Marat Ahmetjanov: Tsıfrlandyrý - sybaılas jemqorlyq táýekelderin azaıtýdyń kepili
Vedomstvo basshysynyń jumys sapary oblys ákimi Jeńis Qasymbekpen birge el Prezıdentiniń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda qurylǵan «Senim-109» biryńǵaı shuǵyl qyzmet úılestirý ortalyǵyn aralaýdan bastaldy. Ortalyq táýlik boıy oblys turǵyndarynyń ótinishterin qabyldaıdy. Olardy mamandar saralap,n máselelerdi belgilengen merzimde sheshý úshin memlekettik organdar men kommýnaldyq qyzmetterge jiberedi. Óz kezeginde, turmystyq sybaılas jemqorlyq faktileri men qolaıly jaǵdaı jasaý máseleleri boıynsha azamattardyń barlyq ótinishteri shuǵyl jáne jedel sharalar qabyldaý úshin «Adaldyq alańy» jobalyq keńsesine joldanady. 2020 jyldyń qarasha aıynda joba oblystyń barlyq aýmaǵynda keńeıtildi jáne óńirdiń 300-den astam memlekettik jáne kommýnaldyq mekemelerin qamtydy. Bul qamtý deńgeıi boıynsha respýblıkadaǵy jalǵyz joba. Ortalyqtyń jumysy barysynda 200 myńnan astam ótinish qabyldandy.
Munda Tóraǵa men óńir basshysyna memlekettik satyp alýdy ótkizýdiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý jáne jumys berýshiler týraly tolyq aqparat alýǵa arnalǵan «Parasatty merdiger» pılottyq jobasy tanystyryldy. Joba memlekettik satyp alý portalynan Qaraǵandy oblysyndaǵy taýarlardy, jumystardy jáne qyzmetterdi satyp alý týraly aqparatty avtomatty túrde alýdy qamtıdy.
Sondaı-aq, Agenttik Tóraǵasy Qaraǵandy oblystyq sotyna baryp, onyń front-ofısiniń qyzmetimen tanysty.
Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet basshysy E. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy ýnıversıtetiniń stýdentterine qyzmet kórsetý ortalyǵynyń qyzmetimen tanysyp, JOO-nyń professorlyq-oqytýshylyq quramymen kezdesý ótkizdi. M. Ahmetjanov óz sózinde: «Búgingi tańda sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımylda onyń aldyn alý máselelerine erekshe kóńil bólinýde. Aldyn alýdy tek sybaılas jemqorlyq táýekelderin júıeli túrde joıý ǵana emes, sondaı-aq sybaılas jemqorlyqqa qarsy mádenıetti qalyptastyrý dep túsiný kerek. Sybaılas jemqorlyqtyń alǵysharttary men ákimshilik kedergilerdi joıýda ǵylymı tásilder men tsıfrlyq tehnologııalardy qoldaný qajet. Sonymen qosa, óskeleń urpaq arasynda jemqorlyqqa qarsy aǵartý jumystaryn júrgizýdi umytpaý kerek. Óıtkeni onyń negizderin bilse, keıin emtıhan tapsyrýdyń jáne jumysqa ornalasýdyń zańsyz joldaryn izdeýdiń qajeti bolmaıdy», - dedi.
Tóraǵanyń sapary QR Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is–qımyl agenttiginiń Qaraǵandy oblysy boıynsha Departamentine baryp, «Antikor ortalygy» men «Saryarqa - Adaldyq alańy» jobalyq keńsesiniń qyzmetimen tanysýmen aıaqtaldy. Departamenttiń jeke quramymen kezdesý barysynda vedomstvo basshysy bıylǵy jyldyń 6 aıyndaǵy qyzmetiniń negizgi baǵyttary týraly aqparatty tyńdady.
Máselen, Qaraǵandy oblysy boıynsha Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet eseptik kezeńdk 42 quqyq buzýshylyqty tirkedi (2020 j. - 89, tómendeýi 52%), onyń ishinde sybaılas jemqorlyq sanatyna jatqyzylǵandar – 31 nemese 74% (2020 j. – 47, tómendeýi 34%). Anyqtalǵan sybaılas jemqorlyq qylmystardyń kópshiligi paraqorlyq faktilerine tıesili - 24 qylmys nemese 77% (2020 j. – 18, 25% - ǵa ósti). Tirkelgen 42 qylmystyń 31-i aýyr qylmys sanatyna jatady nemese 74%. Sybaılas jemqorlyq qylmys jasaǵan 26 tulǵa áshkerelendi (2020 j. - 64), onyń ishinde oblystyq deńgeıde 4 basshy bar.