Mektep aýlasynda observatorııa salmaqshy: 11-synyp oqýshysynyń tyń bastamasy
ASTANA. KAZINFORM — 11-synyp oqýshysy elimizde tuńǵysh ret mektep aýlasynda astronomııalyq observatorııa salýdy usyndy. Bul joba nesimen erekshelenedi? Ideıa qalaı týdy? Jibek Joly arnasynyń «Búgin LIVE» stýdııasyna qonaq bolǵan Danıal Boshan jaýap berdi.
— Astronomııa ǵylymyna degen qyzyǵýshylyǵym óte erekshe jaǵdaıda bastaldy. 7-synyptan bastap fızıka pánine qatty qyzyǵyp, túrli olımpıadalar men baıqaýlarǵa qatystym. Osy qyzyǵýshylyǵym meni birtindep astronomııa salasyna alyp keldi. Buryn bul sala maǵan jat, túsiniksiz bolyp kórinetin, sebebi ony fızıkanyń sońǵy taraýy retinde qabyldaıtynmyn ári oǵan asa mán bermeıtinmin, — deıdi 11-synyp oqýshysy.
Bolashaq ǵalymnyń bul ǵylymǵa degen oıyn mektepke kelgen jańa muǵalim túbegeıli ózgertken.
— Ýaqyt óte kele, ustazym Respýblıkalyq astronomııalyq oqýshylar týrnırine qatysýdy usyndy. Osy usynystan keıin biz mekteptegi bilimdi oqýshylardy jınap, myqty komanda quryp, nátıjesinde 2-oryndy ıelendik. Alaıda daıyndyq barysynda biraz qıyndyqtarǵa tap boldyq. Eń aldymen, tapsyrma sharttaryna sáıkes matematıkalyq eseptermen birge astronomııalyq sýretterdi de tirkeýimiz kerek boldy. Biz esepterdi sátti shyǵarǵanymyzben, qajetti sýretterdi túsire almadyq. Sebebi bizge teleskop pen sapaly astrokamera qajet edi. Osy máseleni tereń oı eleginen ótkizip, ustazyma observatorııa qurý ıdeıasyn usyndym, — deıdi ol.
Danıal Boshannyń ustazy ıdeıany estı sala shákirtin qoldaǵan kórinedi.
— Bul — bir kúnde aıtylyp, bir kúnde daıyn bola salatyn joba emes. Baıqaýǵa qatysqan kezde uıymdastyrýshylar bizge kúnniń shyǵýy men batýyn sýretke túsirýdi tapsyrdy. Aýyldyq jerlerde bul múmkin bolsa, biz sııaqty qalada turatyndar úshin mundaı sátterdi túsirý qıyn boldy. Tańǵy 4-te kúnniń shyǵýyn kórý úshin júgirip júrip sýretke túsiremin. Al kúnniń batqanyn túsirgimiz kelgende, ǵımarattar men úıler kedergi jasady. Sodan keıin tanystaryma habarlasyp «Siz jaqta kúnniń batqany kórine me?» dep suradym. Sol kezde biz «Shirkin, teleskopymyz bolsa ǵoı. Sol arqyly baqylaı alar edik» dep oıladyq. Bastapqyda jaı ǵana aıta salǵan edik. Keıin oqýshym «Osyndaı observatorııa salsaq, qalaı bolady?» dep naqty usynys aıtty. Eń aldymen, ıdeıany mektep basshylyǵyna jetkizdik. Basshymyz bizdi birden qoldady, — deıdi Altyngúl Tanǵalıeva.
Stýdııaǵa qonaq bolǵan jas zertteýshi óz jobasyn kórermenderge tanystyrdy.
— Usynylǵan astronomııalyq observatorııa shamamen 30–40 sharshy metr aýmaqty alady. Onyń eń basty bóligi — kúmbez. Kúmbez alıýmınıı nemese fıberglasstan jasalyp, avtomatty túrde ashylyp-jabylady. Onyń ishinde qýatty teleskop pen zamanaýı tehnologııalar ornatylady. Bul jobanyń negizgi maqsaty — oqýshylar men jalpy halyq arasynda astronomııaǵa degen qyzyǵýshylyqty arttyrý. Bul protsesti YouTube platformasy arqyly halyqqa tikeleı efırde kórsetkim keledi. Armanym — paıdaly adam bolý. Eger arman paıdaly bolsa, ol mindetti túrde oryndalady dep esepteımin, — deıdi ol.
Aýqymdy jobany júzege asyrý úshin qyrýar qarajat qajet. Qazir ıdeıa avtorlary ınvestorlar izdestirip jatqandaryn aıtady.
— Bizge shamamen 75–90 mıllıon teńge kóleminde qarjy qajet. Qazirgi ýaqytta biz osy jobany qoldaıtyn ınvestorlar izdep jatyrmyz, — dedi Danıal Boshan.
11-synyp oqýshysy astronomııa ǵylymy jeke pán retinde oqytylsa deıdi.
— Bolashaqta NASA deńgeıindegi álemdik zertteýlermen aınalysyp, Almaty qalasyndaǵy observatorııada jumys istegim keledi. Maqsatym — elimizde astronomııa ǵylymyn damytý jáne mektepterge «Astronomııa» pánin jeke, derbes pán retinde engizý, — dep túıindedi jas ǵalym.
Eske sala keteıik, jaqynda ǵana qazaqstandyq stýdentter Qytaıdaǵy ǵylymı jarysta eki altyn medal jeńip aldy.