Mınıstrlik temeki táýeldiliginen arylýdy úıretetin mobıldik qosymsha jasamaq

ASTANA. QazAqparat – Aldaǵy eki jylǵa arnalǵan «Salaýatty ómir saltyn nasıhattaýdy kúsheıtý, densaýlyq máseleleri boıynsha halyqtyń saýattylyǵyn arttyrý jónindegi» Jol kartasy bekitilmek. Atalǵan jospardy Densaýlyq saqtaý mınıstrligi kópshilik talqylaýǵa shyǵardy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Jobanyń maqsaty – salaýatty ómir salty qyzmetin damytý boıynsha qoıylǵan is-sharalardy iske asyrý. Bul - salaýatty ómir saltyn ustanatyn adamdardyń úlesin arttyrýǵa, minez-qulyq qaýip faktorlarynyń (temeki shegý, semizdik) taralýyn azaıtýǵa, densaýlyq máseleleri boıynsha halyqtyń saýattylyǵyn arttyrýǵa, juqpaly emes aýrýlardan bolatyn ólimdi azaıtýǵa jáne ómir súrý uzaqtyǵyn arttyrýǵa múmkindik beredi», - dep kórsetilgen «Ashyq» NQA portalynda jarııalanǵan qujatta.

Usynylyp otyrǵan Jol kartasy negizgi 9 baǵytty qamtıdy:

1. Densaýlyqtyń profılaktıkasy men qorǵaý salasyndaǵy zańnamany jetildirý;

2. Salaýatty jáne utymdy tamaqtanýǵa járdemdesý;

3. Dene belsendiligi men sportty damytý;

4. Temeki buıymdaryn, alkogol ónimin jáne PBZ tutynýdy qysqartý;

5. Psıhıkalyq jáne reprodýktıvti densaýlyqty qorǵaý;

6. Jaraqattanýdy azaıtý;

7. Ǵylymı-taldamalyq súıemeldeý;

8. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń jobalaryn iske asyrý;

9. Medıtsınalyq-sanıtarııalyq alǵashqy kómek kórsetý deńgeıinde salaýatty ómir saltyn qalyptastyrý.

Qujatta jazylǵandaı, jospar boıynsha myna jumystar atqarylady:

- quramynda qant, maı, tuzy kóp ónimderdi jarnamalaýǵa shekteýler jóninde usynystar jasaý;

- paıdaly (quramynda tuz, maı, qanty az) ulttyq taǵamdarǵa arnalǵan retseptiler kitabyn ázirleý;

- 2 jastan 6 jasqa deıingi balalardyń durys tamaqtanýy boıynsha ulttyq usynystardy ázirleý;

- «Salaýatty ashana», «Salaýatty kafeterııler», «Salaýatty bıstro», «Salaýatty dúkender» atty durys tamaqtaný boıynsha kásiporyndar jelisin damytý (2023 jyl – 9 kásiporyn, 2024 jyl – 13 kásiporyn, 2025 jyl – 17 kásiporyn);

- BAQ-ta jáne áleýmettik jelilerde jarııalaı otyryp, quramynda qant bar sýsyndardy, quramynda tuzy kóp ónimderdi tutynýdy azaıtý boıynsha halyq arasynda aqparattyq-túsindirý jumysy jónindegi medıa-jospardy ázirleý;

- salaýatty ómir saltyn qalyptastyrýǵa arnalǵan E-SÓS (E-salaýatty ómir salty) elektrondyq platformasyn jasaý;

- jalpy bilim beretin mektepterde, eńbek ujymdarynda jattyǵýlar kesheni baǵdarlamalaryn engizý;

- temeki shegýden bas tartý jóninde mobıldik qosymsha ázirleý jáne engizý;

- Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń «SOЅІ» bastamasy sheńberinde balalardyń semizdigin epıdemıologııalyq qadaǵalaý boıynsha epıdemıologııalyq zertteý júrgizý.

Osy jumystardy atqarý sheńberinde tómendegi nátıjelerge qol jetkizý kózdelgen:

- salaýatty ómir saltyn ustanatyn Qazaqstan azamattarynyń úlesin 2025 jylǵa qaraı 30% deıin ulǵaıtý;

- Qazaqstan halqy arasynda 15 jastan bastap temeki shegýdiń taralýyn 2025 jylǵa qaraı 19% deıin tómendetý;

- balalar arasynda (0-14 jas) semizdikpen aýrýshańdyqty 2025 jylǵa qaraı 100 myń halyqqa shaqqanda 90% deıin tómendetý;

- azamattardyń ómir súrý uzaqtyǵyn 2020 jyly 71,37 jastan 2025 jyly 75 jasqa deıin ulǵaıtý.

Jol kartasy 27 sáýirge deıin kópshilik talqylaýda bolady.