Mańǵystaýda atom energetıkasy salasynda jaqsy tájirıbe jınaldy – sala ardagerleri
AQTAÝ. KAZINFORM – Mańǵystaý oblysynyń ardagerler keńesi atom energetıka salasynyń mamandarymen júzdesip, AES qurylysyna qatysty qoǵamdy tolǵandyrǵan máseleler tóńireginde pikir almasty.
Atap aıtqanda, kezdesýge Mańǵystaý energokombınatynyń qurylysyna, BN-350 reaktorlyq qondyrǵysynyń iske qosylýyna qatysqan ardagerler men kásiporyn qyzmetkerleri qatysty.
Mańǵystaý atom energetıkalyq kombınatyndaǵy BN-350 reaktorlyq qondyrǵysynyń dırektory Marat Moldaǵulovtyń aıtýynsha, sońǵy úlgimen salynatyn AES elektr qýatyn óndiretin ózge stantsııalarǵa qaraǵanda eń qaýipsiz jáne ekonomıkalyq turǵydan eń tıimdisi ári turaqty bolyp sanalady.
– Qazirgi ýaqytta álemde shamamen 400-ge jýyq reaktorlyq qondyrǵy jumys istep tur. Olardyń ishinde 200-den astamy – atom stantsııasy. Amerıka, Frantsııa, Qytaı, Reseı, Úndistan sııaqty iri memleketterde reaktorlar salynǵan. Al, Túrkııada qazir eń úlken atom stantsııasy salynyp jatyr. Qazirgi tańda atom stantsııalary barlyq protsestiń tolyq qaýipsizdigin qamtamasyz etedi dep atom energetıkasy mamany retinde aıta alamyn. AES-tiń qaýipsizdigi kóptegen ereje men qaýipsizdik sharalarymen kepildendirilgen, - dedi ol.
Ardagerler keńesiniń múshesi, ıadrolyq fızıka mamany Akylbek Ahmetov atom elektr stantsııasyn salý eldiń ary qaraı damýy men Qazaqstannyń energetıkalyq táýelsizdigi úshin óte mańyzdy ekenin aıtty.
– Biraq, eń aldymen, bizdi, osy eldiń azamattaryn halyqtyń jáne qorshaǵan ortanyń ekologııalyq qaýipsizdigi tolǵandyrady. Ol – zańdylyq. Mańǵystaýda atom energetıkasy salasynda jaqsy tájirıbe jınaldy. Reaktorlyq qondyrǵy jumys istegen ýaqytta eshqandaı apattar men eleýli oqıǵalar bolǵan joq. Sondyqtan osy sala ardagerleri men qyzmetkerleriniń bilimi men joǵary kásibı biliktiligi eldiń energetıkalyq bolashaǵynyń negizin qalap otyr, - dedi ol.
Sonymen qatar aqsaqaldar atom elektr stantsııasy salynatyn aımaqtyń ekologııalyq jaǵdaıyna alańdaýshylyqtaryn bildirdi.
– Eger sý qoımasy jaǵasynda atom elektr stantsııasy nemese atom energetıkalyq kesheni salynsa, ol birden radıoaktıvti kólge aınalady degen pikir – múldem qate. Mysal retinde MAEK-tiń sýy salqyndatylyp tógiletin Qarakól kólin keltiremin. Búginde bul tabıǵı rezervatqa aınalyp, aqqýlar, pelıkandar, qoqıqazdar ushyp keledi. Demek, ushyp keletin qustardyń qorektenýine jaqsy qalyptasqan faýna men flora bar. Josparlanǵan mekende AES salynbas buryn, tıisti salqyndatqysh qurylǵylar – gradırnıalar ornatylady. Sonymen qatar jylý bóletin elementpen tikeleı janasatyn birinshi kontýr jabyq júıede jumys isteıdi. Onda arnaıy daıyndalǵan sý paıdalanylady. Birinshi kontýrdan jylýdy alyp, týrbınalarǵa bý beretin ekinshi kontýr da jabyq tsıklde jumys isteıdi. Sondyqtan AES salynatyn aýmaqtyń janynda úsh satyly qaýipsizdik saqtalady», - dep atap ótti Marat Moldaǵulov.
Kezdesý barysynda Aqtaýda shırek ǵasyr buryn jumys istegen BN-350 reaktorlyq qondyrǵysynyń aımaqtyń ómiri men damýyna tıgizgen oń áserin eske alyp, sol kezde aýyz sý men elektr energııasynyń tapshylyǵy bolmaǵanyn aıtty.
Qarııalardyń aıtýynsha, Aqtaýda atom stantsııasy iske qosylǵan soń shól dalaǵa jan bitip, tirshiliksiz jatqan túbek alyp shaharǵa aınaldy. Úzdiksiz kelip turǵan elektr qýatynyń arqasynda iri óndiris oshaqtary paıda boldy. Sol kezde-aq atom energetıkasynyń óndiristiń qozǵaýshy kúshi ekeni anyq kóringeni aıtyldy.
