Mańǵystaýda ıtbalyqtardy qorǵaıtyn joba qolǵa alyndy

AQTAÝ. QazAqparat – Mańǵystaýda Kaspıı teńizindegi ıtbalyqtardy saqtaıtyn joba qolǵa alyndy. Bul týraly qoǵamdyq kommýnıkatsııa ortalyǵynda ótken brıfıngte «Gıdrobıologııa jáne ekologııa ınstıtýty» mekemesiniń batys sektorynyń basshysy Tımýr Baımuqanov málim etti. Onyń aıtýynsha, Kaspıı teńiziniń bıoalýan túrliligin saqtaýǵa arnalǵan zertteýler men sharalar júrgizýdi kózdeıtin joba qolǵa alyndy, dep habarlaıdy QazAqparat.

Joba aıasynda 15-28 qyrkúıek aralyǵynda Jańa, Teńiz, Podgornyı, Rybachıı, Qulaly araldarynyń jaǵalaýynda jáne araldar arasyndaǵy qaırańdar ýchaskesinde, Itbalyq Arhıpelagy araldarynyń uzyna boıyna tekserý júrgiziledi. Sondaı-aq, qoqys pen torlardy jınaý boıynsha jumystar qolǵa alynbaq. Spıkerdiń sózinshe, Kaspıı ıtbalyǵy balyq aýlaýǵa arnalǵan torǵa túsýden ólip jatyr.

Osy joba aıasynda 2019 jyldyń kúzinde Túpqaraǵan jartyaralynyń batys jaǵalaýynda júrgizilgen óli ıtbalyqtardyń denesin zertteýdiń nátıjeleri olardyń ólimine balyq aýlaý torlaryna túsýi sebep bolǵanyn kórsetti. Bul ekspedıtsııa 2019 jyldyń qyrkúıek-qazan aılarynda uıymdastyrylyp, 3 aptaǵa sozyldy.

«Osy ýaqyt aralyǵynda 500-ge jýyq tor jáne 6 500 kg ózge de qaldyqtar (onyń ishinde shyny, plastık, turmystyq qaldyqtar) jınap alyndy. Kaspıı teńiziniń jaǵalaý bóligindegi 94 kılometr aýmaq tazartyldy. Jaǵalaýdan tabylǵan torlardyń kópshiligi monojipten jáne iri kózdi tordan turatynyn atap ótken jón. Naqty osylar ıtbalyq úshin óte qaýipti. Sebebi janýarlar torǵa tez oralyp, óledi nemese tordyń úzilgen bóligine oralyp, jaralanady, keıin báribir osy jaıt olardyń ólimine ákelip soǵady. Jaǵalaýdan sonymen qatar kóp mólsherdegi qoqys tabyldy. Tekserý barysynda eni 50-den 100 metrge deıingi joldyń ár shaqyrymynan orta eseppen 120 kg bolatyn plastık bótelkeler jáne ózge de qatty turmystyq qaldyqtar tabyldy», - deıdi T.Baımuqanov .

Zertteýler plastık materıaldyń óte usaq bólshekterge bólinetinin kórsetti. Spıkerdiń aıtýynsha, ıtbalyqtar qorektený kezinde plastık materıaldardy jutýy múmkin.

«Sonymen qatar, mıkroplastık janýarlardyń aǵzasyna taǵam tizbegi arqyly, ıaǵnı olar jegen balyqtar men shaıan tárizdiler arqyly enedi. Kaspıı ıtbalyǵy taǵam tizbegin tuıyqtaýshy bolǵandyqtan, olardyń aǵzasynda plastık bólshekterdiń bar-joǵyn zertteý máselesi óte ózekti bolyp tur. Jaǵalaýda jáne Itbalyq araldarynyń akvatorııasynda ıesiz torlardy jınaý Kaspıı ıtbalyǵynyń tirshilik etý mekenin saqtap qalý úshin qajet. Kaspıı teńizin qoqystan tazartý men tordan aryltýdyń mańyzy óte zor», - deıdi ol.

Avtor: Ásel Tumashqyzy