NASA: Marstan asa iri organıkalyq qosylystar anyqtaldy
ASTANA. KAZINFORM — AQSh-tyń Aeronavtıka jáne ǵarysh keńistigin zertteý jónindegi ulttyq basqarmasynyń (NASA) mamandary «Curiosity» marsohody tapqan taý jynysynyń úlgisin taldaý barysynda asa iri organıkalyq qosylystardy anyqtady.
Lianhe Zaobao basylymynyń jazýynsha, bul jańalyq Qyzyl ǵalamsharda tirshilikke qatysty aqparat beretin hımııalyq zattardyń buǵan deıin paıymdaǵannan áldeqaıda kúrdeli bolýy múmkin ekenin kórsetedi.
Atalǵan zertteý jumysy «Proceedings of the National Academy of Sciences» jýrnalyna jarııalandy. NASA mamandarynyń málimdeýinshe, osy ret taldanǵan taý jynysy 2013 jyldyń mamyr aıynda «Curiosity» marsohody Marstyń Geıl kraterindegi «Kamberlend» jartasyn burǵylaý kezinde alynǵan.
Ǵalymdar Marstan alynǵan úlgilerdi marsohod bortyndaǵy taldaý qurylǵysy arqyly jan-jaqty zerttedi. Nátıjesinde úlginiń quramynan dekaan, ýndekaan jáne dodekan molekýlalary anyqtaldy. Bul qosylystar sáıkesinshe 10, 11 jáne 12 kómirtek atomynan quralady jáne taý jynysynda saqtalyp qalǵan maı qyshqyldarynyń jurnaǵy bolýy múmkin. Aıta keterligi, maı qyshqyldary — Jerdegi tirshiliktiń negizgi hımııalyq quramdas bóligi, biraq olar ártúrli bıologııalyq emes geohımııalyq protsesterdiń nátıjesinde de paıda bolýy múmkin.
Bul zertteý Marsta aıtarlyqtaı kúrdeli organıkalyq molekýlalardyń bar ekenin kórsetip qana qoımaı, Qyzyl ǵalamshardaǵy organıkalyq molekýlalardyń tirshiliktiń paıda bolýyna qajetti kúrdelilikke bir taban jaqyndaı túskenin aıqyndap, marstyq organıkalyq hımııanyń damýyna jańa baǵyt silteýi yqtımal.
NASA-nyń málimetinshe, «Curiosity» marsohody buǵan deıin Marsta usaq ári qarapaıym organıkalyq molekýlalardy anyqtaǵan. Al bul joly asa iri organıkalyq qosylystardyń anyqtalýy ǵalymdardyń marstyq organıkalyq hımııa týraly túsiniginiń aıasyn keńeıtip qana qoımaı, bolashaqta Marstan alynǵan úlgilerdi Jerge jetkizip, ozyq zerthanalyq quraldarmen tereńirek taldaý jasaýǵa jańa múmkindikter ashady.
Osyǵan deıin Mask jaqyn bolashaqta Marsta táýelsiz órkenıet qurýdy josparlap otyrǵanyn jazǵan edik.