Mońǵolııa prezıdenti Qazaqstanǵa saparlaıdy – Eki el qatynastary qaı salalarda damıdy
ULANBATYR. KAZINFORM – Mońǵolııa Syrtqy ister mınıstriniń shaqyrýymen QR Premer-mınıstriniń orynbasary – Syrtqy ister mınıstri Murat Nurtileý Ulanbatyrǵa resmı saparmen keldi. Eki eldiń mınıstrleri kelissózder júrgizip, Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy qarym-qatynastardyń qaı baǵytta órbıtini jóninde málimdeme jasady. Ásirese aýyl sharýashylyǵy, kólik jáne logıstıka, ǵarysh salalaryndaǵy yntymaqtastyqqa, sondaı-aq halyqaralyq uıymdar aıasyndaǵy ózara is-qımylǵa basa mán berildi.
Mońǵolııa prezıdenti Qazaqstanǵa saparlaıdy
Mınıstr atap ótkendeı, Mońǵolııa – Qazaqstannyń óńirdegi senimdi jáne ózara qoldaý men perspektıvti strategııalyq baǵyttarda birge jumys istep jatqan óte mańyzdy seriktesi. Memleketterimizdi tamyry tereń tarıh jáne máýeli mádenı qundylyqtar biriktiredi. Qazaq jáne mońǵol halyqtary – kóne zamannan beri uly dala órkenıetiniń muragerleri, tilderimiz – altaı tilderi tarmaǵyna kiredi, salt-dástúrimiz bir-birine óte uqsas.
Keıingi jyldary Astana men Ulanbatyr arasyndaǵy saıası dıalog senim men ózara qoldaý rýhynda qarqyndy damyp keledi. Eki el prezıdentteriniń sheshimimen qarym-qatynastardyń strategııalyq áriptestik deńgeıine kóterilgenine bıyl bir jyl tolady.
− Bul baǵytta eleýli ári nátıjeli sharalar atqarylýda. Іskerlik keńes quryldy, ekijaqty mańyzdy qujattarǵa qol qoıyldy, saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty jandandyrý boıynsha jol kartasy bekitildi. Búgin men Ulanbatyrǵa osy bıik deńgeıdegi ýaǵdalastyqtarǵa jańa pármen berý jáne yqpaldastyqty naqty istermen tolyqtyrý úshin arnaıy mıssııamen keldim dep sanaımyn.
Eń aldymen kelesi jyly Mońǵolııa prezıdenti, joǵary mártebeli Ýhnaagıın Hýrelsýh myrzanyń Qazaqstanǵa saparyn uıymdastyrýǵa kelistik. Parlamenttik dıplomatııanyń mańyzdylyǵyn atap, zań shyǵarýshy organdardyń basshylary men dostyq toptar delegatsııalarynyń ózara almasýyn jandandyrýǵa mán beremiz, - dedi Murt Nurtileý Mońǵolııanyń Syrtqy ister mınıstrliginde ótken brıfıngide.
M. Nurtileý Mońǵolııanyń Kólik mınıstrimen kezdesýge nıetti
Sondaı-aq mınıstrler kelissózinde saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty odan ári damytýǵa erekshe kóńil bólindi. Byltyr bizdiń saýda aınalymy 124 mln dollardy quraǵan edi.
− Árıne bul bizdiń múmkindikterimizge saı emes. Sondyqtan Memleket basshylarynyń tapsyrmasyna sáıkes, ekijaqty saýdany 500 mıllıonǵa jetkizý jóninde ýaǵdalastyqty naqty ister arqyly júzege asyrý baǵytynda ózara qoıan-qoltyq jumys isteýge kelistik. Qazaqstan Mońǵolııa úshin Ortalyq Azııa jáne ári qaraı Eýropaǵa aparatyn strategııalyq qaqpa bola alady, al Mońǵolııa Qazaqstan úshin Soltústik-Shyǵys Azııa naryqtaryna shyǵýdyń balamaly baǵyty bolyp sanalady. Bul turǵyda mońǵolııalyq seriktesterimizdi kórshi eldermen birlese Transkaspıı baǵytynyń Soltústik, Ońtústik dálizderin paıdalanýǵa shaqyramyz, - dedi Qazaqstannyń Syrtqy ister mınıstri.
Oǵan qosa, erteń Eýrazııa ekonomıkalyq odaǵy aıasynda qol qoıatyn Erkin saýda kelisimi de yqpaldastyqqa qosymsha serpin bermek.
− Bárińizdiń nazaryńyzdy aýdarǵym keletini, búgingi sapar barysynda kezdesýler kóp bolady, Prezıdentpen jáne Parlament ókilderimen de kezdesýler kózdelgen. Transporttyq yntymaqtstyqtyń mańyzyn eskere otyryp, men búgin sizderdiń Kólik mınıstrlerińizben kezdessem degen nıetim bar, - dep basa aıtty M. Nurtileý.
Qazaqstannyń veterınarlyq vaktsınalary Mońǵolııada óndirile bastaıdy
Eki eldiń syrtqy saıası vedomstvo basshylary aýylsharýashylyq salasynda, onyń ishinde qazaqstandyq veterınarlyq vaktsınalardy Mońǵolııaǵa eksporttaýǵa, keıin onyń óndirisin osy elde ashýǵa sóz baılasty.
− Oǵan qosa, Qazaqstanda óndiriletin aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn Mońǵolııaǵa jetkizýge daıynbyz. Ózimizdiń bıdaı jáne basqa dándi daqyldarymyzdy eksportqa shyǵarýǵa kelistik, - dedi M. Nurtileý.
