Mektep túlekteriniń óndiristik mamandyqtarǵa qyzyǵýshylyǵy joǵary— ǵylymı qyzmetker
Kazinform tilshisi Qazaq qaıta óńdeý jáne tamaq ónerkásibi ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń Astana qalasyndaǵy fılıalynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri Tolǵanaı Erbolatpen tildesip, osy saladaǵy túıtkildi máseleler týraly surap bildi.
– Tolǵanaı, bul mamandyqty tańdaýyńyzdyń syry nede?
– Mamandyqty ata-anammen birge tańdadym, tańdaý kezinde aqyl bergeni úshin olarǵa rızamyn. A.Baıtursynuly atyndaǵy Qostanaı memlekettik ýnıversıtetinde oqydym. Tájirıbeden ótý kezinde azyq-túlik jáne óńdeý ónerkásibindegi túrli ádis-tásilderdi, tehnologııalardy kórdim. Bul meni qyzyqtyrdy. Oqýym aıaqtalǵan soń, ómirimdi ǵylymmen baılanystyrý týraly sheshim qabyldap, S. Seıfýllın atyndaǵy QazATÝ-ǵa oqýǵa túsip, magıstrant atandym.
– Ǵylymı tájirıbeńiz az bolsa da osy ýaqyt aralyǵynda belgili bir nátıjelerge qol jetkizip úlgerdińiz be?
– Iá, bul salada jumys istep júrgenime 3 jyldaı ýaqyt boldy. Jetistikter jyldan jylǵa kóbeıip keledi. Bıyl men TMD-nyń Úzdik jas ǵalymy atandym. Qazaq tamaq jáne qaıta óńdeý ónerkásibi ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń Astana qalasyndaǵy fılıalynda «Ósimdik shıkizatynan fýnktsıonaldy kilegeıli-ósimdik spredterin jasaý» taqyrybyndaǵy jobaǵa basshylyq etemin. Joba aıasynda osy jyly Katardyń Doha qalasynda ótken Halyqaralyq agroónerkásip kesheni kórmesine qatysyp, Qazaqstan atynan ázirlemelerimizdi tanystyrdyq.
– Aýyl sharýashylyǵy, tamaq jáne qaıta óńdeý ónerkásibi kúrdeli sala ekenin bilemiz. Qazaqstanda bul sala et, sút, nan ónimderi, sýsyndar, maı jáne toń maılar óndirisimen tanymal. Biraq ónerkásipte tolyqqandy damyp, alǵa jyljý úshin naqty qandaı máselelerdi sheshý qajet dep oılaısyz?
– Qazaqstanda ár salanyń óz qıyndyqtary men problemalary bar. Bul, mysaly, ınfraqurylymnyń jetkiliksizdigi (keıbir aımaqtarda zamanýı ınfraqurylym bolmaýy múmkin, bul shıkizat pen daıyn ónimdi tasymaldaýdy qıyndatady), básekege qabilettiliktiń tómen bolýy (kásiporyndar óndiris tıimdiligi salasynda jáne naryqtaǵy ónimniń básekege qabilettiligi boıynsha problemalarǵa tap bolýy múmkin), shıkizat sapasy (óndiris úshin joǵary sapaly shıkizatty alýda qıyndyqtar týyndaýy múmkin jáne tamaq ónimderiniń qaýipsizdigine qoıylatyn talaptar), sondaı-aq sapa standarttary. Osy problemalardy joıý úshin ınfraqurylymdy odan ári damytý, qyzmetkerlerdi oqytý, zamanaýı tehnologııalardy engizý jáne saladaǵy ınnovatsııalardy yntalandyrý kerek.
Ónerkásiptiń damýyn qıyndatatyn taǵy bir faktor – qarjylandyrýdyń jetkiliksiz bolýy. Qarjynyń joqtyǵy shaǵyn jáne orta bıznesti turalatady.
– Ǵylym men óndiristiń baılanysy týraly aıtyp berińizshi.
– Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy ǵylym men óńdeý ónerkásibiniń baılanysy el ekonomıkasynyń ınnovatsııalyq damýy úshin strategııalyq mańyzǵa ıe. Ǵylymı zertteýler men ınnovatsııalar tehnologııalyq progrestiń, óndiris tıimdiligin arttyrýdyń jáne básekege qabiletti ónim jasaýdyń qozǵaltqyshyna aınalýy múmkin. Bul birneshe aspektini qamtıdy: ǵylymı-zertteý jumystary, ýnıversıtetter men kásiporyndar arasyndaǵy yntymaqtastyq, memlekettik qoldaý, bilim berý jáne kadrlardy daıarlaý. Ǵylym jáne qaıta óńdeý óndirisi arasyndaǵy baılanys úkimet, bıznes sektory jáne bilim mekemeleri tarapynan júıeli jáne strategııalyq kózqarasty talap etedi. Bul salalardyń ózara árekettesýi eldegi ınnovatsııalar men tehnologııalyq damý úshin qolaıly jaǵdaı jasaı alady.
– Qazirgi kezde mektep túlekteriniń óndiristik mamandyqtarǵa qyzyǵýshylyǵy qalaı? Kadr naryǵynda da tehnolog mamandar basymdyqqa ıe me?
– Mektep bitirip, bul mamandyqty tańdap júrgender qatary kóbeıip keledi. Meniń tańdaǵan mamandyǵymnyń (Azyq-túlik óndirisiniń tehnologııasy — red.) kúnnen kúnge suranysqa ıe bolyp jatqanyn da kórip júrmin. Búginde kóptegen qaıta óńdeý jáne azyq-túlik kásiporyndarynyń óz zerthanalary bar. Sondyqtan mundaı ónerkásip oryndarynda qyzmet isteıtin tehnologtar qazir óte qajet jáne jumys berýshiler arasynda bul mamandyq úlken suranysqa ıe.
– Áńgimeńizge rahmet!
