Murat Boshaıuly - Qytaıdaǵy at tóbelindeı qazaqtan Olımpıada júldegerin shyǵarǵan bapker
Esimi elge ǵana emes, búkil álemge tanylǵan kez-kelgen sportshynyń artynda eńbegi elene bermeıtin, kózge de kórine bermeıtin qarapaıym bir tulǵanyń turatyny anyq. Ol – bapker!
Búgingi tańda qazaq eliniń atyn álemge tanytyp, ánuranyn shyrqatyp júrgen daraboz sańlaqtarymyz barshylyq. Mine, solardyń ár jetistigi sol bapkerlerdiń ólsheýsiz eńbeginiń arqasy ekeni daýsyz.
Búgingi tańda Murat Boshaıuly QHR Altaı aımaqtyq boks quramasynyń bas bapkeri qyzmetin atqaryp keledi. Búginge deıin talaı tastúlektiń qanatyn qomdap, uıadan ushyrǵan bapkerdiń alǵashqy shákirtteriniń biri 2008 jylǵy Beıjiń Olımpıadasynyń qola júldegeri – Qanat Islam.
Qanattyń esimi aıdaı álemge áýesqoı boksshy retinde Qytaı Halyq Respýblıkasy Ulttyq qurama komandasynyń quramynda Beıjiń Olımpıadasynda qola medalin jeńip alǵan tusta taraı bastady. Álemdik aqparat kózi Qytaıdaǵy qazaqtar arasynan tuńǵysh Olımpıada júldegeri atanǵan boksshynyń ataǵyn jarysa jazdy. Bul onyń áýesqoı bokstaǵy jetken eń bıik shyńy edi. Odan buryn, Qanat Islam Chıkagodaǵy ótken álem chempıonatynda (2007) jáne Azııa oıyndarynda (2006) qola medal jeńip alǵan bolatyn.
Qytaıdyń ishki birinshiliginde óz salmaǵynda 10 dúrkin jeńimpaz atanǵan qandasymyzdy búginde kásipqoı bokstyń kórigin qyzdyryp júrgenin sport súıer qaýym jaqsy biledi. Mine, osyndaı boks áleminde ózindik oryny bar Qanat Islam óziniń bir suhbatynda alǵashqy bapkeri Murat Boshaıuly týraly «Qytaıda boks 1986 jyldan bastap damı bastady. Altaıdyń Qaba aýdanynda alǵash ret Murat Boshaıuly degen aǵamyz boks ónerin úırendi. Týǵan aǵam Erlan sol bapkerden tálim aldy. Men de Murat Boshaıulynyń shákirti boldym. Ustazym aǵamdy aýylda daıyndady. Ol bokstan oblystyq jarystarǵa qatysyp júrdi. 6-7 jastan bastap sol kisilerdiń qalaı jattyqqanyn kórip óstim. Maǵan onyń da áseri bolý kerek. Sporttaǵy ómirim osylaı bastaldy», - dep eske alady.
Bapkerdiń shákirti atap ótken sol Qytaıdaǵy Altaı aımaǵyna qarasty Qaba aýdany búginde bylǵary qolǵap saıypqyrandarynyń mekeni atanyp ketken. Oǵan basty sebep – Murat Boshaıuly negizin qalaǵan aýdandaǵy boks mektebi.
Mine osy mekteptiń tuǵyryn kóterip, týyn bıiktetip júrgen bilikti bapker týraly búginde biri bilse, biri bile bermeıdi.
Murat arǵy bettegi aǵaıyndarǵa tek Qanat Islamnyń alǵashqy bapkeri retinde ǵana emes, ultjandy azamat, tájirıbeli maman, óresi bıik ustaz retinde de keńinen tanymal. Ol Qytaı men Qazaqstan arasyndaǵy bokstyń damýyna, tájirıbe almasyp, birge oqý-jattyǵý jıyndaryn ótkizýge de bir kisideı atsalysqan azamattardyń biri. Sol arqyly eki eldiń arasyna dostyq kópirin salyp, arǵy bettegi qandastarymyzdyń qazaq elimen qarym-qatynasyn baıytýǵa da ózindik qosqan úlesi ushan-teńiz. Bir sózben atap aıtar bolsaq, Murat Boshaıulynyń ómir joly men sporttaǵy qaıratkerligi bir kitapqa arqaý bolatyn dúnıe.
Murattyń mektebinen Qanatpen qatar Baqytbek, Tóleýqan bastaǵan talaı ataqty boks sheberleri shyqty. Olardyń berisi aımaq pen oblysta, arysy memlekettik jáne halyqaralyq dodalarda des bermeı júr. M.Boshaıuly mektep ashqan 1992 jyldan beri onyń aldynan 600-den astam qorǵasyn judyryq ulandar tárbıe kórdi. Onyń 300-den astam shákirti ár deńgeıdegi komandalar men mektepterde tabysty qyzmet etip júr.
