Nazarbaev Ortalyǵynda «Skıfterdiń altyn murasy» atty kórme ashyldy

ASTANA. 19 qyrkúıek. QazAqparat - Astana turǵyndary men qala qonaqtary nazaryna Prezıdent N. Nazarbaevtyń bastamasymen júzege asqan «Mádenı mura» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda tabylǵan ǵajaıyp altyn rarıtetter usynylady. 2004 jyly baǵdarlamanyń júzege asa bastaǵan kezinen beri 40-tan astam arheologııalyq qazba jumystary júrgizildi, nátıjesinde ata-babalarymyzdyń tarıhynan syr shertetin myńdaǵan artefaktiler ǵylymdy baıyta tústi.

Kórmeniń eń basty ári qundy jádigeri - «Altyn adam». 1969-1970 jyldary Almaty mańyndaǵy Esik qorǵanynan arheolog-ǵalym Kemal Aqyshevtyń basqarýyndaǵy ekspedıtsııa jumysynyń nátıjesinde tabylǵan «Altyn adam» skıf-saq dáýirine tán «ań stılindegi» tehnologııasy joǵary buıymdardy jasaýdyń jarqyn úlgisi sanalady. Búginde táýelsiz Qazaqstannyń basty sımvoldarynyń birine aınaldy.

Altyn jáne baǵaly metaldar Memlekettik mýzeıi «Altyn adamnyń» kıim elementteriniń kóshirmesin usyndy. Jaýyngerdiń kıiminde janýarlardyń naqyshymen: jolbarys, bulan, qar barysy, jylqy, arqar, búrkitterdiń úlgisimen beınelengen tórt myńnan astam altyn qaptama men plastınalar bar. Metall óńdeýdiń túrli ádisterin qoldaný, ıaǵnı quıma, soǵý, qalyptaý, shekime, túrtpe, sirkeleý, bederleý jáne oımalaý ádisteri baıyrǵy skıfterdiń zergerlik óneri bıik deńgeıde bolǵanyn tanytady. Saq jaýyngeriniń altyn áshekeıleri b.z.d. V-ІV ǵasyrlarǵa jatady.

1993 jyly Novosibir arheologtary Pazyryq qorǵandarynan áıel men erkektiń mýmııalaryn tapty. Jádigerler altaılyq ań stılinde daıyndalǵan. Sol qundy jádigerler «Skıfterdiń altyn murasy» zalyna qoıyldy.

Sondaı-aq, kelýshiler Soltústik Ústirttegi (Horezm-Edil) Qyzyl - Ýyq ǵıbadathanasynan jáne Berel qorymynan tabylǵan b.z.d. V-III ǵasyrlarǵa jatatyn saq kezeńinde temirden soǵylǵan biregeı artefaktilerdi kóre alady.

Kórme QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi Mádenıet komıtetiniń qoldaýymen Nazarbaev Ortalyǵy, Altyn jáne baǵaly metaldar Memlekettik mýzeıiniń uıymdastyrýymen ótti.

Nazarbaev Ortalyǵy dırektorynyń ǵylymı-gýmanıtarlyq jumys jónindegi orynbasary Leıla Mahat pen Altyn jáne baǵaly metaldar memlekettik murajaıynyń dırektory Almaz Nurazhan saltanatty sharanyń jibek jibin kesti. Sharaǵa Mádenıet mınıstrligi Mádenıet komıtetiniń tarıhı-mádenı mura basqarmasynyń bastyǵy Bolat Moldashev, QR Ulttyq murajaıynyń dırektory Darhan Myńbaı jáne Japonııa, Indııa, Reseı memleketteriniń elshileri men qatar Eýroodaq ókilderi qatysty.

«Altyn jáne baǵaly metalldar memlekettik murajaıy 1992 jyly Almatyda Úkimettiń qaýlysymen qurylǵan bolatyn. Sodan beri 20 jyldan astam ýaqyt ótti. Osy ýaqyt aralyǵynda murajaı qyzmetkerleri kóp eńbek jasady. Murajaıǵa Esik qalasynan tabylǵan «Altyn adamnyń» túpnusqasyn alyp keldi. El aralap júrip, óziniń qoryn kóbeıtti. Búginde bul jerde 5-6 myń eksponat bar. Shiliktiden, Berelden Qaraǵandy oblysynan tabylǵan rarıtetter Qazaq eliniń qundy jádigerleri bolyp tabylady. Aldaǵy ýaqytta Altyn jáne baǵaly metaldar memlekettik murajaıynyń kollektsııasynda turǵan jádigerler taıaý bolashaqta ashylatyn Qazaq ulttyq murajaıynda halyqqa taǵy bir márte pash etiledi», - dedi B. Moldashev.