Nemis ofıtserin tutqyndaǵany úshin «Qyzyl Juldyz» ordenin alǵan gvardııa-panfılovshy N.Qusaıynov (FOTO)
Alaıda bul baǵytta Almaty qalasynda Qazaqstan jáne Qyrǵyzstan turǵyndary úshin qurylǵan, general Ivan Vasılevıch Panfılov basqarǵan 316-shy atqyshtar dıvızııasy turǵan. Panfılovshy jaýyngerler jaýdyń qysymyna tótep bere alyp, fashıstik «Ortalyq» armııasynyń alǵa jyljýyn toqtatty.
Qaza tapqan gvardııashylardyń sany men olardyń esimderi týraly kelispeýshilikterdiń áli kúnge deıin bar bolǵanyna qaramastan, jıyrma segiz gvardııashyl panfılovshylardyń qaharmandyq erligi urpaqtardyń esinde máńgi saqtalatyny sózsiz. Olar fashıstik basqynshylarmen batyl shaıqasyp, arttarynda óshpes dańq qaldyrdy. Bul erlik ómirlerin qıyp, Máskeýdi jaýdan qorǵap shyqqan Panfılov dıvızııasynyń barlyq jaýyngerleriniń tabandylyǵyn kórsetedi.
Bul týraly QazAqparat tilshisine osyndaı panfılovshy batyrlardyń biriniń nemeresi, Shanhaı yntymaqtastyq uıymy Hatshylyǵynyń qyzmetkeri Ulan Nuhıtjan baıandap berdi.
«Meniń atam Nuhıtjan Qusaıynov basynan keshirgen soǵystyń aýyr jyldaryn eske túsirgendi unata qoımaıtyn. Biraq men ony maıdan ómiriniń qyzyqty sátteri jaıynda bólisýine kóndirdim», - dep baıandady óz áńgimesin maıdangerdiń nemeresi.
Onyń aıtýynsha, 1943 jyly Keńes Armııasynyń shabýyldarynyń birinde fashıster óz pozıtsııalarynan shegine bastady. Jaýynger-panfılovshylar kóterilip, jaýǵa qaraı shabýyldap júgirdi. Biraq, orynǵa júgirip kelgende, óz zeńbirekteriniń sońǵy snarıadtarynyń jarylýyna tap boldy. «Atam nemistiń okopyna sekirip, jarylystar toqtaǵan soń, onda es-tússiz jatqanymen, tiri bolǵan nemis ofıtserin baıqady. Atam kóp oılanbastan nemistiń qolyn baılap, ony shtabqa jetkizdi. Tutqynǵa alynǵan adam - nemistiń orta zvenosynyń ofıtseri bolyp shyqty. Onda fashıstik jasaqtardyń dıspozıtsııasy jazylǵan baǵaly karta bolǵan. Bul úshin atam «Qyzyl Juldyz» ordenimen marapattaldy», - deıdi U.Nuhıtjan.
Ol N.Qusaıynovtyń kezekti nagradaǵa usynylǵan oqıǵanyń kezekti epızodyn baıandap berdi: «Túngi shaıqastardan keıin artqa shegingen fashıstik jasaqtardy qýalap, tań atqanda orman sileminen ashyq jerge shyqtyq. Kenetten áýede nemis ushaqtary paıda bolyp, jerge birdene laqtyra bastady. Biz ony bombalar dep sanap, jerge jatyp qaldyq, biraq jarylystar bolǵan joq. Komandır maǵan jáne taǵy bir sarbazǵa ushaqtan laqtyrylǵan zattar qulaǵan jerdi barlap shyǵýdy tapsyrdy. Tekserip shyqsaq, bul snarıadtar emes, jyly kıimder men azyq-túlik salynǵan qaptar edi. Keıin nemister óz quramalarynyń olar shegingen soń dıslokatsııasyndaǵy ózgeristerdi esepke almaǵany anyqtaldy. Qyzyǵy, olarda 1914 jyl dep belgilengen mórler edi, ıaǵnı bul sonaý Birinshi dúnıejúzilik soǵys kezeńinen bergi nemistiń «qol tıgizilmegen qory» bolǵan».
N. Qusaıynov 1916 jyly Almaty oblysy Gvardııa aýdany Krıvosheevka aýylynda dúnıege kelgen. Qyzyl Armııa qataryna 1941 jyldyń 17 shildesinde shaqyrylyp, Uly Otan soǵysynyń Batyry general-maıor I.V. Panfılovtyń aty berilgen 316 atqyshtar dıvızııasynyń quramynda shaıqasty.
30-shy jáne 1077-shi gvardııalyq atqyshtar polkiniń quramynda bolǵan N. Qusaıynov Máskeý, Kalının men Pskov oblystary túbindegi shaıqastarǵa, Baltyq jaǵalaýyndaǵy qalalar men eldi mekenderdi (Rezekne, Madona, Aýtse, Saldýs, Ogre jáne Latvııa astanasy Rıga qalasy) azat etýge qatysty.
Ol kólik rotasynyń arbakeshi jáne atqysh-avtomatshy boldy. Eki ret aýyr jaralanǵan, 1946 jyly aǵa serjant bolyp áskerden qaıtty, birinshi toptaǵy múgedektik aldy. Soǵys aıaqtalǵan soń Taldyqorǵan oblysy 28 gvardııashylar atyndaǵy aýdannyń «Birlik», «Oktıabrge 12 jyl», «Sh. Ýálıhanov atyndaǵy» ujymsharynda tóraǵa bolyp qyzmet atqardy, «Amangeldi» ujymsharynda bas esepshi jáne partııa uıashyǵynyń hatshysy, Taldyqorǵan oblysy Kerbulaq aýdany Shanhanaı aýyldyq keńesiniń tóraǵasy, bas zootehnık, partııa uıymdarynyń ınspektory, t.b. qyzmetterin atqarǵan.
N. Qusaıynov 1996 jyldyń sáýir aıynda kóz jumdy. Onyń úsh uly men úsh qyzy, 16 nemeresi jáne 16 shóberesi bar.
Uly Otan soǵysy kezinde kórsetken erligi úshin «І dárejeli Uly Otan soǵysy», «Eńbek Qyzyl Tý», «Qyzyl Juldyz» ordenderimen, Máskeýdi qorǵaýǵa atsalysqany úshin, «Erligi úshin», «1941-1945 Uly Otan soǵysy jyldarynda Germanııany jeńgeni úshin» medalimen, t.b. marapattalǵan.
N. Qusaıynovtyń balalary men nemereleri Uly Otan soǵysy ardageriniń orden-medaldary men maqtaý qaǵazdaryn, sonyń ishinde Uly Jeńistiń 50 jyldyǵyna oraı Elbasy Nursultan Nazarbaevtan alǵan quttyqtaý telegrammasyn kózderiniń qarashyǵyndaı saqtap júr.
