Mańǵystaýlyq sheber túıeniń jilikterinen kádesyı jasaıdy
AQTAÝ. KAZINFORM – Mańǵystaýlyq Aldabergen Tilenbaev árkim aınalysa bermeıtin, mashaqaty kóp, súıek joný ónerimen aınalysady. Ol túıeniń jilikterin qaınatyp, sýret salyp, úıge sándikke iletin kartınalar jasaıdy. Erekshe qolónerdi jańǵyrtyp júrgen sheber Kazinform tilshisine bergen suhbatynda kásibiniń qyr-syrymen bólisti.
Aldabergen Tilenbaev Beıneý aýdany Sarǵa aýylynda turady. Mamandyǵy – muǵalim ári kásibı sýretshi. Eldimekendegi mektepte kórkem eńbek jáne beıneleý óneri pánderinen sabaq beredi.
Ol qoly bosaǵanda súıek jonýmen aınalysady. Keıipkerimiz 2000 jyldary osy qolóner túrine qyzyqqanyn aıtady. Keıin sheteldik sheberlerden sabaq alyp, kásibı túrde aınalysa bastaǵan.
– Súıek jonýdy janyma jaqyn óner túri desem bolady. Tas dáýirine deıin adamdar osy qolónermen aınalysqan. Oǵan tabylǵan qazba jumystary dálel. Áýelde soǵan qyzyǵyp, biraz izdendim. Biraq ol kezde áleýmettik jelide bul týraly mardymdy maǵlumat bolmady. Súıek jonýmen kóbinese ıakýttar men nenetster aınalysady. Olarǵa baryp, biraz sabaq aldym, - deıdi sheber.
Aldabergen Tilenbaev kóbinese túıeniń jilikterin paıdalanady. Sebebi, mańǵystaýlyqtar negizinen túıe janýaryn ósiredi. Keıde jylqy men sıyrdyń da súıekteri kádege jaraıdy.
– Aýylda soǵym soıylady. Úıdegiler de, aǵaıyn-týmalastar da mal soıady. Solardan uıalmaı jınap alatynmyn. Qazir et dúkenderi kóbeıdi, bútindeı, mújilmegen jilikterdi sodan satyp alamyn. Sosyn súıekterdi aldymen 3-4 ret qaınatyp, maıyn shyǵaramyn. Áıtpese, oıý qıyn bolady. Qaınatqan saıyn súıek aǵaryp, jumsara túsedi, - deıdi Aldabergen Tilenbaev.
Sheber súıekke Mańǵystaýdyń kórikti jerlerin, salt-dástúrin, jan-janýarlaryn beıneleıdi. Sýrettiń mazmunyna qaraı, oǵan jumsalatyn ýaqyt ta ártúrli. Keıde bir týyndyny 2-3 aılap salsa, keıbirin 1 aptada daıyndaıdy.
– Meniń jumystarymdy kartınaǵa jatqyzýǵa bolady. Olardy sheteldikter qyzyǵyp alady. Sosyn syıly, qurmetti qonaqtar kelgende ákimdiktegiler, kásipkerler solarǵa berý úshin satyp alady. Odan bólek qolónerdi jaqsy kóretin adamdar da qyzyǵýshylyq tanytady. Bıyl «Aqtaý – túrki áleminiń mádenı astanasy» jyly aıasynda kóptegen týyndymdy usyndym, - deıdi sheber.
Aldabergen Tilenbaev osy kezge deıin 150-den astam týyndy jasap shyǵarǵan. Onyń bir bóligi oblysta ótken TÚRKSOI sharalarynda shetildik qonaqtarǵa syıǵa berilgen. Sheber súıek joný ónerin odan ári damytyp, shákirt tárbıeleýdi josparlap otyr. Alaıda, asqan shydamdylyqty talap etetin ónerdi meńgerýge nıetti jan joqtyń qasy.
– Ónerimdi damytýym kerek. Alda biraz maqsat-josparym bar, sol úshin súıek jonýdy tastap kete almaımyn. Sarǵa aýylynda 2 úıirmem bar. Onyń biri – músin óneri. Er balalarǵa qolónerdiń qyr-syryn úıretemin. Beıneýdegi óner mektebinde aýla klýbynda sabaq beremin. Shákirt tárbıelep jatyrmyn. Biraq kazirgi jastar kóp ýaqytty alatyn jumystarǵa shydamaıdy. Olarǵa tez, jarty saǵatta daıyndaıtyn jumys qajet. Sondyqtan shynymdy aıtsa, ózim sııaqty adam tabý qıyndaý bolyp tur. Men mysaly súıek jonýǵa otyrsam, saǵatqa qaramaımyn, eki kúndeı uıyqtamaı júre beremin, - deıdi ol.
Mańǵystaýlyq sheber súıek joný óneriniń elimizde nasıhattalmaıtynyna qynjylady. Ol bolashaqta turmysta qoldanatyn buıymdar jasaǵysy keledi. Qazir súıekten syrǵa, saqınalar daıyndaıdy.
– Bul óner bizde nasıhattalyp jatqan joq. Men sheberligimdi shyńdaý úshin, Reseıge jylda baramyn. Olar súıek joný óneriniń álem boıynsha astanasy bolý úshin qatty jumystanyp jatyr. Baǵalary da óte joǵary, 7-8 mıllıon teńgege deıin barady. Olar mamonttyń súıeginen, buǵy men bulannyń múıizinen jasaıdy. Bizde árıne ondaı súıekter tapshy. Sondyqtan túıeniń jilikterin paıdalanamyn, - deıdi A.Tilenbaev.
Buǵan deıin, Aqtaýdaǵy 4-6 jastaǵy balalardan quralǵan urmaly aspaptar orkestri týraly jazǵan bolatynbyz.