Memleket buqara yntasyn arttyrý úshin sportshynyń áleýmettik jaǵdaıyn kótere túspek
Osyǵan oraı, dúrkin-dúrkin sharalar atqarylýda. Eń bastysy, buqaranyń saýlyǵy úshin sportty nasıhattaý, keshenderdiń qoljetimdiligin qamtamasyz etý, aýla sportyn órkendetýde ilgerileýshilik joq emes. Al ondaı súbeli sharalardyń bastaýynda salany zańnamalyq qamtamasyz etý máselesi turǵany aıqyn. Sondyqtan da, búgin Parlament «Dene shynyqtyrý jáne sport týraly» jańa redaktsııadaǵy QR Zańyn qabyldap otyr.
«Biz halyqaralyq tájirıbelerdi zerdeledik, ásirese buqaralyq sportty damytýdaǵy negizgi qaǵıdattar men usynymdar belgilengen Halyqaralyq dene tárbıesi jáne sport hartııasyn, Eýropanyń sport hartııasyn, sonymen qatar, Sport jáne jergilikti basqarý atty eýropalyq konferentsııa deklaratsııasyn zerdeleýge erekshe mán berdik», - deıdi QR Sport jáne dene shynyqtyrý isteri agenttiginiń tóraǵasy Tastanbek Esentaev. Onyń sózine qaraǵanda, jalpy qujat negizinen qazirgi zamanǵy úrdisterdi, sport salasyna qoıylatyn talaptardy eskere otyryp, ulttyq zańnamany jetildirýdi kózdeıdi.
Sonymen Parlament qabyldaǵan zańnama qandaı jańashyldyqtardy qamtıdy? Osyǵan kelsek, eń birinshiden, qujattyń negizgi maqsaty - dene shynyqtyrý men sport salasynyń turaqty júıesin jáne osy salada tıimdi memlekettik basqarýdy qurýdy qarastyrý. Bul rette, zań jobasynda dene shynyqtyrý men sport salasyndaǵy ýákiletti organnyń quzyreti keńinen naqtylanady. «Eń aldymen Úkimettiń quzyreti tolyqtyryldy. Atap aıtqanda, birinshiden, dene shynyqtyrý jáne sport salasynda memlekettik saıasattyń negizgi baǵyttaryn ázirleý, sporttyq is-sharalardy materıaldyq qamtamasyz etý normatıvterin bekitý kezinde tulǵalar aıasyn, barlyq sanattaǵy áskerı qyzmetshiler men quqyq qorǵaý organdarynyń memlekettik arnaıy organdarynyń qyzmetkerlerin de qatystyrý kózdeledi», - deıdi Tastanbek Esentaev. Onyń aıtýynsha, halyqaralyq jarystyń chempıondary men júldegerlerine, sport túrleri boıynsha qurama komanda jattyqtyrýshylary men múshelerine qarjylaı syıaqy tóleý qaǵıdalary men onyń tizbesi bekitiledi. Sportshylar men jattyqtyrýshylarǵa ómir boıyna aı saıynǵy materıaldyq qamtamasyz etý tólemderi bekitiledi.
Budan bólek, memlekettik jáne qoǵamdyq ınstıtýttardyń ózara birlesken is-qımyldaryn, dopıngtik quraldardy paıdalanýǵa qarsy áreket jáne dene shynyqtyrý men sporttyq is-sharalardy uıymdastyrý jáne ótkizý tártibin júıelendirý boıynsha quqyqtyq tetikterdi belgileý qarastyrylady. Sporttaǵy dopıng máselesi halyqaralyq normalarǵa saı retteledi. Sport federatsııalaryn akkredıtatsııalaý ınstıtýty engizilip, materıaldyq kómekti alý quqyǵy bar adamdardyń - Paralımpıadalyq jáne Sýrdlımpıadalyq oıyndardyń chempıony atanǵan múgedek sportshylardyń tizimi keńeıtildi. Sonymen qatar, jańa zań sportshylarǵa QR Memlekettik Ánuranyn bilýdi mindetteıdi.
Áýesqoı, sol sekildi kásipqoı sport retindegi sport federatsııasynyń quqyqtary men mindetteri bekitiledi, olardy akkredıtatsııalaýdyń jańa talaptary engizildi. «Bul rásim respýblıkalyq jáne jergilikti deńgeıde dep anyqtaldy. Osy rette olımpıadalyq jáne olımpıadalyq emes sport túrleriniń, sonymen qatar, ulttyq sport túrleriniń erekshelikterine qaraı federatsııalarǵa qoıylatyn talaptar aıqyndaldy.
