Mańǵystaýda Kaspıı teńizin zertteıtin ǵylymı ortalyq ashylady

AQTAÝ. QazAqparat - Óńirde Kaspıı teńiziniń jaǵdaıyn zertteıttinǵylymı ortalyq ashylady. Búgin Túpqaraǵan aýdany ákimdigi men Yessenov ýnıversıteti osyndaı memorandýmǵa qol qoıdy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Ekijaqty áriptestik negizinde shet elderden kelgen mamandar Kaspııdiń balyqtary men ósimdikteri týraly aqparat jınaqtaıdy.

Balyqtar popýlıatsııasyn zertteý. Olardyń júzý aǵysynyń baǵytyn anyqtaý. Kaspıı teńiziniń ekologııalyq máseleleriniń aldyn alý. Bul ekijaqty áriptestik arqyly júzege asyrylatyn qadamdar. Reseı, Koreıa, Ázerbaıjannan kelgen ǵalymdar men mamandar Kaspııdi zertteýge atsalysady. Osylaısha,óńirge ǵana emes, respýblıkaǵa tıimdi jobanyń berer múmkindigi mol bolmaq.

«Kaspıı óńirinde teńizdiń jaǵdaıyn zertteıtin ǵylymı-zertteý ınstıtýttary jasaqtalmaǵan. Qazirgi tańda Kaspııdiń temperatýrasynyń ózgerýi, balyq mıgratsııasy keń aýqymda zerdelenbegen dep aıtýǵa bolady. Tek tehnogendi faktorlar bolǵan jaǵdaıda ǵana ǵalymdar kelip ketedi. Endi turaqty túrde aınalysatyn kez keldi. MGÝ bazasyndaǵy okeanologııa ınstıtýtymen birge 1 jyl buryn osy týraly bastadyq, birge jumys jasaýdamyz»,-deıdi Sh. Esenov atyndaǵy KMTIÝ rektory Berik Ahmetov.

Joba maqsaty - teńizde balyq qoryn kóbeıtýge atsalysý. Sondyqtan3 jyl ishinde Kaspıı teńizi tolyǵymen zerttelmek. Balyq sharýashylyǵyn damytý úshinkásiporyndarymen de baılanys ornatylmaq. Sý temperatýrasy tómen bolǵandyqtan, ony energııa qýatyn paıdalaný arqyly jylytý týraly usynystar ázirlenedi. Aýyl turǵyndarynyń aıtýynsha, osydan 15-20 jyl buryn Fort-Shevchenko, Baýtıno, Atash jaǵalaýlarynda balyq mol bolǵan. Al, qazir ashyq teńizge shyǵyp kememen aýlaýǵa da múmkindik bolmaı otyr.

«Birinshiden tehnıkanyń jetispeýshiligi, ekinshiden jaǵada saqtaıtyn qoımanyń joqtyǵy, úshinshiden qaıta óńdeıtin tsehtyń joqtyǵy. Osy jumystar balyqtyń damýyna birden-bir kedergiler dep ataýǵa bolady»,-deıdi Túpqaraǵan aýdandyq aýyl sharýashylyǵy jáne veterınarııa bóliminiń basshysy Dáýlet Ýtebalıev.

Aýdanda 6 aıda 18 lıtsenzııasy bar tabıǵat qoryn paıdalanýshylarǵa 10 túrli balyq aýlaýǵa ruqsat etilgen. 1859 lımıt belgilengen. Qazir 111 brıgada, 480 adam ruqsat alyp otyr. Bul kórsetkish, bolashaqta artýy úshin balyq sanyn arttyrý kerek,-deıdi turǵyndar