Nashaqorlyqpen kúres: 5 jylda esirtkige táýeldi jandardyń sany azaıdy
ASTANA. KAZINFORM — 26 maýsym — halyqaralyq nashaqorlyqqa qarsy kúres kúni. Aıtýly data 1987 jyly BUU Bas Assambleıasynyń qyzmetin kúsheıtýge jáne nashaqorlyqsyz álemdik qoǵam qurýǵa degen sheshiminiń kórinisi retinde quryldy. Osy oraıda Kazinform tilshisi elimizdegi esirtkimen kúres ahýalyna sholý jasaǵan edi.
Eske salaıyq, Úkimet 2023 jyly nashaqorlyq pen esirtki bıznesine qarsy kúres jónindegi keshendi jospardy bekitti. Atalǵan jospar aıasynda, bıyl esirtkige táýeldiler sanyn azaıtý, esirtkige táýeldilikten uzaq merzimdi remıssııasy bar kámeletke tolmaǵandar sanyn 15%-dan 20%-ǵa deıin arttyrý, sondaı-aq esirtki tutynýshylardy 26%-dan 30%-ǵa deıin medıtsınalyq-áleýmettik ońaltýmen qamtý josparlanǵan. Keshendi jospardy iske asyrý úshin bıýdjet esebinen 53,1 mlrd teńge bólindi.
Іshki ister mınıstrligi usynǵan málimetke súıensek, bıyl 5 aıda esirtki qylmysyna qarsy is-qımyl nátıjesinde 4 tonnadan astam esirtki jáne 15 tonnadan astam prekýrsor tárkilendi. Sonymen qatar 95 esirtki zerthanasy áshkerelenip, 18 qylmystyq top, onyń ishinde bir transulttyq uıymdasqan qylmystyq top joıyldy.
Odan bólek, 14 myńnan astam esirtki saıty men 15 myń bank kartasy buǵattaldy. Osylaısha quzyrly organdar ókilderi, el ekonomıkasyn 1 mlrd 230 mln teńgeden astam shyǵynnan saqtap qaldy. Barlyq óńirde ótken «Nashaqorlyqqa jol joq» aktsııasy aıasynda 47 myń esirtkini jasyryn jarnamalaǵan graffıtı joıyldy, 426 qylmystyq is qozǵalyp, 36 adam ustaldy.
Sońǵy aılarda esirtki qylmysy qaı óńirlerde anyqtaldy:
— Jambyl oblysynda 21 keliden astam gashısh tárkilendi;
— Almatyda 24 keli marıhýana tárkilengen esirtki zerthanasy joıyldy;
— Mańǵystaý oblysynda 2,5 keli apıyn tárkilendi;
— Almaty oblysynda 190 keli a-PvP sıntetıkalyq esirtki jáne 8 tonna hımııalyq prekýrsor tabyldy.
Nashaqorlyqqa táýeldilikke qatysty statıstıkany Densaýlyq saqtaý mınıstrliginen suraǵan edik, sońǵy bes jylda esirtkige táýeldi patsıentterdiń sany azaıdy. 2022 jyly esirtkini qoldanǵan 17 085 patsıent dınamıkalyq baqylaýda bolsa, búginde 18 myńnan astam patsıent dınamıkalyq baqylaýda tur.
Búginde el aýmaǵynda 76 emhana men aýdandyq aýrýhanada 212 psıholog kabıneti jumys isteıdi. Sonymen qatar, jyl saıyn 30 psıhıatr, narkolog-maman oqytylady, qazir bilim granttaryn alǵan 152 rezıdent joǵary oqý oryndarynda bilim alyp jatyr.
— Sońǵy jeti jylda psıholog, narkologtardyń sany 15-20%-ǵa ósti. Elimizdiń statsıonarlyq kómek ortalyqtarynda 3 747 tósek bar. Onyń ishinde 270 tósek medıtsınalyq-áleýmettik saýyqtyrýǵa arnalǵan. Ótken jyly elimizde 6 saýyqtyrý bólimshesi jumys isteı bastady, al jyl sońyna qaraı 13 óńirde saýyqtyrý bólimshesi ashyldy, — degen habar aldyq Densaýlyq saqtaý mınıstrliginen.
Sondaı-aq qazir elimizde sıntetıkalyq esirtki tutyný saldarynan psıhıkalyq minez-qulqy buzylǵandardy emdeýdiń jańa klınıkalyq hattamasy ázirlenip jatyr. Bul týraly Senat depýtattarynyń saýalyna premer-mınıstr Oljas Bektenovtiń jaýabynda aıtylǵan.
Premer-mınıstrdiń atap ótýinshe, medıtsınalyq kýálandyrýdyń qoldanystaǵy dıagnostıkasy halyqaralyq standarttarǵa sáıkes júzege asyrylady jáne kóp komponentti baǵalaýǵa (klınıkalyq tekserý, psıhomotorlyq fýnktsııalardy testileý, zerthanalyq dıagnostıkalyq ádister jáne ekspress-testileý) negizdelgen. Naryqta jańa sıntetıkalyq esirtkilerdiń paıda bolýyn eskere otyryp, Densaýlyq saqtaý mınıstrligi psıhıatrııa jáne narkologııa salasynyń sarapshylarymen birge psıhıkalyq belsendi zattardyń jańa túrlerin eskerýge múmkindik beretin medıtsınalyq kýálandyrý júıesin jetildirý boıynsha jumys istep jatyr.
Aıta ketsek, Májilis depýtaty Abzal Quspan Konstıtýtsııanyń 30 jyldyǵyna oraı keıbir sottalǵandarǵa raqymshylyq jasaýdy kózdeıtin zań jobasynda esirtki kómip, taratqany úshin sottalǵan jastardyń raqymshylyqqa iliný máselesin kóterdi.
Halyq qalaýlysynyń aıtýynsha, búginge deıin esirtki kómgeni úshin 415 adam qamaýdan bosap shyqqan. Taǵy 2 myńnan astam adamnyń zańdaǵy ózgeristerdi paıdalanyp bosap shyǵýyna múmkindigi bar.