Microsoft pen Vashıngton ýnıversıteti baldyrdan «jasyl» tsement jasap shyqty

ASTANA.KAZINFORM — Microsoft kompanııasy Sıetldegi Vashıngton ýnıversıtetimen (University of Washington) birlesip, baldyrlardy paıdalana otyryp, tómen kómirtekti tsement ázirleýdi qolǵa aldy, dep jazdy Azertadj.

Ǵalymdar dástúrli tsement qospasynyń bir bóligin baldyrlarmen, atap aıtqanda, Ulva dep atalatyn teńiz ósimdigimen almastyrǵan. Bul baldyr — tez ósetin, «kómirtek teris balansy bar» ósimdik, ony qurlyqta oryn almaı-aq ósirýge bolady.

Datacenter Dynamics basylymy jazǵan derekke sensek, zertteý nátıjeleri Matter ǵylymı jýrnalynda jarııalandy.

Zertteý barysynda baldyrlardy tsement qospasyna aralastyrmas buryn ony keptirgen, bul óndiris protsesin jeńildetedi. Ulva baldyrlarynyń tsement beriktigine áserin jaqsy túsiný úshin ǵalymdar mashınalyq oqytý algorıtmderin paıdalanǵan. Bul ádis árbir tsement nusqasyn 28 kún synap kútýdiń ornyna, tıimsiz kombınatsııalardy aldyn ala alyp tastaýǵa múmkindik berdi.

Nátıjesinde zertteýshiler kómirqyshqyl gazynyń izin dástúrli tsementke qaraǵanda 21%-ǵa azaıta otyryp, qajetti beriktik qasıetterin saqtaıtyn qospa jasap shyǵardy. Sonymen qatar, 28 kúndik synaqtar barysynda jańa jobalaý ádisi kómirqyshqyl gazyn shyǵarýdy maksımaldy azaıtýdyń 93%-na deıin jetýge múmkindik berdi.

Ǵalymdardyń aıtýynsha, bul zertteý tek «jasyl» tsement jasap qana qoımaı, sonymen qatar ekologııalyq materıaldardy tez ári tıimdi jasaý úshin eksperıment, kompıýterlik modeldeý jáne ekologııalyq áserdi taldaýdy biriktiretin jańa ádisti usyndy. Bul tásildi basqa da ekologııalyq qaýipsiz materıaldardy jasaýǵa beıimdeýge bolady.

Tsement — derekter ortalyqtarynyń (TsOD) qurylysy úshin asa mańyzdy materıal. Kómirtekten arylý strategııasy aıasynda keıbir TsOD qurylysshylary tómen kómirtekti balamalardy zertteı bastaǵan. Microsoft kompanııasy 2023 jyly Vashıngtondaǵy Kýınsı qalasyndaǵy derekter ortalyǵyn salý kezinde tómen kómirtekti beton qospalaryn qoldanǵan.

2025 jyldyń mamyr aıynda Microsoft Sublime Cement kompanııasymen kelisimshartqa otyryp, 6–9 jyl ishinde 623 myń tonna ekologııalyq tsement satyp alýdy josparlap otyr. Bul materıaldar kompanııanyń TsOD sekildi nysandarynda, geografııalyq múmkin bolǵan aımaqtarda, paıdalanylmaq. AWS, Meta, jáne Stack kompanııalary da tómen kómirtekti tsement qoldanýǵa mindetteme alǵanymen, ol ázirge keń aýqymda qoldanylmaı otyr. Google, Meta, Microsoft jáne Amazon ózderiniń derekter ortalyqtaryna arnalǵan «jasyl» bolat ta satyp alýdy josparlap otyr.

Al Qazaqstanda byltyr sý qoımasyn tazartý úshin alǵash ret mıkrobaldyr qoldanyldy.