Nazarbaev: EAEO ıntegratsııasy men «Jibek jolynyń» áleýeti Qazaqstanǵa ne beredi
«Qazirgi zamanda kez kelgen memleket óz betinshe jekeshelenip ómir súre almaıdy. Biz jahanmen birge bite qaınasyp, saýda júrgizip, óz ónimderimizdi satyp, aqsha tabamyz. Tereń ıntegratsııanyń arqasynda ǵana kez kelgen memleket alǵa basa alady. Eń oraılysy kórshi eldermen ıntegratsııany damytý arqyly ıyqtasyp, taýardy ózara tez jetkizý. Al teńizderge tikeleı joly joq memleket sanalatyn Qazaqstan muhıtqa shyǵý úshin ne isteýi kerek? Teńiz toraby arqyly taýarlardy jetkizý arzanyraq. Máselen, Qazaqstannan Tynyq muhıtyna deıin qansha shaqyrym bar? Jol boıy taýardy jetkizý úshin aqsha tóleýiń kerek qoı. Biz Qara teńiz, Reseı men Baltyq elderi arqyly shyǵyp jatyrmyz. Ózimizge tıimdi jaǵyn qarastyrý úshin Qytaımen baılanysty ornatyp alýdy sheshtik. «Jibek joly» baǵdarlamasynyń bul baǵytta mańyzy óte zor», - deıdi Qazaqstan Prezıdenti.
Elbasynyń aıtýynsha, búgingi kúni Qytaıdaǵy porttyń kómegimen Tynyq muhıtynan Qazaqstan men Reseı arqyly konteınerler Eýropaǵa 14 kúnde jetip jatyr. Teńiz joldary arqyly bul taýarlar 40-45 táýlikte jetetin.
«Al bizge onyń qandaı paıdasy bar? Óıtkeni, 2020 jylǵa deıin Qazaqstan arqyly Eýropa elderine 2 mıllıon konteıner tasymaldanatyn bolady. Qazirdiń ózinde ary-beri tasymal kóbeıip keledi. Qazaqstan álbette, bul baǵytta tranzıt úshin aqsha alady. Biz ınfraqurylymdy, tranzıttik el retinde damytyp kelemiz. Osy sebepti Qytaı shekarasynan Kaspıı teńizine deıin temirjol tarttyq. Ózderińiz biletindeı, Túrikmenstan men Iran arqyly Parsy shyǵanaǵyna bet túzep, arab elderine shyqtyq. Ol jaqtan Úndistanmen baılanysa alamyz. Osynyń bári az ýaqyttyń ishinde jasaldy. Qazaqstannyń ishinde jasap jatqan ınfraqurylymymyz da Qazaqstannyń tranzıttik múmkindikterin qoldaný úshin qolǵa alynyp otyr», - deıdi Elbasy.
Prezıdent sondaı-aq ShYU qazirgi tańda bárimen moıyndalǵan qýatty uıym ekenin atap ótti.
«ShYU-nyń sońǵy májilisinen belgili bolǵandaı, oǵan múshe elderdiń halyq sany álem halqynyń jartysyna taıap qaldy. Biraq, biz ózimizge qajetti mejege sapaly túrde jetýimiz kerek. Úndistanǵa qaraı kóliktik qatynas óte qıyn. Taý bolǵandyqtan, tike jol joq. Eger Parsy shyǵanaǵyndaǵy port arqyly saýdaǵa qol jetkizsek, Qytaı arqyly ótsek bolady. Ortaq nıet bar, elderdiń saıası jigeri de joǵary. Biraq, Úndistanmen taýar aınalymymyz tómen bolyp tur. Pákistanmen de sondaı jaǵdaı. Sondyqtan, biz búgin EAEO aıasynda ıntegratsııalanyp jatyrmyz. Bul tusta EAEO-tyń mańyzy zor. Bilesizder me, eń qıyny osy atalǵan uıymdardyń barlyǵy daǵdarys pen baǵalardyń quldyraý ýaqytyna saı kelip qaldy. Baǵa turaqtalǵannan keıin ǵana EAEO aıasyndaǵy elderde taýar aınalymy 30 protsentke artyp otyr. Bul óte joǵary ósim. Keden odaǵyna múshe elderde poıyzdardy eshkim teksermeıdi, taýar dittegen jerine jetkizilip, kapıtal qozǵalysta bolady. Shaǵyn ekonomıkaly, shaǵyn halqy bar Qazaqstan úshin bul óte mańyzdy. Bul baǵytty ary qaraı damytamyz. Bizdiń «Nurly jol» baǵdarlamasy men qytaılyq «Jibek joly» baǵdarlamalary birin-biri óte qýatty túrde tolyqtyrady. Hanchjoý qalasyndaǵy «Jibek joly» elderi basshylarynyń basqosýy bul bastamaǵa kóptegen elderdiń qyzyǵyp otyrǵanyn dáleldep berdi. «Jibek jolynyń» boıynda 65 el jatyr. Qor - 100 mlrd AQSh dollarynan asady. Memleket, Úkimet bolyp jumys atqara bilsek, biz úshin bul baǵdarlamadan úlken paıda tabýǵa bolady», - dep túıdi Nursultan Nazarbaev.
