Múmkindikter teńdigi ádilettilikke bastaıdy - Saýytbek Abdrahmanov
«Elimizdiń Konstıtýtsııalyq sıpatynda basty-basty tórt belgi bar. Ata zańymyzdyń 1-baby «Qazaqstan respýblıkasy ózin demokratııalyq, quqyqtyq, zaıyrly jáne áleýmettik memleket retinde ornyqtyrady» dep bastaldy. Osy tórt sıpattyń bireýi - bizdiń elimizdiń áleýmettik memleket ekendigi. Áleýmettik memleket sıpaty búgingi álemde óte kókeıkesti. Bul baǵytqa kóp kóńil bóletin memleketter ósip-órkendep otyr. Mysaly, Skandınavııa elderi. Sonyń ishinde - klassıkalyq Shvetsııa sotsıalızmi. Áleýmettik máselelerge tıisinshe kóńil bólingendikten memleket ekonomıkalyq ósip-órkendeı túsip, qoǵamdyq turaqtylyq ta jaqsy saqtalyp otyr», - dedi Saýytbek Abdrahmanov.
Depýtattyń oıynsha, qazirgi ýaqytta elimizdiń damýynda keıbir oılandyratyn jaǵdaılar bar. Máselen, sonyń ishinde halyqtyń materıaldyq turǵydan áleýmettik jiktelisiniń kúsheıe túsýi anyq baıqalady.
«Baılar men kedeıler kez kelgen memlekette bolady. Áleýmettik jaǵynan eń damyǵan memleketterdiń ózinde de ondaı aıyrmashylyq bar. Biraq, ondaı aıyrmashylyqtyń ara-jigi tym úlken bolmaýy kerek. Ara-jik tym úlkeıip ketken kezde áleýmettik teńsizdik kúsheıedi. Soǵan baılanysty kóńil tolmaýshylyq da órshıdi. Al jalpy áleýmettik ádilettilik - áleýmettik memlekettiń basty belgileriniń biri. Áleýmettik ádilettilik áleýmettik múmkindikterdiń teńdigin alyp keledi. Al múmkindikter teńdigi ádilettilikke bastaıdy. Áleýmettik teńdik bolmaıynsha tolyq maǵynasyndaǵy qoǵamdaǵy turaqtylyq, ıaǵnı saıası turaqtylyq ta bolmaıdy. Demek, Elbasynyń 5 áleýmettik bastamasy óte alystan oılastyrylǵan, memlekettiń bolashaǵyn tereńdikpen qarastyrǵan qadam dep qaraýymyz kerek», - dedi depýtat.
Onyń aıtýynsha, Nursultan Nazarbaev osy bes bastamasy arqyly áleýmettik jaǵynan az qorǵalǵan toptarǵa úlken múmkindik ashyp otyr. Naqty aıtqanda, halyqqa burynǵy 14-16 paıyzdyń ornyna 7 paıyzben nesıe alýǵa, úıdiń qunynyń bastapqy 20 paıyzyn ǵana tóleýge jáne qaryzyn 25 jyldyń ishinde óteýge múmkindik jasalady. Shaǵyn nesıe berý kólemi kóbeıtilip, salyq júktemesi azaıtylady.
«Árıne, salyq júktemesi jurtyń bárine birdeı azaıtylmaıdy. Áleýmettik jaǵynan az qorǵalǵan, turmysy tómen, 60 myń teńge kóleminde aılyq alatyn adamdarǵa jeńildik jasaldy. Odan keıin bárimizdi qýantyp otyrǵan jaǵdaı - stýdentterdiń 54 myń grantyna jyl saıyn 20 myń grant qosyp, 74 myńǵa jetkizý. Onyń ústinde 2022 jylǵa deıin keminde 75 myń oryndyq jańa jataqhanalar salynady. Bul stýdentterdiń áleýmettik jaǵdaıyn sózsiz durystaıdy. Sol jylǵa deıin jataqhanaǵa degen qajettilik tolyq jabylady. Óıtkeni, jataqhanaǵa tur deseń de turmaıtyn adamdar da bolady. Ata-anasynyń jaǵdaıy jaqsy bolǵandyqtan páter jaldap turatyn stýdentterdiń úlesi 5-10 paıyz bolýy múmkin. Ony da eskergen jón. Kelesi másele - gazdandyrý. Qazirgi ýaqytta eldiń jartysyna ǵana gaz kelip otyr. «Saryarqa» magıstraldy gaz qubyry máselesi sheshilgen kezde Arqadaǵy oblystarǵa kógildir otyn jetedi. Odan keıin birte-birte kelesi kezeńde Pavlodar, Petropavl, Kókshetaý qalalaryna taram-taram bolyp taratylady»,- dedi depýtat.
Osy rette Májilis depýtaty bul máselelerdiń barlyǵy kúni erteń ótetin Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 26-sessııasynda «Bes áleýmettik bastama - qoǵamnyń áleýmettik birliginiń tuǵyry» degen atpen kún tártibine shyǵarylyp otyrǵanyn eske saldy.
«Osy kún tártibi ataýynyń ózi joǵaryda aıtqan oılarymdy qýattaıdy. Áleýmettik birlik bar jerde áleýmettiń áleýeti kúsheıe túsedi dep aıtýǵa bolady. Sondyqtan bul iske Qazaqstan halqy Assambleıasy óte belsendi at salysatyndyǵy anyq. Bizdegi barlyq etnostardyń tolyq qoldaýyna ıe bolyp otyrǵan osy bes bastama bizdiń birligimizdiń, qoǵamdyq kelisimimizdiń jaǵdaıynda ǵana júzege asyrylatyndyǵyn Prezıdent óz Úndeýinde atap aıtty. Bul jóninde Assambleıa sessııasynda mindetti túrde jáne óte keńinen sóz etiletinine anyq senemin. Aıta keterligi, mamyr aıynyń ishinde Úkimetten Májiliske Elbasynyń 5 áleýmettik bastamasyna oraı tıisti zańdarǵa ózgerister men tolyqtyrýlar kelip túsedi dep otyrmyz. Olarǵa biz daıynbyz», - dep túıindedi sózin Saýytbek Abdrahmanov.
