Májilis qarýdy qylmystyq maqsatta paıdalanýdy shekteıtin zań jobasyn talqylaıdy
ASTANA. KAZINFORM — Búgin Májilistiń jalpy otyrysynda depýtattar kúzet qyzmeti máselelerine qatysty zań jobasyn ekinshi oqylymda talqylap, Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy zeınetaqy salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisimdi qaraıdy.
Aıta keteıik, 5 jeltoqsanda Májilis spıkeri Erlan Qoshanovtyń tóraǵalyǵymen bıýro otyrysynda búgingi jalpy otyrystyń kún tártibi naqtylandy. Soǵan sáıkes, depýtattar qoldanystaǵy Salyq kodeksine kommýnaldyq menshiktegi energııa óndirýshi uıymdarǵa salyq salý máseleleri boıynsha tolyqtyrýlar engizý týraly zań jobasyn birinshi oqylymda qaraıdy.
Zań jobasyn depýtattar elektr jáne jylý energııasyn, sondaı-aq sýdy bir mezgilde óndiretin uıymdarǵa beriletin memlekettik sýbsıdııalardy tolyq paıdalaný maqsatymen ázirledi.
Qujatta salyq salýdyń quqyqtyq negizi belgilenedi jáne strategııalyq nysannyń paıda salyǵyn tómendetý kózdelgen. Nysan – Aqtaý qalasyn, jaqyn mańdaǵy aýyldardy jáne aımaqtaǵy ónerkásiptik kásiporyndardy elektr energııasymen, jylýmen, tehnıkalyq jáne aýyz sýmen qamtamasyz etetin Mańǵystaý oblysyndaǵy kóp salaly kásiporyn.
Munan bólek, «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine kúzet qyzmeti máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń jobasyn ekinshi oqylymda qaraý usynylady. Bul qujat osy jyldyń 2 sáýirinde maquldanǵan edi. Túzetýlerdi Zańnama jáne sot-quqyqtyq reforma komıtetiniń múshesi Jarqynbek Amantaı tanystyrǵan edi.
Onyń aıtýynsha, túzetýler kúzet qyzmetiniń sapasyn arttyrýǵa jáne kúzet qyzmetin kásipkerlik qyzmet túri retinde odan ári damytýǵa yqpal etedi.
Túzetýlerdiń birinshi blogy osy saladaǵy memlekettik baqylaýdy júzege asyrý nysandary men tártibin jetildirýge, ekinshi blogy qarý ıeleri men kúzet qyzmetimen aınalysatyn uıymdarǵa qoıylatyn talaptardy kúsheıtýge baǵyttalǵan. Endi qarý ıeleri – zańdy tulǵalar óz qyzmetin toqtata turǵan jaǵdaıda 15 jumys kúnniń ishinde qarý men onyń patrondaryn ishki ister organdaryna saqtaýǵa tapsyrýǵa mindetti bolady. Bul norma qarýdy qylmystyq maqsatta paıdalanbaý jáne ulttyq qaýipsizdikke tónetin qaterdi bolǵyzbaý úshin engiziledi.
Bul rette jeke kúzet uıymdary óz qyzmetin toqtata turǵan, toqtatqan nemese qaıta bastaǵan jaǵdaıda, sondaı-aq kúzet qyzmetterin zańdy tulǵa tirkelgen jerden tys jerde kórsetken jaǵdaılarda bul jóninde ýákiletti organdy 5 jumys kúnniń ishinde habardar etýge mindetti. Bul baqylaý sýbektileriniń baqylaýshy organnyń nazarynda bolýyn qamtamasyz etedi. Sonymen qatar kúzet qyzmetteriniń tizbesi «kúzetiletin obektide ótkizý rejımin qamtamasyz etý jónindegi» jańa kórsetiletin qyzmetpen tolyqtyrylady. Ol úshin lıtsenzııasy bar qaýipsizdik uıymdary ǵana tartylýy kerek.