Akkredıtatsııalanǵan sport federatsııalarynyń qyzmeti reglamentteledi. Buǵan qosa, qujat sporttyq medıtsına salasyn tıimdi damytýǵa, retteýge múmkindik týǵyzady. Sporttyq federatsııalardyń jaýapkershiligin arttyrýǵa yqpal etedi», - deıdi agenttik basshysy T. Esentaev.
Sonymen birge, agenttik tóraǵasynyń sózine qaraǵanda, sporttyń paralımpıadalyq jáne sýrdlımpıadalyq túrleri boıynsha sport jarystarynda teń jaǵdaı jasaý úshin olardyń fýnktsıonaldyq múmkindikteriniń deńgeıi retinde múgedek sportshylardyń synyptamasy engiziledi. Budan bólek, múgedek sportshylardy joǵary nátıjelerge qol jetkizýge yntalandyrý sharalary da jan-jaqty qarastyrylady. Sonyń ishinde Paralımpıadalyq jáne Sýrdlımpııalyq oıyndarynyń chempıondary men olardyń jattyqtyrýshylary ómir boıy aı saıynǵy materıaldyq qamtamasyz etýge quqyǵy bar tulǵalar tizbesine engiziletin bolady. Sonymen qatar, Paralımpıadalyq jáne Sýrdlımpııalyq oıyndarynyń chempıondary men júldegerleri turǵyn úı alýǵa quqyǵy bar Olımpıadalyq oıyndardyń chempıondary men júldegerlerine teńestiriledi.
Jańa redaktsııadaǵy «Dene shynyqtyrý jáne sport týraly» zańynda jalpy bilim beretin mektepterde mamandandyrylǵan sport synyptary men toptaryn qurý týraly norma da engizilgen.. Agenttik basshysynyń aıtýynsha, mundaı tereńdetilgen oqý-jattyǵý úderisine negizdelgen synyptar men toptarda oqýshylar sporttyq sheberligin shyńdaıtyn bolady. «Sonymen qatar, zań normasynda stýdentter men mektep lıgalaryn damytý maqsatynda bilim berý uıymdaryna sport klýbtary men federatsııalar qurý quqyǵy beriledi. Áskerı qyzmetshiler men quqyq qorǵaý organdarynyń jáne arnaıy memlekettik organdardyń qyzmetkerleri arasynda sportty odan ári damytý úshin olardyń daıarlyǵyn kózdeıtin jáne atalǵan tulǵalardy tıisti normatıvtermen qamtamasyz etý, komandalar qalyptastyrý tártibin kózdeıtin normalar da qamtylǵan», - deıdi Tastanbek Esentaev.
Qujattaǵy taǵy bir jańalyq, múgedekter sportynyń erekshelikterin eskere otyryp, tıisti qoǵamdyq birlestikterdiń sport túrleri boıynsha baǵdarlamalaryn ázirleý qarastyrylady. Sondaı-aq, azamattardyń barlyq sanattary arasyndaǵy teńdeı quqyqty qamtamasyz etý maqsatynda túzeý mekemelerindegi dene shynyqtyrý men sport týraly arnaıy bap engizilgen.
«Sport rezervi týraly taraý tolyǵymen jańadan jazyldy. Sportshylardyń quqyqtary men mindetteri belgilendi. Sport uıymdarynda sportshylardyń jasyn reglamentteýge múmkindik beretin normalar engizildi. Budan bólek, sportshylardy tirkeý máselesi de qarastyrylyp otyr. Bul óz kezeginde sportshylardy ǵana emes, olardyń jattyqtyrýshylaryn da esepke alýǵa múmkindik beredi. Sportshylardyń oqý-jattyǵý sabaqtarynan bastap joǵarǵy sporttyq nátıjege qol jetkizgenge deıingi jolyn baqylaýǵa jaǵdaı týǵyzady», - deıdi agenttik basshysy T. Esentaev.
Aıta keterligi, qujatta ulttyq sport týraly bap jeke shyǵarylyp jazylǵan. Onda ulttyq sporttyń ózindik erekshelikteri esepke alyna otyryp, olardy olımpıadalyq sport túrlerimen teń dárejede damytý qarastyrylǵan.
Parlament qabyldaǵan jańa redaktsııadaǵy zań buqaralyq sportqa serpin berip qana qoımaı, el abyroıyn asyratyn azamattarǵa úmit syılamaq.
