MıkroRNQ ashqan ǵalymdar medıtsına salasyndaǵy Nobel syılyǵyna ıe boldy
ASTANA. KAZINFORM – Fızıologııa jáne medıtsına salasyndaǵy 2024 jylǵy Nobel syılyǵy mıkroRNQ-ny ashqany jáne genderdiń belsendiligin retteý qaǵıdatyn ashqany úshin amerıkalyq Vıktor Embros pen Gerı Ravkanǵa berildi, dep habarlaıdy BBC.
Gerı Ravkan 72 jasta, ol negizinen molekýlalyq bıologııa jáne genetıka salasynda jumys isteıdi. Ol Ulttyq ǵylym akademııasy jáne AQSh Medıtsına akademııasynyń, sondaı-aq Amerıka fılosofııalyq qoǵamynyń múshesi.
AQSh Ulttyq ǵylym akademııasy men Amerıka óner jáne ǵylym akademııasynyń múshesi Vıktor Embros 70 jasta. Ol mıkroRNQ zertteýshisi retinde tanymal boldy jáne kóptegen zertteýlerin Gerı Ravkanmen birge júrgizdi.
Nobel komıtetiniń saıtynda aıtylǵandaı, syılyq gendik belsendilikti retteýdiń negizgi prıntsıpin ashqany úshin berildi.
Bizdiń hromosomalarymyzda saqtalǵan aqparatty denemizdegi barlyq jasýshalardy paıdalanýǵa arnalǵan nusqaýlyqpen salystyrýǵa bolady. Árbir jasýsha hromosomalary birdeı, sondyqtan árbir jasýshada gender jıyntyǵy jáne nusqaýlyqtary birdeı bolady.
Degenmen, bulshyqet jáne júıke jasýshalary sııaqty jasýshalardyń ártúrli túrleri múldem basqa sıpattamalarǵa ıe. Bul aıyrmashylyqtar gendik retteýmen túsindiriledi, bul árbir jasýshaǵa tek ózine qajetti nusqaýlardy tańdaýǵa múmkindik beredi. Osylaısha, árbir jasýsha tıpinde genderdiń durys jıyntyǵy ǵana belsendi bolady.
Vıktor Embros pen Gerı Ravkan ártúrli tıptegi jasýshalardyń damýyn zerttedi. Olar gendik retteýde mańyzdy ról atqaratyn RNQ molekýlalarynyń jańa klasy – mıkroRNQ-ny ashty.
Olardyń jańalyǵy gendik retteýdiń múlde jańa prıntsıpin ashýynda, ol kóp jasýshaly organızmder, sonyń ishinde adamdar úshin óte mańyzdy bolyp shyqty.
Ǵalymdar Nobel syılyǵyn gendik belsendilikti baqylaý úshin jasýshalarda qoldanylatyn mańyzdy retteý mehanızmin ashqany úshin aldy.
Ótken jyly medıtsına jáne fızıologııa salasyndaǵy Nobel syılyǵy RNQ negizindegi vaktsınanyń jańa túrin jasaýǵa ákelgen jańalyqtary úshin Katalın Karıko (Vengrııa) men Drıý Vaısmanǵa (AQSh) berildi.
