýtaty Nurtóre Júsip áıelder quqyǵy men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jónindegi zańǵa qatysty pikir bildirdi.

Senator Facebook áleýmettik jelisindegi jazbasynda qatań jaza qylmystyń aldyn alýdyń jáne qoǵamdy qaýipti qylmyskerlerden qorǵaýdyń tıimdi ádisi ekenin atap ótti.

«Q.Toqaev osy jyldyń qańtar aıynda «Egemen Qazaqstan» gazetine bergen suhbatynda: «Men «zań jáne tártip» qaǵıdatyn nyǵaıtýdy jaqtaımyn, otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyq úshin jazany qatańdatýdy qoldaımyn», - dedi.

Memleket basshysynyń ustanymy aıqyn: zańnyń ústemdigin belgileý jáne zań normalary saqtalatyn ádiletti qoǵam qurý. Zań men tártipti ornatý onyń saılaýaldy baǵdarlamasynyń negizi deýge bolady. Memleket basshysy usynǵan «zań jáne tártip» qaǵıdaty barlyq máseleler quqyqtyq salada sheshilýi kerek degendi ańǵartady. Bul qaǵıdattyń eki qyry bar. Birinshisi - «zań bar jerde tártip bar». Ekinshisi - «zań buzylmaǵan jerde tártip bar». Demek, qylmystyń aldyn alý asa mańyzdy.

Prezıdent «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine áıelder quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksine áıelder quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zańdarǵa qol qoıdy. Qujat Memleket basshysynyń áıelder men balalarǵa qatysty zorlyq-zombylyqtyń kez kelgen kórinisi úshin jaýapkershilikti qatańdatý, otbasy ınstıtýtyn nyǵaıtý jáne kámeletke tolmaǵandardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý, onyń ishinde bala quqyqtary jónindegi ýákildiń qyzmetin odan ári jetildirý jónindegi tapsyrmalaryn iske asyrýǵa baǵyttalyp otyr. 

Zań shyǵarýshy organ qoǵamnyń suranysyna sáıkes jaza túrlerin anyqtady. Qatań jaza – qylmystyń aldyn alýdyń jáne qoǵamdy qaýipti qylmyskerlerden qorǵaýdyń tıimdi ádisi. Osylaısha, zańda, eń aldymen, qylmystyń aldyn alýǵa jáne azamattardyń quqyqtarynyń ádildigi men qorǵalýyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan sharalar kesheni kózdelgen. 

Jalpy, Zańnyń negizgi maqsaty jazalaýshy emes, aldyn alý sıpatyna ıe. Sonymen qatar engizilgen túzetýler balalardyń quqyqtyq sanasyn qalyptastyrýǵa arnalǵan. Kámeletke tolmaǵandardy qorqytý jáne kıbberbýlıng úshin ákimshilik jaýapkershilik engizildi. Kúndelikti ómirde kámeletke tolmaǵandar arasynda býllıng jıi kezdesedi. Osyǵan baılanysty bilim berý uıymynda uzaq ýaqyt boıy býllıngke qarsy turýdyń zańdy tetikteri bolǵan joq. Olar tek profılaktıkalyq sóılesýmen jáne mektepishilik esepke alýmen shektelýge májbúr boldy.

Zań kámeletke tolmaǵandardyń býllıng úshin jaýapkershiligin qarastyrmaıdy, biraq ata-analarǵa balalarynyń áreketteri úshin naqty jaza taǵaıyndaıdy, bul tejeý mehanızmi bolýy kerek. Máselen, eger bul áreketti 12 jastan 16 jasqa deıingi kámeletke tolmaǵandar jasasa – eskertý nemese 10 AEK aıyppul ata-analaryna nemese olardy almastyratyn adamdarǵa salynady. Mundaı jaýapkershiliktiń paıda bolýy balalarǵa da, ata-analarǵa da, búkil qoǵamǵa bul máselege baıypty qaraýǵa múmkindik beredi. Zań jumys isteýi kerek! Bul úshin elde jappaı tártip ornyǵýy tıis!», - dedi Senat depýtaty.

Aıta keteıik, Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev búgin áıel quqyǵy men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etetin zańǵa qol qoıdy.