Mańǵystaýda jarylaıyn dep turǵan «jara» kóp - Edil Jańbyrshın
«Keıingi jyldary elimizdiń batys óńirlerinde munaı-gaz kásiporyndarynda qyzmet kórsetetin servıstik kompanııalar jumysshylarynyń ereýilderi jıilep ketti. Kúni keshe bir top mańǵystaýlyq munaıshylar óńirde óz máseleleleri sheshilmegesin Astanaǵa keldi. Ótken jyly da osyndaı oqıǵa bas qalamyzda oryn alǵan bolatyn. Sonymen qatar, keshegi saılaýaldy úgit-nasıhat kezinde birneshe servıstik kompanııar «Samuryq-Qazyna» qorynyń erejeleriniń talaptarynyń eskirgenin jáne qazirgi jaǵdaıǵa sáıkes kelmeıtinin aıtyp, shaǵymdanǵan bolatyn. Máselen, Mańǵystaýda bir jaýapkershiligi shekteýli seriktestik jumyssyzdyq beleń alǵan Jańaózen qalasynda, Jetibaı kentinde, Munaıly aýdanynda tsehtar ashyp, negizinen jergilikti áıel azamattardy turaqty jumyspen qamtyp, munaı kompanııalaryna arnaıy kıim tigýdi qolǵa alǵan bolatyn. Alaıda, jyl saıyn ótetin tenderlerdiń kesirinen kontrakt ala almaı qalsa nemese baǵa dempıngisinen shart somasy edáýir tómendese, 90% jumysshy jumyssyz qalaıyn dep otyr. Mundaı mysaldardy kóptep keltirýge bolady», - dedi E. Jańbyrshın Úkimet basshysy Álıhan Smaıylovtyń atyna joldaǵan saýalynda.
Osy oraıda ol Májilistiń jetinshi shaqyrylymynda Mańǵystaýdaǵy jumyssyzdyqqa jáne eńbek daýlaryna qatysty máseleler kóterilgenin eske saldy.
«Biraq, Úkimet, «Samuryq-Qazyna», «QazMunaıGaz» jáne jergilikti atqarýshy bılik tarapynan júıeli jumystar, tıisti nátıje bolmady. Al, Mańǵystaýda jarylaıyn dep turǵan «jara» kóp. Olardy keshendi túrde «emdeýmen» aınalyspasa, daý-damaı ári qaraı jalǵasyp, ýshyǵa beredi. Úkimet komıssııasyn qurý jóninde sizge hatta joldadyq. Oǵan áli jaýap bermedińiz. Qashanǵy kózdi jumyp, qulaqty bitep, aýyzdy býyp otyra beresizder. Máseleni sheshetin ýaqyt ótip bara jatyr. Erteń, «qolymyzdy mezgilinen kesh sermedik» dep júrmeńizder. Servıstik jáne basqa da merdiger kompanııalar bıýdjetke salyǵyn tólep, ózderine ınvestıtsııa quıyp, halyqty turaqty jumyspen qamtamasyz etýge múddeli. Biraq kelesi faktorlar: tenderlerdiń ádiletsiz ótýi, jemqorlyq, tarıfterdiń tómendigi, baǵa dempıngisi jáne basqa da máseleler oǵan múmkindik bermeı otyr. Bul óz kezeginde kompanııalardaǵy jalaqy deńgeıiniń tómen bolýyna, áleýmettik paketterdiń tólenbeýine, eńbek qaýipsizdiginiń saqtalmaýyna, tehnıkalardyń jańalanbaýyna sebep bolyp otyr. Aıta ketetin jaıt, ótken senbi kúni Aqtaý qalasynda ereýilge shyqqan «BerAlı Mańǵystaý Company» mekemesiniń basshylarymen kezdestim, joǵaryda keltirilgen kemshilikterdi olar da aıtty», - dedi depýtat.
Onyń paıymynsha, «Samuryq-Qazyna» qory ózderiniń erejelerine tıisti ózgeristerdi shuǵyl túrde engizýi qajet.
«Birinshiden, baǵa dempıngisine shekteý qoıý kerek. Mysaly, tender kezinde baǵany 10 paıyzdan tómen túsirmeý kerek. Ekinshiden, servıstik kompanııalarmen kópjyldyq kelisimsharttarǵa otyrý máselesi sheshilsin, ıaǵnı kompanııalar jumysynyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý qajet. Úshinshiden, tenderge shyǵarylatyn jumystar men qyzmetterdiń qarjy kóleminde eńbekaqy qory jáne áleýmettik paket bólek kórsetilip, ol baǵa oıynyna túspeýi kerek. Bul jumysshylardyń durys jalaqy alýyna, áleýmettik jaǵynan qorǵalýyna kepili bolady jáne tenderdi utyp alǵan kompanııalardaǵy jaǵdaıdy memlekettik organdar men tapsyrys berýshi jaǵynan baqylap otyrýǵa múmkindik týady. Budan basqa keshegi daý týǵyzǵan tenderlik protsedýralardy jan-jaqty zerttep, eger kemshilikter anyqtalsa, tıisti sheshim qabyldamaǵan kvazımemlekettik mekemelerdiń laýazymdy tulǵalarynyń jaýapkershiligi qaralsyn», - dedi Edil Jańbyrshın.
Budan buryn habarlanǵandaı, Astanada narazylyqqa shyqqan munaıshylar Jańaózenge qaıtty.