Óz kezeginde Qazaqstan pılottyq joba retinde Mońǵolııadan 500 myń bas eshki satyp alýǵa qyzyǵýshylyq tanytýda. Bul et jáne basqa da mal sharýashylyǵy ónimderin tereń óńdeý salasyndaǵy birlesken jobanyń basy bolmaq. Mundaı bastama óńirlik azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etýge sep bolary da sózsiz.
Aıta keteıik, Mońǵolııada mal sharýashylyǵy erekshe oryn alady, 2024 jyldyń jeltoqsan aıynyń sońynda eldegi mal basy 57,6 mıllıonnan asqan. Al 2024 jylǵy qystaǵy jut saldarynan Mońǵolııa 7,9 mıllıonnan astam malynan aıyryldy.
Qazaqstan «Elektrondy úkimet» tájirıbesin bólisýge daıyn
Mońǵolııa eksportynyń 96,5% ken óndirý sektory quraıdy (kómir, mys, molıbden óndirý). Sarapshylardyń boljamynsha, bul sala aldaǵy 20-30 jylda da jetekshi sala bolyp qala beredi. El bıligi ekonomıkany ártaraptandyrý baǵytynda da sharalar qabyldap jatyr. Elde paıdaly qazbalardy barlaý jáne óndirý boıynsha arnaıy ruqsaty bar 4,5 myńnan astam kompanııa jumys isteıdi.
Osy rette qazaqstandyq kásipkerler taý-ken salasyn birge zertteýge daıyn. Qazaqstan Úkimeti mońǵolııalyq ovic Construction, ICT Group, Steppe Copper Group kompanııalaryna Qazaqstandaǵy birlesken ınvestıtsııalyq jobalaryn barynsha iske asyryp, qoldaý kórsetýge daıyn.
Mońǵolııadaǵy qazaq dıasporasyna 5 myń dana kitap jetkizildi
Búgingi kezdesýde mádenı-gýmnıtarlyq máseleler de nazardan tys qalmady.
− Mońǵolııadaǵy qazaqtar – eki el arasyndaǵy berik dostyqtyń altyn kópiri. Olarǵa óz mádenıeti men tilin saqtaýǵa qmqorlyq tanytyp, qoldap júrgeni úshin mońǵol memleketiniń basshylyǵyna jáne úkimetine úlken alǵysymyzdy jetkizgim keledi. Men de búgin osy eldegi qazaqtarǵa 5 myń dana kórkem ádebı kitaptar syılaǵym kelgen bolatyn. Bul rette áriptesime osy naýqanǵa qoldaý kórsetkeni úshin taǵy da alǵys bildiremin, - dep atap ótti Murat Nurtileý.
Aıta keteıik, búginde Mońǵolııada halyq sany 3,5 mıllıonnan asady, onda 28 ult, ulys jáne etnostyq top bar. Qazaqtar el halqynyń 4% quraıdy.
Mońǵolııada qazaqstandyq ýnıversıtet fılıalyn ashý usynyldy
Mınıstrdiń aıtýynsha, ǵylym jáne bilim salasynda kooperatsııamyzdyń bolashaǵy zor. Qazirgi kúnniń ózinde Qazaqstan Eýrazııadaǵy bilim habyna habyna aınaldy. Bizdiń elde 30 myńnan astam sheteldik stýdent, al Mońǵolııada – myń stýdent bilim alyp júr.
− Eger bıylǵy josparlaǵan jumystarymyz óz jemisin berse, bul stýdentterdiń sany artatynyna senimdimiz. Biz eń aldymen mońǵolııalyq áriptesterimizge ınjenerlerdi jáne tehnıkalyq mamandardy daıyndaýǵa ázir ekenimizdi aıttyq. Óz tarapymyzdan, mońǵol tarapy eger kelisim berse, Qazaqstandaǵy irgeli iri ýnıversıtetterdiń biriniń fılıalyn ashý máselesin de qrastyrýǵa daıynbyz, - dep usynys bildirdi qazaqstandyq mınıstr.
Qazir Mońǵolııada 64 joǵary oqý orny bar, stýdentter sany 145 myńnan asady, oqytýshylar quramynda 6 myń adam bar.
Halyqaralyq arenada Qazaqstan Mońǵolııanyń beıbitshilikti, ıadrolyq qarýsyz álemdi, klımattyq ádiletti qoldaıtyn biregeı saıası ustanymdaryn joǵary baǵalaıdy.
Bul Qazaqstan úshin de negizgi basymdyqtar. Sondyqtan elimiz BUU jáne basqa da halyqaralyq kópjaqty arenada ózara qoldaýdy jalǵastyryp, ortaq bastamalardy ilgeriletýge nıetti.
− Óńirlik geosaıasattyń transformatsııa kezeńinde turǵanyn jaqsy bilemiz, sol sebepti biz etene jáne ózara kelisken tolyq koordınatsııadaǵy jumysymyzdy jalǵastyrýǵa daıynbyz. Qazaq-mońǵol qatynastarynyń keleshegi kemel, bolashaǵy jarqyn dep bilemin. Búgingi kelissózder nátıjesinde biz tek dıplomatııalyq dıalogty emes, naqty saıası yqpaldastyqty kúsheıtýge baǵyttalǵan qadamdardy jasadyq. Qazaqstan Mońǵolııamen dostyqqa negizdelgen uzaqmerzimdi ári órshil áriptestikti odan ári nyǵaıtýdy tolyq qoldaıdy. Osy baǵytta tyǵyz ári nátıjeli jumys isteıtinimizge senimdimin, - deıdi M. Nurtileý.