Memlekettik keńesshi sýıtsıdtiń aldyn alý sharalary týraly aıtty

ASTANA. KAZINFORM – Memlekettik keńesshi Erlan Qarın «Nartaı Aralbaıuly» You Tube arnasyna bergen suhbatynda balalar arasyndaǵy sýıtsıdtiń betin qaıtarý úshin jasalyp jatqan sharýalarǵa toqtaldy.

- Ókinishke qaraı, ótken jyldyń qyrkúıek aıynda Almatyda qaıǵyly oqıǵa bolyp, eki birdeı oqýshy, qyz bala ózderine qol jumsady. Ókinishke qaraı, tergeý kezinde bul balalar áleýmettik jelide yqpalǵa túskeni anyqtaldy. Sol kontentti áleýmettik jelide basqa da balalar qoldanyp otyrǵany belgili boldy. Sodan keıin, árıne, qaýip týdy. Bul tek sol oqıǵamen ǵana shektelmeı, basqa da oqıǵalarǵa ulasyp ketý qaýpi paıda bolǵan. Bir jaǵynan muny quqyq qorǵaý organdary tergeı bastady, biz óz tarapymyzdan qabyldanýǵa tıis jedel sheshimderdi aqyldasa bastadyq. Sóıtip Prezıdent ákimshiliginiń deńgeıinde qarap, talqylap, shuǵyl sharalardyń josparyn bekitip, bir ýaqytta búkil ata-analar komıtetiniń jınalysyn ótkizdik. Sol jınalystarda osyndaı qosymshalar, akkaýnttar bar ekenin, balalar qoldanatyn gadjette osyndaı kontenttiń bar-joǵyn anyqtap, saq bolý kerektigin eskerttik. Tipti ekinshi synypta oqyp júrgen balaladyń ózderiniń planshetterinen osyǵan uqsas qaýipti qosymshalar tabyldy, - deıdi Erlan Qarın.

Aıtýynsha, balalardyń kóbi bul qosymshalarǵa zamanaýı kitaptar arqyly kirgen.

- Keıbir qosymshalardyń ataýynyń ózi aǵylshyn tilinen aýdarǵanda «ata-anadan qashyp ketý kerek» dep jazylǵan. Bala ony oıyn sııaqty qabyldaıdy. Basynda oıyn deńgeıinde balany baýrap, keıin balalardy ata-analaryna qarsy qoıady. Jańaǵy jaǵdaıdy zertteı kelip, ózine qol jumsaǵan balalar belgili bir ádebıetti oqyǵany anyqtaldy. Biz sol kitapty izdestirip, qaladaǵy kitap dúkenderinen osyǵan uqsaıtyn taǵy on shaqty kitapty taptyq. Muqabasyna, mazmunyna qarasań, eshqandaı qaýip joq sekildi – mahabbat týraly, jastardyń arasyndaǵy qarym-qatynas týraly sııaqty kórinedi. Biraq balalar osy kitaptardy oqyp, basqa bir oılarǵa berilip, eń sońynda sol kitaptardyń keıipkerlerine arnalǵan qosymshalaryna kirip, eń sońynda ózderine qol jumsaǵany anyqtaldy. Biz kitap dúkenderinen sol jáne mazmuny osyǵan uqsa kitaptardy aınalymnan shyǵardyq. Osylaısha osyndaı áleýmettik jeli arqyly balalarymyzǵa baǵyttalǵan astyrtyn árekettiń jolyn kesip, epıdemııaǵa aınalýyna jol bermedik, - deıdi Memlekettik keńesshi.

Sondaı-aq, ol oqýshylar kóp júretin oryndarǵa ornatylǵan QR-kodtar biraz máseleniń betin ashqanyn aıtady.

- Másele dıagnostıkaǵa kelip tireldi. Osyndaı oıda júrgen balalardy anyqtaý úshin eki negizgi ádistemege qurylǵan saýalnama júrgiziledi. Týra nemese jalpylama suraqtar qoıý arqyly anyqtalady. Bul saýalnama bir mektepterde júrgizilse, bir mektepter júrgizilmeıdi, taǵy birinde shala júrgizilse, kelesi birinde júıeli júrgiziledi degendeı. Oılana otyryp, oqýshylar júretin oryndarda arnaıy psıhologııalyq ortalyqqa qosatyn QR-kod ornatý týraly sheshim qabyldadyq. Onyń aldynda bir jyl buryn «111» baılanys telefony qoldanysqa engizilgen bolatyn. Ol kez kelgen jábirlenýshige arnalǵan. 2023 jyldyń qarasha aıynan 2024 jyldyń qarasha aıyna deıin sol nómirge balalar 10 myń qońyraý shalǵan eken. Al biz qoıǵan QR- kodqa bir aptada 10 myń habarlama tústi. Árıne, onyń 80-90 paıyzy áýestikpen jiberilgen. Biraq qalǵan 1000 qońyraýdyń ishinde de shyn qıyn jaǵdaıǵa túsken balalardan habarlama aldyq. Biz dereý sol balalarmen habarlastyq. Osyndaı sharalardyń nátıjesinde ótken jyly aldyńǵy jyldarmen salystyrǵanda balalar arasynda ózine qol jumsaý oqıǵalary 17 paıyz tómendedi. Ol kezde eldegi 7 myń mekteptiń 2-3 myńyn qamtyp úlgergen shyǵarmyz. Bıyl 7 myń mekteptiń bárin túgel qamtyp jatyrmyz. Bıyldyń ózinde sol QR-kodtardyń arqasynda qıyn jaǵdaıda bolǵan. Sheshim qabyldaýdyń aldynda turǵan 28 baladan habarlama túsip, 28 balany qutqaryp qaldyq, - deıdi Erlan Qarın.

Memlekettik keńesshiniń sózinshe, buryn normatıv boıynsha 1000 balaǵa bir psıhologta bekitilse, qazir 500 balaǵa bir psıholog jaýapty.

- Qazir problema nede? Ata-analarymyz balalardyń tárbıesin memleketke júktep qoıǵandaı bop kórinedi. Mektepke jiberedi, memleket olarǵa bilim de, tárbıe de berý kerek. Memleket odan bas tartyp, qashyp otyrǵan joq. Biraq ata-analar da memleketpen jumys isteý kerek. Otbasynda balalarmen durys qarym-qatynas jasaý qajet.

Jańaǵy QR-kodqa bir bala qıyn jaǵdaıda turǵanyn, dári qoldanǵanyn jazdy. Al kórshi bólmede otyrǵan ákesi ony bilmegen. Inspektor bir mınýtqa keshikkende, bári kesh bolar edi. Áke-sheshesi ań-tań boldy. Kórshi bólmede otyryp, balasynyń osyndaı áreketke daıyndalyp jatqanyn bilmegen. Barsha balanyń qasyna bir-bir ınspektor qoıý múmkin emes. Sondyqtan ata-analar bul jumysqa kirispeıinshe, tárbıe jumysymen aınalyspaıynsha, bul problemany tolyqtaı jeńý, sheshý múmkin emes. Memleket aralasyp, qabyldaıtyn máselelerdiń shegi bolady, - dedi ol.

Eske salsaq, osy aıdyń basynda Atyraýda kámeletke tolmaǵan 2 jasóspirim sýıtsıd jasaǵany belgili bolǵan edi.