Májilis zań qabyldady: advokattyń quqyqtary keńeıtilip, «droperlik» úshin qylmystyq jaýaptylyq engizildi
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Májilistiń jalpy otyrysynda «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine Qylmystyq, Qylmystyq-protsestik jáne Qylmystyq-atqarý kodeksterin ońtaılandyrý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańy ekinshi oqylymda qaralyp, qabyldandy.
- Usynylyp otyrǵan jańa zań jobasy — sońǵy jyldardaǵy eń aýqymdy jáne mazmundyq jaǵynan kúrdeli ózgeristerdi qamtıtyn bastama. Atalǵan qujat arqyly qylmystyq zańnama júıelenip, birizdilikke túsedi jáne zańnamalyq turaqtylyq qamtamasyz etiledi dep esepteımin, - dedi depýtat Abzal Quspan.
Zańnyń negizgi baǵyttary:
I. Azamattar men kásipkerlerdiń quqyqtaryn qorǵaýdy kúsheıtý
* Ekonomıkalyq daýlar boıynsha qylmystyq isterdi negizsiz tirkeýdi joıý.
* Іsterdi qosymsha tergeý úshin prokýrorǵa qaıtarýǵa tyıym salý.
* Kásipkerlik qyzmetti tekserýdi prokýrordyń mindetti túrde bekitýi.
* Tintý jáne tárkileý sanktsııalarynyń aqylǵa qonymdy merzimderin belgileý.
* «Qorǵaýǵa quqyǵy bar kýágerdi» qorǵaý.
* Ekonomıkalyq qylmystar úshin bas bostandyǵynan aıyrýdyń ornyna birneshe eselengen aıyppuldardy engizý.
II. Qylmystyq protsestiń básekelestik sıpatyn kúsheıtý
* Advokattardyń quqyqtaryn keńeıtý (qorǵaý aktisi, is materıaldarymen tanysý).
* Sotqa balama qorǵaý pozıtsııasyn usyný múmkindigi.
III. Qylmystyq is júrgizýdi ońtaılandyrý
* Prokýrordyń rezolıýtsııasy boıynsha (jeke qaýlysyz) sotqa tartý.
* Qashyqtan bettestirý (onlaın tártipte tsıfrlyq tehnologııa arqyly) múmkindigi.
* Jábirlenýshiniń ornalasqan jeri boıynsha tergeý júrgizý (Internet qylmystar boıynsha).
- Stalkıng úshin qylmystyq jaýapkershilikti engizý, ıaǵnı zańsyz qýdalaý, adamǵa úreı týdyratyn áreketter, onyń ishinde otbasyndaǵy jaǵdaılar eskeriledi. Sonymen qatar, bank kartalary men shottardy zańsyz bergeni úshin jaýapkershilik bolady. Bul óz kezeginde aqshany jylystatý shemalarynda dropperlerdi paıdalanýǵa qarsy shara. Májbúrlep nekege turǵyzǵany úshin qylmystyq jaýapkershilik eskerilgen. Osy jeke qylmys quramy adam urlaý jáne seksýaldyq zorlyq-zombylyq turǵysynda ózekti, - dedi depýtat.
Májilistiń Zańnama jáne sot-quqyqtyq reforma komıtetiniń málimetine qaraǵanda, atalǵan qujatta qylmystyq jaýaptylyqty belgileýge, jaza taǵaıyndaýǵa jáne qylmystyq-quqyqtyq yqpal etýdiń ózge de sharalaryna, úkimniń oryndalýyna baılanysty qoǵamdyq qatynastar retteledi.
Atap aıtqanda, zań jobasynda azamattardy qylmystyq qýdalaý orbıtasyna negizsiz tartýdy bolǵyzbaıtyn normalar kózdelgen. Advokattarǵa aıyptaý aktisine qarama-qarsy qujatty – qorǵaý aktisin sotqa engizý quqyǵy beriledi.
Qamaqqa alý, elden shyǵaryp jiberý, múlikti tárkileý sııaqty qylmystyq jazalardyń qoldanystaǵy túrleriniń erekshelikteri qaıta qaralady. Zań jobasynda shartty túrde merziminen buryn bosatý, jazany aýystyrý, qylmystyq jaýaptylyqtan bosatý, shartty túrde sottaý sııaqty qylmystyq zańnama ınstıtýttaryn qoldaný tetikterin jetildirý boıynsha túzetýler kózdelgen.
Zań jobasyn jumys tobynyń otyrystarynda qaraý barysynda Parlament Májilisiniń depýtattary birqatar túzetý engizdi:
- ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý qoldanylmaıtyn adamdar sanattary keńeıtildi.
- nekege turýǵa májbúrlegeni úshin, sondaı-aq «droperlik» (kıber-alaıaqtyqty júzege asyrý maqsatynda alaıaqtar úshin jalǵan tólem drop-kartalaryn usyný) úshin qylmystyq jaýaptylyq engizildi;
- ózderine qatysty shartty túrde merziminen buryn bosatý qoldanylýy múmkin adamdardyń tizbesi múgedektigi bar balalardy tárbıelep otyrǵan adamdarmen tolyqtyryldy;
- shegilmeıtin temeki buıymdary men veıpterdi satý ne taratý maqsatynda saqtaǵany, jóneltkeni jáne tasymaldaǵany úshin qylmystyq jaýaptylyq belgilendi.
Budan buryn habarlanǵandaı, ınternet alaıaqtarǵa qurbandyq taýyp beretin dropperlerge qylmystyq jaza kúsheıtiledi.