«Máńgilik tilge jete mán berilmedi» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» agenttigi respýblıkalyq basylymdarda 1 aqpan, senbi kúni jaryq kórgen ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

Keshe Premer-Mınıstrdiń orynbasary Gúlshara Ábdihalyqovanyń qatysýymen Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń keńeıtilgen alqa májilisi boldy. Onda Bilim jáne ǵylym mınıstri Aslan Sárinjipov ótken jylǵy jumystarǵa, aǵymdaǵy jyly atqarylatyn mindetterge, ózge de keleli isterge toqtaldy. Osy alqaly jıyn arqaý bolǵan maqala el gazeti «Egemen Qazaqstanda» «Máńgilik tilge jete mán berilmedi» degen taqyryppen jarııalandy. Basylymnyń jazýynsha, orta bilim berý salasynda Nazarbaev zııatkerlik mektepteriniń tájirıbesi negizinde qoldanystaǵy 11 jyldyq bilim berý standartyn jańartý josparlanyp otyr eken. Sondaı-aq, bastapqy, negizgi jáne joǵary mektepke qajet tyń standarttar ázir­lenbek. Muǵalimderdiń bi­liktiligin arttyrý jáne qaı­ta daıarlaý baǵdarlamasy je­tildiriletin kórinedi. Bul joba boıynsha 120 myń muǵalim osyndaı ázirlikten ótedi. Aýyl mektepterine degen qamqorlyq jańa sıpat alatynyn, 2014-2016 jyldary apatty, úsh aýysymdy mektepterdiń ornyna jańa ǵımarattar boı kóteretinin, ondaı mektepterdiń sany 192-ni quraıtynyn da vedomstvo basshysy qadap aıtty. «Ótkendi saralap, aldaǵy aıqyn mindetterdi belgilep, ony utymdy ushtastyrý joldary talqyǵa salynǵan alqaly jıyn resmı tilde irkilissiz ótip, Elbasy aıtqan Máńgilik Eldiń Máńgilik tili ár jerde bir shań berip qalyp jatty», dep jazady basylym.

«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, keshe Elbasy Nursultan Nazarbaev Japonııanyń, Pákistan Islam Respýblıkasynyń, Oman Sultandyǵynyń, Nıderlandy Koroldiginiń jáne Aýǵanstan Islam Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshileri Masaeshı Kamohara, Shaýkat Álı Mýkadam, Saıd ben Muhammed ben Alı ál-Baramı, Henrı Hýbert Drısser jáne Muhammed Farýk Barakıden Senim gramotalaryn qabyldady. Senim gramotalaryn qabyldaǵan soń Prezıdent N.Nazarbaev elshilerdi Qazaq­standaǵy dıplomatııalyq mıs­sııasynyń bastalýymen quttyqtady. «Astana - bizdiń elimizdegi aýqymdy ózgeristerdiń sımvoly. Ol Qa­zaq­stannyń ózgeristerge daıyn ekenin jáne bolashaqqa degen talpynysyn tanytady. Asta­na ahýaly memleketterimiz arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan sizderdiń jemisti jumystaryńyzǵa septi­gin tıgizedi dep sanaımyn. Qa­zaqstan Respýblıkasynda tir­kelgen dıplomatııalyq korpýs­pen jyldaǵy dástúrli kezdesýde sizdermen qýana júzdesetin bolamyn. Memleket basshysy retinde men jáne elimizdiń Syrt­qy ister mınıstrligi sizderdiń mıssııalaryńyzdyń laıyqty oryndalyp, elderimiz arasyndaǵy qarym-qatynastar jyl ótken saıyn nyǵaıyp jáne osynaý úderiske qosatyn úlesterińiz qomaqty bolýy úshin qoldan kelgenniń bárin jasaımyz, - dedi Qazaqstan Prezıdenti. Maqala taqyryby: « Elshiler - ekijaqty qarym-qatynastar dánekeri ».

