Mıhaıl Gýsman: Memlekettik aqparat agenttigi erekshe mártebege ıe bolýy kerek
- Qurmetti Mıhaıl Solomonovıch, TASS-tyń ózge elderdegi, sonyń ishindegi Qazaqstandaǵy «QazAqparat» halyqaralyq aqparat agenttigimen ornatqan baılanysyna qalaı baǵa berer edińiz?
- TASS aqparat agenttiginiń «QazAqparat» halyqaralyq aqparat agenttigimen tarıhı ári berik baılanysy bar. Qazirgi «QazAqparat» bir kezdegi KazTAG-tyń murageri bolyp esepteledi. Biz bir elde ómir súrip jatqan ýaqytta TASS úlken agenttik boldy da, onyń Qazaqstandaǵy bólimshesi óte myqty qalyptasty. Iá, qazir de «QazAqparattyń» jemisti eńbeginiń kýási bolyp otyrmyz. Bizdiń baılanysymyz úzdiksiz jalǵasyp keledi. Halyqaralyq sharalarda jıi kezdesip, ekijaqty negizde jumys atqaryp, tájirıbe men aqparat almasýdamyz. Halyqaralyq máseleler boıynsha ustanymymyz bir deýge de bolady. Biz TMD-nyń jetekshi aqparat agenttikteri enetin ınstıtýtta - Táýelsiz memleketterdiń dostastyǵyndaǵy memlekettik aqparat agenttikteri basshylarynyń keńesi aıasynda jumys atqaramyz. Sondyqtan, men baýyrlastyq dep te artyq aıtqanym emes, ári kásibı baılanysymyz nyǵaıyp, damı bersin degen tilek bildirgim keledi. Láıim, solaı bolatynyna senimdimin.
- TASS-ty aldaǵy ýaqytta qandaı ózgerister kútip tur? Agenttiktiń jospary qandaı?
- TASS úshin mańyzdy baǵyttardyń biri - shet elderde ókildikterin kóbeıtý. Agenttiktiń búgingi tańda shetelde bólimsheleri jeterlik. Biz 70 elde jumys atqaramyz. Biraq, bul kórsetish Keńes odaǵy kezindegimen salystyrǵanda eki ese az. Sondyqtan, aldaǵy bir-eki jylda sheteldegi ókildikterdiń sanyn 100-ge deıin jetkizýdi josparlap otyrmyz.
- Medıa-saladaǵy jańa tehnologııalarǵa oıyssaq. TASS-ta qandaı jańa tehnologııalar bar? Qandaı baǵyttar erekshe damyp keledi? Vıdeokontentterdi kúsheıttińizder me álde áleýmettik jelidegi ónimderdi qoldanyp jatyrsyzdar ma? TASS paraqshalarynda onlaın-TV jaǵyna ózgeris engizilýi múmkin be?
- Mýltımedııalyq damýdy qamtamasyz etetindikten, biz zamanǵa saı aqparat agenttikteriniń trendinde bolýymyz kerek. Zamanaýı tehnologııalar jan-jaqty baǵyt boıynsha damý satysynda mańyzdy ról atqarady. Sondyqtan, bizge ınternet alańdarmen aqparattyq televızııalyq baǵytty damytýymyz kerek. Onsyz búgingi tańda eshqaıda bara almaısyń. TASS agenttigin damyta otyryp, biz áleýmettik jeli qoldanýshylarynyń belsendiligin baqylaımyz. Áleýmettik jeliniń belsendiligi aqparat agenttiginiń jumysy bolmaǵandyqtan, buǵan óte saq ári baıqap kelý kerek. Bul múlde bólek sala. Aqparatty bere bilýdiń ózindik jolyn bilý kerek. Ol protsesti baqylaı otyryp, birlese jumys atqarǵan jón. Sonymen birge, onyń jumysyna belgili bir formada aralasqan abzal. Biraq, qaıtalap aıtarym, klassıkalyq ári dástúrli, jumysy qatań TASS aqparattyq agenttigi qazirgi zamannyń áleýmettik jelisinen bólek jumys. Sondyqtan, bul turǵyda bir-birin shatastyrmaı, ólshengen qadammen jaqyndaǵan durys.
