Mal urlyǵynyń jazasyn qatańdatý kerek — Májilis depýtaty
ASTANA. KAZINFORM — Oblystardaǵy ishki ister departamentterdiń quramynda mal urlyǵy boıynsha arnaıy jasaq qurylýy tıis. Búgin Májilistiń jalpy otyrysynda Premer-mınıstr Oljas Bektenovke saýal joldaǵan depýtat Anas Baqqojaev osyndaı usynys jasady.
— Mal sharýashylyǵynyń ishindegi eń ońaıy ári paıda jaǵynan tıimdisi — jylqy sharýashylyǵy. Aýyl adamyna ony qorada baılap, astyn tazalap ábirjýdiń qajeti joq. Qystyń ózinde tebindep aq azyǵyn tabady. Shyǵyny az, etine suranys úlken, ári satý baǵasy joǵary. Alaıda, sońǵy ýaqytta aýyl adamdary jylqy ósirýden qashatyn boldy. Sebebi mal urlyǵy kóbeıip, bul kásiptiń nápaqasy da berekesi de qashty. Byltyrdyń ózinde urlyqtyń kesirinen mıllıondaǵan kapıtaldan áp-sátte aıyrylyp qalǵan azamattardyń sany myńnan asty. Polıtsııa qyzmetkerleri joǵalǵan maldy baryn salyp izdestirýdiń ornyna jylqy ıesiniń ózine «Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń 408-shi babyn, ıaǵnı mal baǵý erejesin buzdyń» dep aıyppul salýǵa asyǵady. Nátıjesinde aýyl adamy «joǵalǵan jylqyny ózim izdep tapqanym jaqsy» dep aryz jazýdan bas tartady, — dedi depýtat.
Onyń aıtýynsha, aryz-shaǵym jazylǵannyń ózinde joǵalǵan mal tabylady degen úmit múldem joq. Jergilikti polıtsııanyń basqa da jumysy bastan asady, qashan bolmasyn mal izdeýge ýaqyty joq. Arnaıy satyp alǵan drondaryn paıdalanýǵa ótinish jazyp, ruqsat alý kerek. Protsedýrasy uzaq. Tótenshe jaǵdaı organdarynda bar tikushaqtardy qoldaný tipti múmkin emes. Eń soraqysy mal urlyǵy boıynsha tergeý jumystary formaldy túrde júrgiziledi. Maldyń óleksesi tabylmasa da qozǵalǵan isterdiń kóbi «mal joǵaldy» dep jabyla salady.
Osyǵan oraı, depýtat birqatar usynys jasady.
— Birinshiden, Іshki ister mınıstrliginiń jáne oblystardaǵy ishki ister departamentterdiń quramynda mal urlyǵy boıynsha arnaıy jasaq qurylýy tıis dep esepteımiz. Arnaıy jasaq tergeý jumysyn kúsheıtýi tıis. Mysaly joǵalǵan maldyń ornynda onyń genetıkalyq materıaly alynyp, arnaıy málimet bazasy júrgizilýi kerek. Jınalǵan derekti dalada tabylǵan óleksemen, qujatsyz satylǵan etpen nemese syrǵasy joq maldyń genetıkalyq materıalymen salystyrý arqyly izdestirýge bolady, — dedi ol.
Ekinshiden, májilismen mal urlyǵynyń jazasyn qatańdatý kerektigi. aıtty.
— Qylmystyq kodekstiń 188-1 babynda mal urlyǵy boıynsha qarastyrylǵan «aıyppul salý», «sol mólsherde túzeý jumystaryna salý» nemese «bas bostandyǵyn shekteý» sııaqty sanktsııalardy tym «jumsaq» dep sanaımyn ári olardy alyp tastaý kerek. Bireýdiń jyldar boıy adal eńbekpen ósirgen malyn urlaý tek abaqtyǵa jabý arqyly jazalanýy tıis. Úshinshiden, Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly Kodekstiń egistikterdi taptaýǵa qatysty 147 babyn qaıta qarastyrý qajet. Qazirgi tańda aýyl mańynda myńdaǵan gektar jer alyp alǵan latıfýndıster osy normany paıdalanyp aýyl adamdarynyń maldaryn qoraǵa qamap qoıýda. Qamalǵan maldyń ary qaraı joǵalyp ketpeýine kim kepil? Onymen qosa barymtashylar osy normany paıdalanyp, ózderi urlaǵan maldy «egistikke túsken edi, sondyqtan olardy qamap qoıyp edim» dep jaýapkershilikten qutylyp ketip jatyr, — dedi Anas Baqqojaev.