Sonymen qatar jalpy otyrysta 2024 jyldyń 29 qazanynda Ulan-Batyrda qol qoıylǵan Qazaqstan men Mońǵolııa úkimetteri arasyndaǵy zeınetaqy salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly ratıfıkatsııalyq kelisim qaralady. Qujat eki el azamattarynyń zeınetaqymen qamsyzdandyrý salasyndaǵy quqyqtaryn qamtamasyz etýge, sonyń ishinde basqa eldiń aýmaǵyna kóshý kezinde qosymsha múmkindikter berýge, atap aıtqanda, zeınetaqy tólemderin taǵaıyndaý kezinde jumys tájirıbesin eskerýge jáne qosýǵa baǵyttalǵan.
Esterińizge sala ketsek, ótken aptadaǵy Májilistiń jalpy otyrysynda depýtattar aımaqtarǵa saparlary kezinde azamattardan kelip túsken ótinishterdi memlekettik organdardyń qaraý nátıjesi týraly Úkimettiń esebin tyńdady. Sondaı-aq Tsıfrlyq kodeks pen «Quqyq buzýshylyq profılaktıkasy týraly» zańdardy jáne olarǵa ilespe túzetýlerdi ekinshi oqylymda qabyldady, OPEC halyqaralyq damý qorymen negizdemelik kelisimdi ratıfıkatsııalady.
Úkimet esebin Premer-mınıstrdiń orynbasary Qanat Bozymbaev jarııa etip, el turǵyndary memlekettik organdarǵa qandaı máselelermen jıi júginetinin aıtty.
— Bıyl saılaýshylar tarapynan eldiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynyń negizgi baǵyttaryn qamtıtyn 965 ózekti másele kóterildi. Ótinishterdiń shamamen jartysy naqty sektorǵa qatysty boldy. Halyq tarapynan aýyl sharýashylyǵy, ónerkásip, qurylys, tabıǵı resýrstar, ekologııa jáne kólik salalarynda máseleler kóterildi. Suraqtardyń 31 paıyzy áleýmettik salaǵa tıesili. Bul — densaýlyq saqtaý, áleýmettik qorǵaý men bilim berý, sondaı-aq áleýmettik ınfraqurylymnyń sapasy men qoljetimdiligi, — dedi ol.
Esepti tyńdaǵannan keıin Májilis depýtattary Premer-mınıstrdiń orynbasary men Úkimettiń basqa da múshelerine áleýmettik-ekonomıkalyq salaǵa, ınfraqurylym salýǵa jáne basqa da salalarǵa qatysty suraqtar qoıdy. Onyń ishinde aımaqtardaǵy ońaltý ortalyqtarynyń jetispeýshiligi, múmkindigi shekteýli balalarǵa arnalǵan ońaltý jabdyqtaryn salý, tegin dári-dármekpen qamtý, sondaı-aq medıtsına uıymdaryndaǵy baǵa saıasaty, nevrolog dárigerlermen qamtamasyz etý týraly suraqtar boldy. Ásirese, bilim berý máselelerine erekshe nazar aýdaryldy. Aýdandyq deńgeıdegi mektepterdi qarjylandyrý, jasóspirimderge arnalǵan qosymsha bilim berýdi damytý, oqý baǵdarlamalaryn ońtaılandyrý jáne memlekettik granttar boıynsha túlekterdiń úlgerimin baqylaý máseleleri qamtyldy.
Depýtattar, sondaı-aq, aýyldar men shekaralas aýdandarda ınfraqurylym salý men jóndeý, sýbsıdııa men jeńildetilgen nesıe arqyly fermerlerdi, kásipkerlerdi qoldaý sharalaryn, jer resýrstaryn paıdalaný jáne kommýnaldyq qaldyqtardy basqarý, sondaı-aq sý ınfraqurylymyn damytý men sý tasqynynyń aldyn alý máselelerin talqylady.
Osydan keıin depýtattar 2024 jyly 4 qyrkúıekte Astanada qol qoıylǵan Qazaqstan Úkimeti men ORES Halyqaralyq damý qory arasyndaǵy jeke sektordaǵy operatsııalardy uıymdastyrý týraly negizdemelik kelisimdi ratıfıkatsııalady.
Atalǵan qujatty Ulttyq ekonomıka birinshi vıtse-mınıstri Azamat Ámrın tanystyrdy.