***

«Qystyń qatal minezin qańtarda sezindik. Aıaz qysqan aımaqtardaǵy mektepterde sa-baq jıi toqtatylýda. Mektepte sabaq bolm­aı­tyny týraly aqparatty «112» nómiri ha­barlap otyr. Alaıda keıbir abonentterge sabaqtyń bolmaıtyny týraly sms-habar­la­ma keshigip jetetindi shyǵardy. Munyń se­bebin Tótenshe jaǵdaılar mınıstri Vladımır Bojkonyń ózi túsindirdi», - dep jazady «Aıqyn» gazeti senbilik sanyndaǵy «SMS nege keshigedi» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń jazýynsha, Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzme­tindegi kezekti brıfıngke kelgen V.Boj­ko sms-tiń keshigýiniń tehnıkalyq sebebi ǵana bar ekendigin basa aıtqan. «Operatorlar saǵatyna 200 myń abonentke sms-habar­lama jóneltedi. Áıtpese, olar adal eńbek etip jatyr», dedi mınıstr. Jalpy, osyndaı sms-habarlamalar joldardyń jabylýy týraly da kúndelikti aqparat berip otyr. Máselen, jyl basynan beri jalpy 62 mıllıonnan astam abonentke joldardyń jabylýy týraly 138 sms-habarlama jiberilgen. Al «112» nómirine qar qursaýynan qutqarý týraly 25905 qońyraý túsipti. Mundaı qońyraýlar adamdardy qar qursaýynan qutqarýǵa septigin tıgizýde.

Osy basylymnyń jazýynsha, qazaqstandyqtar shetelge shyqqanda «kartochkamen» aqsha ala almaı qalýy múmkin. Mundaı keleńsizdikke jol bermeý úshin Qazaqstan qylmystyq jolmen tabylǵan qarjylardy zańdastyrýǵa jol bermeıtin jańa zań qabyldaýy kerek. Osy maqsatta el Úkimeti Parlamentke ulttyq zańnamany «qylmystyq jolmen alynǵan kiristerdi zańdastyrýǵa (jylystatýǵa) jáne terrorızmdi qarjylandyrýǵa qarsy is-qımyl máseleleri boıynsha» ózgertetin jańa zań jobasyn engizdi. «Qarapaıym qazaqstandyqtar shetelge shyqqanda, banktik kartoch­ka­symen aqsha ala almaýy múmkin. Bul zańdy qabyldamasaq, ózge elder endi sondaı kedergi týǵyzýy múmkin», - dep tú­sindiredi Qarjy mınıstriniń oryn­basary Ardaq Teńgebaev. Basylymnyń atap ótýinshe, Qarjy vıtse-mınıstri elimizdegi 7 mıllıon teńgeden asatyn barlyq esep aıyrysýlar erekshe baqylaýǵa alyna­tynyn eskertti. Quzyrly organdar bul rette qylmystyq qarjylardy adalaý-jylystatý (otmyvanıe), terrorlyq aktini qarjylandyrý júrip jatpaǵan­dyǵyn tekseredi. «Bankte 7 mıllıon teńgeden asatyn jınaǵy barlardyń bári tekseriledi eken dep túsinbeý kerek. Eger adamdar osy so­madan asatyn qarjyny óz elimiz boıynsha, ne shetelge aýdarsa nemese basqa da ope­ratsııalar jasasa, olar «kúdikti opera­tsııalar» sanatyna iligýi múmkin. Bul úshin bankterde tıisti tekserister júrgizýge tıis. Sonda barlyq krıterııler boıynsha shyn máninde «kúdiktige» jatatyn ope­ratsııalar Qarjylyq monıtorıng komıtetine baǵyttalady. Ol ary qaraıǵy taldaýdy júrgizedi de, eger «kúdiktiligin» anyqtasa, quqyq qorǵaý organdaryna habarlaıdy» dedi vıtse-mınıstr. Maqala «Jeti mıllıon jınasań, Teńgebaev tekserýi múmkin» degen taqyryppen berilgen.