Memlekettik tildiń basymdyǵy zańmen bekitilgenimen qoldanylý deńgeıi jetkiliksiz – L.Súleımen

ASTANA. KAZINFORM – Memlekettik tildiń basymdyǵy zań júzinde bekitilgenimen tájirıbede qoldanylý deńgeıi áli de jetkiliksiz. Mundaı pikirdi Parlamentarızm ınstıtýty dırektorynyń orynbasary Lázzat Súleımenova bildirdi.

Atalǵan ınstıtýt uıymdastyrǵan «Zań shyǵarmashylyǵy qyzmeti: memlekettik tildi qoldanýdyń jáne ádistemelik qamtamasyz etýdiń ózekti máseleleri» taqyrybyndaǵy dóńgelek ústel barysynda Lázzat Súleımen memlekettik tildiń zań shyǵarý salasyndaǵy mańyzdylyǵyna toqtaldy.

- Parlamentarızm ınstıtýtynyń basty mindetteriniń biri – zań jobalaryn jetildirý boıynsha ǵylymı negizdelgen usynymdar ázirleý. Al memlekettik tildi zań shyǵarý qyzmetinde qoldaný – quqyqtyq damýymyzdyń mańyzdy baǵyty. Memlekettik tildiń basymdyǵy zań júzinde bekitilgenimen, tájirıbede onyń qoldanylý deńgeıi áli de jetkiliksiz, – dedi ol.

Ádilet mınıstrliginiń «Zańnama jáne quqyqtyq aqparat ınstıtýty» lıngvıstıka ortalyǵynyń bastyǵy, zań ǵylymdarynyń kandıdaty Bolat Syzdyq zań jobalaryna júrgiziletin ǵylymı lıngvıstıkalyq saraptama nátıjelerin paıdalaný joldary týraly aıtty.

- Ǵylymı lıngvıstıkalyq saraptama zań mátinderiniń tildik, termınologııalyq jáne stılıstıkalyq turǵydan durystyǵyn qamtamasyz etedi. Ol zań normalarynyń túsiniktiligi men quqyqtyq anyqtylyǵyn arttyryp, olardyń qoldanylýyn birizdendiredi. Saraptama qorytyndylaryn tıimdi paıdalaný úshin ony zań shyǵarý protsesiniń mindetti kezeńine aınaldyrý qajet, – dedi ǵalym.

Al fılologııa ǵylymynyń doktory, professor, QR UǴA akademıgi Sherýbaı Qurmanbaıuly zań mátinderiniń tildik sapasyna nazar aýdaryp, qazirgi qoldanystaǵy tájirıbeniń birqatar kemshilikterin atap ótti.

- Zań mátinderiniń sóılem qurylymy men stılindegi, sóz qoldanysyndaǵy olqylyqtardyń basty sebebi – olardyń aldymen orys tilinde jazylyp, keıin qazaq tiline aýdarylýynda. Sonyń saldarynan zań mátinderinde orys tiliniń sıntaksıstik qurylymyna negizdelgen siresken sóılemder men tikeleı aýdarylǵan kalkalar jıi kezdesedi. Bul tásil zań tilin aýyrlatyp, qazaqtildi oqyrman úshin mátindi túsinýdi qıyndatady, – dedi ol.

Ǵalymnyń pikirinshe, máseleniń tıimdi sheshimi – zańdardyń túpnusqasyn aldymen memlekettik tilde ázirleý.

- Qazaqstan Respýblıkasynyń barlyq zańdary eń aldymen memlekettik til – qazaq tilinde jazylyp, sodan keıin ǵana orys tiline jáne qajet bolǵan jaǵdaıda ózge tilderge aýdarylýǵa tıis, – dep qorytyndylady Sherýbaı Qurmanbaıuly.

Kezdesý qorytyndysynda qatysýshylar zań shyǵarmashylyǵyndaǵy til mádenıetin jetildirý, qazaq tilindegi quqyqtyq termınologııany damytý jáne til saıasatyn iske asyrýda zamanaýı ádistemelerdi engizý jóninde birqatar usynys qabyldady.

Osyǵan deıin qazaq tiliniń tsıfrlyq kommýnıkatsııa tili retinde damýyn qamtamasyz etetin zań qabyldanǵany týraly jazdyq.