- TASS aqparat agenttiginiń aldaǵy ýaqytta reseılik ınternet-BAQ kózderimen kommertsııalyq deńgeıde básekege túsý jospary bar ma?
- Qazirgi tańda kommertsııalyq naryqta mundaı básekege barý tapsyrmasy kún tártibinde turǵan joq. TASS- memlekettik aqparat agenttigi. Shynymdy aıtsam, TASS úshin bizdegi bar aqparattardy saraptap otyrsam, eshqandaı básekelesti kórip turǵanym joq. Biz qalaı degenmen álemdik aqparat agenttigimiz. Al eger belgili bir salada jumysty jetildirsek (ondaı jumystar bar), aqparattyq brend ári aqparattyq ınstıtýt retinde TASS-qa básekeles joq dep aıtýǵa bolady. Biz: «TASS habarlamaǵan aqparat tabıǵatta bolmaıdy» dep tekke aıtpaımyz ǵoı. Bul bizdiń ustanym. Meniń sizge aıtarym - Reseıde TASS-qa teń kelerdeı birde-bir aqparat agenttigi joq.
- Memlekettik aqparat agenttigi erekshe mártebege ıe bolýy, oǵan memlekettik qurylymdar men organdardan birinshi kezekte aqparat berilýi kerek dep esepteısiz be?
- Álbette. Memlekettik aqparat agenttigi sol úshin jumys atqarady. Memleket sol úshin de óziniń aıtýly jańalyqtary shyǵyp turýy úshin jeke memlekettik aqparat agenttigin ustap otyr. Bul básekelestik sharttaryn buzatyndaı dúnıe emes. Óz kezegimizde biz memleket aldynda aqparattyń naqtylyǵy, shynaıylyǵy men sapasy úshin jaýap beremiz. Al ózge de agenttikter memlekettik organdardan alǵan aqparatty dabyraıtyp aıtpaǵanda jóndi qoldana almaýy múmkin. Biz memlekettik ınstıtýttarmen birlese jumys atqarýda ózimizdiń mindetimizdi bilemiz. Árbir memlekettik vedomstvodan barynsha aqparatty kólemdirek alyp otyrǵanymyz abzal dep esepteımiz. Sondyqtan, TASS nemese «QazAqparattyń» memlekettiligi turǵysynan kóp jaǵdaıǵa áserin tıgizedi dep oılaımyn.
- Mıhaıl Solomonovıch, TASS-tyń basqa da halyqaralyq aqparat agenttikterimen, sonyń ishinde «QazAqparatpen» aldaǵy baılanysy qalaı órbıdi dep oılaısyz?
- Men qandaı jaǵdaı bolmasyn birlese jumys atqara beremiz dep esepteımin. Óıtkeni, bul eki jaqqa da tıimdi, kásibı turǵyda basymdyq beredi. Biz kúrdeli ári aqparattyq qarama-qaıshylyǵy órship turǵan álemde ómir súrip jatyrmyz. Reseı men Qazaqstan strategııalyq turǵyda seriktes elder. Yntymaqtastyǵymyzdy Nursultan Ábishuly Nazarbaev pen Vladımır Vladımırovıch Pýtınniń arasyndaǵy izgi qarym-qatynas kúsheıte túsedi. Bul Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy qarym-qatynasta erekshe faktor bolyp esepteledi. Sondyqtan, TASS pen «QazAqparattyń» seriktestigi sol bir dostyqtyń bıik deńgeıine jaýap bere bilýi kerek.
- Táýelsiz memleketter dostastyǵy aqparat agenttikteri basshylarynyń keńesinen ne kútesiz?
- Tájirıbe, jańa ıdeıalar, josparlar. Bizde bólisetin dúnıe kóp. Bunyń barlyǵy árqashan mańyzyn joımaıdy. Buǵan qosa kezdesýler jıi uıymdastyrylyp, paıdasyn barlyǵymyzǵa tıgizýi kerek. Menińshe, aldaǵy aqparattyq keńes tabysty bolady.
- Suhbat bergenińiz úshin rahmet, Mıhaıl Solomonovıch!