Qazaq «ustazy jaqsynyń ustamy jaqsy» demeı me?! Murattyń shákirtteri tek judyryqtasýdy ǵana bilip qoımaıdy, sonymen birge batyrǵa bitken boılaryna ult namysy men ulaǵatyn sińirip, qajyr men qaıratyna bahadúr babalarynyń aıbatyn janyp ósedi. Óıtkeni olarǵa Murat syndy bilikti bapker qolyn qalaı dál siltep, judyryǵyn qalaı dóp tıgizýdi úıretýmen birge, qazaq degen ulttyń abyroıyn qalaı asqaqtatý kerek ekeninde sanalaryna sińirgen.
Murat Boshaıuly osydan buryn elge kelip júrgen kezderinde birneshe ret jolyǵyp, júzdesip, suhbattasyp, dastarhan basynda biraz áńgimelerdiń basyn qaıyrǵanymyz bar edi.
Bir áńgimesinde Qanat Islamdy qarmaǵyna qalaı alǵanyn bylaı esine alyp edi.
- Qanat kishkentaı kezinen aýylda ósti. Qabanyń batys jaq sheti úlken saz bolatyn. Onda, qazaq aýyly ornalasqan. Sol kezde ol jerdi Kemer dep ataıtyn. Men sol aýyldyń týmasymyn. Qanattyń aǵasy Erlan, Tólehan Keńeshanuly degen boksshylardyń barlyǵy osy aýyldan shyqty. Qytaıda talaı jarystarda osy aýyldan shyqqan boksshylar top jardy. Sol kezde Kemerdiń astyna kóp balalar taıynsha baǵady. Keıde sol taıynsha-tanalaryn baılap tastap, sazda dop tebedi. Men Qanatty sol jerden baıqadym.
Ol ózi teńdes balalardyń ishinde eń elpegi, júgirisi tez, denesi jeńil, ıkemdiligi óte kúshti, áreketi óte epti bolyp kórindi. Keıde dopqa talasyp, tóbelesken kezderde Qanattyń qaısarlyǵy men jeńiske degen qulshynysy meni qyzyqtyrdy. Bar balany Qanat basqaryp júretin. Alǵash mektep tabaldyryǵyn attaǵan jeti jasynda jattyǵýǵa shaqyrdym. Ol aýdandyq 2-shi bastaýysh mektepte oqydy. Sabaqtan keıin dalada jattyǵady. Ol kezde qazirgideı sport zaly da joq. Kúnine sabaqtan soń bir saǵat jattyqsa, demalys kúnderi tolyq kún jattyǵatyn. 13 jasqa tolǵansha osy mektepte bokstyń qyr-syryn erkin meńgerip aldy. Sosyn, Úrimjidegi básekeli dene tárbıesi mektebine oqýǵa tústi, - dep bir áńgimesinde aıtqany áli de esimde.
Sondaı-aq, Qanatpen birge boksty bastaǵan keıbir qazaq balalary ary qaraı sporttan qol úzip ketkenin de bir áńgimesinde aıtyp qalyp edi.
- Qanatpen birge qanshama qazaqtyń balasy boks zalyna keldi. Qanatpen teń túsip, teń soǵysyp, teń júrgen balalardyń kóbisi keıin jattyǵýdy tastap ketti. Eldos degen bir jaqsy bala bolyp edi. Ol Qanattan kem túspeıtin. Ókinishtisi, boksty ary qaraı jalǵastyrmady. Adamdy ár qandaı kásipten bıik shyńǵa shyǵaratyn, armanyna jetkizetin jalǵyz dúnıe bar. Ol – tabandylyq. Japakeshtilik boksshyny shyńdaı túsedi. Mine, Qanat búgingi bıigine sol tabandylyǵynyń arqasynda qol jetkizdi. Qanattyń sol eńbekqorlyǵyn, japakershiligin, alǵan betinen qaıtpaıtyn qaısarlyǵyn búgingi shákirtterime úlgi etip aıtyp otyramyn, - deıdi Murat Boshaıuly.
Mine, sol Murat Boshaıuly alǵash ret boks álippesin úıretken Qanat Islam búginde ata-jurtyna oralyp, Qazaqstan týy astynda kásipqoı boksta baǵyn synap júr.
Qanat Islam elge oralǵan soń WSB jobasyndaǵy «Astana arlandary» boks klýbyna qabyldanyp, talaı syndarly sátte komandalastaryna jeńis syılady. Keıin, ıaǵn 2012 jyly «Arlandar» sapynan ketip qyrkúıekte AQSh-qa taza kásipqoı boksqa bet burdy.
Qazirge deıin kásipqoı boksta 26 jekpe-jek ótkizip barlyǵynda jeńiske jetti. Onyń 21-in nokaýtpen utty.
Qanat sońǵy jekpe-jegin 5 shilde kúni Almatyda domınıkalyq Hýlıo de Hesýspen qolǵap túıistirip, nebári 14 sekýndta qarsylasyn uryp jyqty.
Osy jeńisiniń arqasynda ol orta salmaqta WBO Inter-Continental chempıony ataǵyna qol jetkizip, BoxRec.com portalynyń álemdik reıtınginde 88.69 upaımen 1561 kásipqoı boksshy arasynda 35-orynǵa kóterildi.
Mine, osyndaı bıikterdi baǵyndyryp, el alqaýynda júrgen Qanat Islamnyń alǵashqy bapkeri Murat Boshaıulynyń da eńbegi zor ekeni daýsyz.