Májilis taqtatas munaıyn óndirýdi yntalandyratyn zańdy qabyldady

ASTANA. KAZINFORM – Búgin Parlament Májilisiniń jalpy otyrysynda «Jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly» Kodeksine kómirsýtekter men ýran salasyndaǵy jer qoınaýyn paıdalanýdy jetildirý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańy ekinshi oqylymda qaralyp, qabyldandy.

Bul zań 2025 jyldyń 8 qazanynda Parlament Májilisinde birinshi oqylymda maquldandy. Onyń negizgi maqsaty – az zerttelgen provıntsııalarda kómirsýtekterdi barlaýǵa ınvestıtsııalyq tartymdylyqty arttyrý úshin barlaý men óndirýge basym quqyq berý, sondaı-aq ýran salasynda memlekettiń múddesin qorǵaý.

- Zań jobasyn ekinshi oqylymǵa daıyndaý barysynda depýtattar múddeli mınıstrlikter men ulttyq kompanııa basshylarymen jáne bıznes ókilderimen birlesip, mıneraldyq-shıkizat bazasyn ulǵaıtýǵa jáne geologııalyq barlaý jumystaryn, sonyń ishinde az zerttelgen, biraq perspektıvaly aýmaqtardy jandandyrýǵa baǵyttalǵan birqatar zańnamalyq ózgeristi egjeı-tegjeıli talqylady. Máselen, ıgerilip jatqan aýmaqtar sheginde qosymsha barlaýdy yntalandyrý maqsatynda kelisimsharttyq aýmaqtardyń aýdany saqtalǵan jaǵdaıda, qoldanystaǵy ken óndirý ýchaskelerin tereńdetýge múmkindik berý usynylady. Qazirgi kezde qoldanystaǵy óndirý ýchaskesiniń sheginde tereń kókjıekterdi barlaýǵa jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵyn tek aýktsıon arqyly alýǵa bolady. Bul normanyń ózindik qıyn tustary bar. Eger aýktsıon nátıjesi boıynsha tereń barlaýdy jańa jer qoınaýyn paıdalanýshy utyp alsa, onda oǵan, sol ken orynda jumys jasap otyrǵan jer qoınaýyn paıdalanýshynyń ınfraqurylymyn paıdalaný qıynǵa soǵady, - dedi Májilis depýtaty Edil Jańbyrshın.

Osyǵan oraı jańa norma munaı-gaz ken oryndaryn ıgerip otyrǵan jer qoınaýyn paıdalanýshylarǵa paıdalanyp otyrǵan ýchaskelerin (taý-ken alańdaryn) 5000 metrge deıin tereńdetýge quqyq berý jańa ken oryndaryn izdeýge yntalandyrady, qorlardyń ósimin qamtamasyz etedi, jer qoınaýyn paıdalanýshynyń ınvestıtsııa tartýǵa qyzyǵýshylyǵyn arttyrady jáne memleketke jańa geologııalyq aqparat alýǵa múmkindik beredi.

- Zańnyń taǵy bir jańalyǵy – aýyr jáne taqtatas munaıy sııaqty óndirýi qıyn kómirsýtekterdi ıgerýdi yntalandyrý. Mundaı kenderdi ıgerý qymbat tehnologııalar men arnaıy ekonomıkalyq jaǵdaılardy talap etedi. Depýtattar osyndaı jobalar úshin jetildirilgen úlgilik kelisimsharttyń krıterıılerin keńeıtýdi usyndy, óıtkeni tıisti qoldaý sharalarynsyz bul jobalardy iske asyrý ekonomıkalyq jaǵynan tıimsiz bolady. Úkimet bul bastamany qoldady. Bul orta merzimdi perspektıvada Shyǵys Qazaqstan oblysyndaǵy Sarybulaq (aýyr munaı) jáne Qyzylorda oblysyndaǵy Qaraǵansaı (taqtatas munaıy) ken oryndaryn ıgerýge múmkindik beredi. Olardyń jıyntyq alynatyn munaı qory A,V,S1 + S2 sanaty boıynsha – 18,7 mln tonna, - dedi depýtat.

Mańyzdy zańnamalyq bastamalardyń biri – gaz jáne gazkondensat ken oryndary boıynsha kúrdeli jobalarǵa úlgilik kelisimshart sharttaryna kóshý protsesin jeńildetý. Bul shekteýli gaz resýrstary men mundaı ken oryndaryndaǵy tómen rentabeldilikti eskersek, ózekti másele sanalady.

- Atap aıtqanda, barlaý kezeńinde burǵylaý jumystaryn oryndamaǵan jer qoınaýyn paıdalanýshylarǵa kúrdeli joba sharttaryn alýǵa tyıym salýdyń ornyna, bul mindettemelerdi daıyndyq nemese óndirý kezeńderinde oryndaý múmkindigin berý usynylady. Bul ózgeris jańa ken ornyn ıgerýge múmkindik beredi. Mysaly, Atyraý oblysyndaǵy Shyǵys Munaıbaı ken ornyndaǵy jıyntyq erkin gazdyń alynatyn qory A,V,S1 + S2 sanaty boıynsha shamamen 14 mlrd tekshe metr, - dedi ol.

Buǵan deıin ýran salasyndaǵy ulttyq kompanııaǵa jańa ken oryndaryn ıgerýde basym quqyq beriletinin jazǵan edik.