Munaı baǵasy barreline 100 dollarǵa jete me
Tipti, uıymǵa múshe Saýd Arabııasy munaı óndirý qarqynyn toqtatyp qana qoımaı, ony tómendetýge de qaýqary jetetindigin ashyq aıtqan-dy. Aıtyp qana qoımaı, bul el ótken apta ishinde mundaı óndirý kólemin 0,6 paıyzǵa qysqartty da. Álemdik munaı naryǵynyń 10 paıyzdyq úlesine ıe Reseı de bul usynysty qoldap otyr. Jalpy, búginde álemdik naryqqa bir táýlikte shyǵarylatyn munaı kólemi 95,9 mln. barreldi qurasa, suranys odan 0,3 mln. tonnaǵa kem. Degenmen, munaıǵa degen suranystyń jyl basynan beri 0,1 paıyzǵa artqany, al usynystyń 1,5 paıyzǵa azaıǵany baıqalady. Bul rette jyl basynan beri Reseı munaı óndirý kólemin 1,8, AQSh 8, Qytaı 10, Venesýela 6,6 paıyzǵa tómendetkendigin aıta ketken jón. Mine, osyndaı jaıttardyń arqasynda Brent markaly munaıdyń baǵasy Caelus Energy energetıkalyq kompanııasynyń Alıaskada aldyn ala baǵalaý boıynsha qory 1,8-2,4 mlrd. barrel bolatyn iri munaı-gaz ken ornynyń ashylǵandyǵy týraly aqparattyń taraǵandyǵyna da qaramastan birtindep kóterilip keledi. Máselen, ótken aptada qara altyn baǵasy 5,8 paıyzǵa ósip, barreline 51,9 dollardy qurady.
Dızel baǵasy qashan turaqtaıdy?
Qazaqstanda da munaı óndirý kólemi baıaýlaýda. Ótken aptanyń qorytyndysyna sáıkes munaı óndirý kólemi 1 paıyzǵa kemip, táýligine 1,580 mln. barreldi qurady. Buǵan Qarashyǵanaq ken ornynan munaı men gaz kondensatyn óndirý kólemin tómendetý sebep bolyp otyr. Dál osy sebeppen gaz óndirý kólemi de ótken aptada 1,7 paıyzǵa azaıyp, 132,5 mln. tekshe metr boldy. Aıta keterligi, osy aıdyń sońynda iske qosylýy kútilip otyrǵan Qashaǵannan aldaǵy ýaqytta táýligine 75 myń tonna munaı óndirilmek. Nátıjesinde jyl sońyna qaraı Úkimet tarabynan munaı salasyn qoldaý sharalarynyń arqasynda munaı óndirý kóleminiń jospary 74 mln. tonnadan 75 mln. tonnaǵa deıin jetkiziledi dep kútilýde.
Elimizdiń úsh jetekshi munaı óńdeý zaýytyndaǵy munaı óńdeý kólemi de apta ishinde azdap qysqaryp, táýligine 335,7 myń barrelge deıin tómendedi. Al, jalpy jyl basynan beri munaı óńdeý kólemi 43,8 paıyzǵa óskendigin atap ótken oryndy. Esterińizde bolsa, qyrkúıektiń 26-sy kúni Pavlodar munaı óńdeý zaýyty jańǵyrtý jumystarynan keıin óziniń tolyqqandy óndiristik qýatyna shyqqan bolatyn. Alaıda, osy aıdyń 20-synan keıin «PetroKazahstan Oıl Prodakts» kompanııasyn jańǵyrtý bastalmaq.
Ótken apta qorytyndysynda elimizde negizgi munaı ónimderi baǵasynyń aıtarlyqtaı qymbattaǵany baıqalady. Máselen, dızel otyny osymen ekinshi apta qatarynan qymbattap keledi. Búginde respýblıka boıynsha ortasha eseppen lıtrine 126,8 teńgeni qurap otyr. Al dızel otynyń eń joǵary baǵasy Astana men Almaty qalalarynda jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynda tirkelgen. Bul óńirlerde olardyń lıtri 128,5-129 teńgeniń aralyǵynda. Mundaı ósimine maýsymdyq jumystardyń bastalýy sebep bolǵany anyq. Oǵan qosa, osydan 2 aıdan astam ýaqyt buryn elimizdiń Energetıka mınıstrligi dızel otyny baǵasyn memlekettik retteýden bas tartqan bolatyn. Respýblıka boıynsha AI-80-niń lıtri ótken aptada 0,6, al AI-92 benzıni 0,5 paıyzǵa qymbattady.
Munaı baǵasy barreline 100 dollarǵa jete me?
OPEK elderiniń munaıdy óndirý kólemin qysqartý týraly kelisimge kelýi álemdik naryqtaǵy artyq qara altynnan arylyp, onyń baǵasyn turaqtandyryp qana qoımaı, kótere túsetindigi sózsiz. Jalpy, búginde alpaýyt munaı kompanııalary men ınvestıtsııalyq ınstıtýttardyń munaı baǵasynyń aldaǵy taǵdyryna qatysty pikiri ala-qula. Máselen, Westpac Banking Corp, Itau Unibanco Holding SA, Societe Generale SA, Emirates NBD PJSC, Capital Economics Ltd, Citigroup Inc, Barclays PLC syndy kompanııalardyń 2019 jyldy qosa alǵandaǵy boljamyna sáıkes, aldaǵy úsh jylda munaı baǵasy barreline 70 dollardan aspaq emes. Al National Australia Bank Ltd, Norddeutsche Landesbank Girozentrale syndy ınvestıtsııalyq ınstıtýttar 100 dollarǵa jetetindigine senimdi.
Bir anyq nárse, aldaǵy ýaqytta munaı baǵasynyń kóterilýi OPEK-tiń áreketine tikeleı baılanysty. Eger, uıymǵa múshe elder kelisim sharttaryn saqtap, osy jyldyń qarashasynan munaı óndirý kólemin tómendetse, onda qara altynnyń quny arta túsetindigi anyq.