— Jalpy, OPEK qory damýshy elderge qaryzdar men tehnıkalyq kómek arqyly qarjylyq qoldaýmen aınalysady. Qor qurylǵan sátinen bastap álemniń 125 elinde 4 myńnan astam jobany iske asyrýǵa 30 mlrd dollardan astam qarajat bóldi. Ortalyq Azııa elderine 20 jyl ishinde 1,4 mlrd dollardan astam qarjy saldy. Qordyń elde jumys isteýi úshin Negizdemelik kelisimdi ratıfıkatsııalaý mindetti shart, bul — onyń jarǵylyq qujattarynda belgilengen standartty shart. Qor qyzmetiniń negizgi baǵyttary ınfraqurylymdy salý jáne damytý, klımattyń ózgerýine qarsy kúres jónindegi sharalar ázirleý, azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etý, energetıkalyq aýysýǵa járdemdesý, tsıfrlandyrý jáne ınnovatsııalar, ShOB úshin ekonomıkalyq múmkindikter jasaý, — dedi Azamat Ámrın.
Qor kelesi qyzmet túrlerin qarjylandyrýy múmkin:
- kommertsııalyq jáne ınvestıtsııalyq bankter, lızıngtik jáne ıpotekalyq kompanııalar;
- ShOB-qa baǵyttalǵan tikeleı ınvestıtsııalar qorlary;
- ulttyq nemese óńirlik damý qorlary;
- mıkro-qarjy uıymdaryn qarjylandyrýy múmkin.
Paıyzdyq mólsherlemeler jyldyq eki jarymnan — bes paıyzǵa deıin quraıdy. Jeńildik kezeńi — 6 aıdan 24 aıǵa deıin bolady. Qaryz alý merzimi 22 jylǵa deıin bolýy múmkin.
Sondaı-aq Májilis «Quqyq buzýshylyq profılaktıkasy týraly» Zań men ilespe qujattardy ekinshi oqylymda qarap, qabyldady.
Zań aıasynda atqarýshylyq qujattardy jeke sot oryndaýshylary arasynda bólý tetigi qaıta qaraldy. Jańa algorıtm sot oryndaýshylary arasynda barlyq sanattaǵy atqarýshylyq qujattardy, onyń ishinde áleýmettik mańyzy bar qujattardy birkelki avtomatty túrde bólýdi qamtıtyn bolady. Bul rette atqarýshylyq qujatty tikeleı jeke sot oryndaýshysyna usyný múmkindigine jol berilmeıdi.
Qoǵamdyq oryndarda bet-álpetti tanýǵa kedergi keltiretindeı búrkemeleýge qatysty zań talaptaryn buzý áreketine ákimshilik jaýapkershilik engiziledi. Atap aıtqanda, quqyq qorǵaý qyzmetin jetildirý, quqyq qorǵaý men azamattyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerlerin jáne áskerı qyzmetshilerdi turǵyn úımen qamtamasyz etý, sondaı-aq ishki ister organdarynyń qyzmeti salasynda artyq zańnamalyq reglamentteýdi bolǵyzbaýǵa qatysty zań aıasynda qoǵamdyq oryndarda bet-álpetti tanýǵa kedergi keltirýge tyıym salý normalary qabyldandy.
Alǵash ret zań talaptaryn buzǵany úshin eskertý jasalady, al bul jaǵdaı qaıtalansa, 10 AEK somasynda aıyppul salynady.
Depýtattar Qazaqstan Respýblıkasynyń Tsıfrlyq kodeksi men oǵan ilespe eki qujatty da qabyldap, Senat qaraýyna jiberdi.
Kodeks jobasy adam múddeleriniń basymdyǵyna; tsıfrlyq ortada jeke tulǵanyń, qoǵamnyń jáne memlekettiń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge; Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes qoljetimdiligi shektelmegen tsıfrlyq jazbalardy izdeý, qalyptastyrý jáne berý erkindigine; Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes qoljetimdiligi shektelmegen memlekettik tsıfrlyq resýrstar men júıelerge qol jetkizý erkindigine; jeke jáne qoǵamdyq múddelerdiń teńgerimin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan.