Májilis aqshany jylystatýǵa, terrorızmdi qarjylandyrýǵa qarsy is-qımyl normalaryn qaraıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Májilistiń jalpy otyrysynda depýtattar qylmystyq jolmen alynǵan kiristerdi zańdastyrýǵa (jylystatýǵa) jáne terrorızmdi qarjylandyrýǵa qarsy is-qımyl máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly zań jobasyn qaraıdy. Sondaı-aq birqatar jańa halyqaralyq qujatty jumysqa alady.
Aıta keterligi, 23 mamyrda Májilis spıkeri Erlan Qoshanovtyń tóraǵalyǵymen bıýro otyrysy ótip, onda búgingi jalpy otyrystyń kún tártibi naqtylanǵan bolatyn.
Sonymen depýtattardyń talqylaýyna birinshi oqylymda qylmystyq jolmen alynǵan kiristerdi zańdastyrýǵa (jylystatýǵa) jáne terrorızmdi qarjylandyrýǵa qarsy is-qımyl máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly zań jobasyn qaraý engiziledi. Qujat ulttyq zańnamany halyqaralyq standarttarǵa, atap aıtqanda Aqshany jylystatýǵa qarsy kúrestiń qarjylyq sharalaryn ázirleý tobynyń (FATF) usynymdaryna sáıkestendirý maqsatymen ázirlengen.
Zań jobasy aıasynda qarjylyq monıtorıng sýbektileriniń tizimin keńeıtý usynylady. Olardyń qataryna uıaly baılanys operatorlaryn jáne «Azamattarǵa arnalǵan úkimet» memlekettik korporatsııasyn qosý kózdelip otyr.
Sondaı-aq qarjylyq monıtorıng sýbektileriniń ýákiletti organǵa kúmándi qyzmet jóninde habarlama jiberý mindetin engizý usynylady. Budan bólek, qolma-qol túrde mádenı qundylyqtardy satyp alý nemese satý, olardy ákelý nemese áketý, sondaı-aq tsıfrlyq aktıvtermen jasalatyn operatsııalar boıynsha 5 mıllıon teńgege teń nemese odan asatyn somaǵa shekti mán belgilenedi.
Sonymen qatar zań jobasynda qarjylyq operatsııalardyń ashyqtyǵyn arttyrýǵa, qarjylyq monıtorıng júıesin nyǵaıtýǵa jáne kiristerdi zańsyz jolmen zańdastyrýǵa (aqshany jylystatýǵa) ári terrorızmdi qarjylandyrýǵa qarsy kúres sharalaryn kúsheıtýge baǵyttalǵan birqatar basqa norma da qarastyrylǵan.
Ekinshi oqylymda depýtattarǵa Qylmystyq, Qylmystyq-protsessýaldyq jáne Qylmystyq-atqarý kodeksterin ońtaılandyrýǵa qatysty túzetýlerdi qaraý usynylyp otyr. Zań jobasyn Prezıdenttiń 2022 jylǵy 1 qyrkúıektegi «Ádiletti memleket. Birtutas ult. Berekeli qoǵam» Qazaqstan halqyna joldaýy aıasynda berilgen tapsyrmalaryn oryndaý úshin Úkimet ázirlegen. Bul túzetýler quqyq ústemdigin qamtamasyz etýge, memlekettik májbúrleý sharalaryn ádilettilik pen jaýapkershiliktiń sáıkestik qaǵıdattaryna saı keltirýge, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń joǵary konstıtýtsııalyq qundylyqtary men negizgi qyzmet qaǵıdattaryn tıimdi qorǵaýǵa baǵyttalǵan.
Sonymen qatar depýtattar «Nysanaly kapıtal qorlary (endaýment-qorlar) týraly» jáne ishki ister organdarynyń qyzmeti salasyndaǵy normalardyń artyq (shamadan tys) zańnamalyq reglamenttelýin bolǵyzbaý máselelerine qatysty zańnamalyq túzetýlerdi qaraıdy.
Jalpy otyrysta Májilis birqatar jańa halyqaralyq qujatty jumysqa alýdy josparlap otyr. Olar:
- Reseı Federatsııasymen Qostanaıdaǵy Chelıabi memlekettik ýnıversıtetiniń fılıalynyń jumys isteýi týraly kelisim
- Túrikmenstanmen qylmyspen kúreste yntymaqtastyq jónindegi kelisim
- Qatar memleketimen qazaqstandyq azamattardy jumysqa ornalastyrýdy retteý týraly kelisim
- 2003 jylǵy 25 jeltoqsanda jasalǵan Qyrǵyz Respýblıkasymen memlekettik shekaradaǵy ótkizý pýnkteri týraly kelisimge ózgerister engizý týraly hattama.
Munan bólek, kún tártibiniń jobasynda Senat usynǵan «Akvasharýashylyq týraly» zańnyń jekelegen baptarynda jańa redaktsııada engizilgen ózgerister de qaralady.
Ótken aptadaǵy Májilistiń jalpy otyrysynda Túrikmenstan jáne Qyrǵyz elimen aradaǵy kelisimderdi ratıfıkatsııalaýǵa qatysty zań jobalary qabyldanyp, birqatar jańa halyqaralyq kelisim jumysqa alynǵan edi.
Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary Álibek Qýantyrovtyń málimdeýinshe, Qazaqstan men Túrikmenstan arasyndaǵy qarym-qatynas táýelsizdik alǵan sátten bastap dostyq, yntymaqtastyq rýhynda damyp keledi.
- Ótken jyly qazaqstandyq ınvestorlardan Túrikmenstanǵa tikeleı ınvestıtsııanyń jalpy aǵyny - 16,1 mln AQSh dollary. Bul - 2023 jylmen salystyrǵanda 24% joǵary. Al 2008 jyldan bastap sanasaq, bizdiń Túrikmenstanǵa quıǵan ınvestıtsııamyz kólemi 113 mln AQSh dollarǵa jetti. Byltyr Túrikmenstannan Qazaqstanǵa 0,4 mln AQSh dollar kóleminde ınvestıtsııa keldi. 2008 jyldan bastap eseptesek, 24 mln AQSh dollar ınvestıtsııa quıyldy. 2024 jyly ekijaqty taýar aınalymy 1,3%-ǵa tómendep, 555 mln AQSh dollar boldy, - deıdi ol.
Depýtattar qabyldaǵan «Qazaqstan Respýblıkasy men Qyrǵyz Respýblıkasy arasyndaǵy odaqtastyq qatynastardy tereńdetý jáne keńeıtý týraly shartty ratıfıkatsııalaý týraly» zań boıynsha baıandama jasaǵan Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary Aqan Rahmetýllınniń aıtýynsha, sharttyń maqsaty - qazaq-qyrǵyz yntymaqtastyǵynyń keshendi damýyna qosymsha serpin berý. Qujatta saıası, áskerı, saýda-ekonomıkalyq, ınvestıtsııalyq, aýyl sharýashylyǵy, kólik-tranzıt, sý-energetıka, bilim berý, ǵylymı-tehnıkalyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq salalardaǵy ózara tıimdi yntymaqtastyqty keńeıtý jáne ekijaqty ózara is-qımyldy keshendi damytý eskerilgen.
- Osy qujat ary qaraı barlyq baǵytta jumys isteýge, odaqtastyqty jan-jaqty tereńdetýge arnalǵan. Qujat Qazaqstan men Qyrǵyzstan arasyndaǵy Joǵary memleketaralyq keńes aıasyndaǵy, sondaı-aq parlamentaralyq baılanystardy nyǵaıtýǵa járdemdesedi. Geosaıası turaqsyzdyq jaǵdaıynda osy shartty ratıfıkatsııalaý - saıası dıalogti, qaýipsizdikti qamtamasyz etý salasyndaǵy ózara is-qımyldy damytý jáne eki memlekettiń ornyqty damýy úshin berik negiz bolady. Qyrǵyz jaǵy ratıfıkatsııa rásimderin aıaqtaǵany týraly 2024 jyldyń 17 jeltoqsanynda habarlady. Bul shart halyqtarymyzdyń túbegeıli múddelerine saı keledi dep baıandaımyz, - dedi Syrtqy ister mınıstriniń birinshi orynbasary.
Sondaı-aq Májilis ekinshi oqylymda mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly zańdy, Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine ınnovatsııalyq qyzmet salasyn memlekettik qoldaý júıesin jetildirý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly zańdy qabyldady.